Зат алмасу мен энергия айналымы 20 страница
Бұлшықеттердің қажу себебі: Бұлшықеттердің ұзақ дамылсыз жиырылуы
Дене еңбегі кезіндегі тынығу: Қажуды тежейді
Бұлшықет жұмысы оң әсерін тигізеді: Түгел ағзаға
Ағзаның ішкі ортасы
Адам ағзасының ішкі ортасы:Қан, лимфа, ұлпа сұйықтығы
Жасушаны қоректік заттармен қамтамасыз етеді: Қан, лимфа
Қанның қызметі:Тасымалдау, қорғаныштық, гуморальдық, жылуреттеу
Қанның қызметі: Дене температурасының тұрақтылығын сақтау, қоректік заттарды асқорыту мүшесінен ұлпаларға жеткізу, ағзаны зиянды микробтардан қорғау
Адам ағзасындағы қан мөлшері:4,5-5л
Қанның сарғыштау түсті қоймалжын сұйықтығы:Плазма
Қан жасушаларын бөліп алғанда қалатындар: Плазма
Қан плазмасының құрамында сутегі иондарының концентрациясының қалыпты болып тұруына қатысады: Қан плазмасындағы ақуыз бен минералды тұздар
Қан плазмасының құрамы Су 90-92%, нәруыз 7-8%, глюкоза 0,12%, май 0,7-0,8%, тұз 0,9%
Қан плазмасының нәруызы:Альбумин, глобулин, фибриноген
Фибриноген нәруызы болмайтын сұйықтық: Сарысу
Қан ұйығының сығындысы: Сарысу
Сүйек қызыл кемігінде түзіледі:Қан жасушалары
Қан жасушалары:Лейкоцит, эритроцит, тромбоцит
|
|
|
Ядросы жоқ, қызыл түсті қанның жасушалары:Эритроциттер
Эритроциттердің құрылыс ерекшелігі: Қызыл түсті,табақша тәрізді, ортасы қысыңқы
Эритроцит жасушаларының пішіні: Домалақ, оралма қысыңқы табақша, тиын
Эритроциттердің негізгі қызметі:Оттек, көмірқышқыл газын тасымалдау
1 мм3 қанда эритроциттер саны:4,5-5 млн жуық
Эритроциттер жасалады: Жілік майы мен кемікте
Эритроциттердің бірігуі: Агглютинация
Эритроциттегі ерекше ақуыз: Гемоглобин
Қанға қызыл түс беретінпигменті:Гемоглобин
Адамның 100 мл қанында болатын гемоглобин мөлшері: 15-16г
Гемоглобин құрамына кіретін химиялық элемент: Темір
Тасымалдау қызметін атқаратын нәруыз:Гемоглобин
Гемоглобиннің негізгі ролі: Оттегі тасымалдау
Қандағы оттек эритроциттерге барып гемоглобинмен байланысып түзеді:Оксигемоглобин
Көмірқышқыл газымен қосылған гемоглобин:Карбоксигемоглобин
Эритроциттердің тіршілік ету ұзақтығы: 120 тәулік
Қан аздық себебі: Эритроцит, гемоглобин жетіспеуінен
Қанның құрамының өзгеруі мен азаюынан туатын ауру: Анемия
|
|
|
Ірі ядросы бар, ақ түйіршікті қан жасушалары:Лейкоциттер
Лейкоциттер:Қанның түссіз ядролы, белсенді (амеба сияқты) қозғалатын жасушалары
Адамның 1 мм3 қанында болатын әр түрлі топқа жататын лейкоциттер саны: 6-8 мың
Лейкоциттер түзіледі:Сүйек кемігінде, көкбауырда, айырша безде, лимфа түйіндерінде
Ағзаны микробтардың енуінен,жұқпалы аурудан сақтайды:Лейкоцит
Ағзаның қорғану реакциясы:Фагоцитоз
Фагоцитоз дегеніміз: Лейкоциттердің микроорганизмдерді сіңіріп қорытуы
Фагоцитозға өте қабілетті жасушалар Лейкоциттер
Тікен кіргенде ірің түзілі … белгісі: Лейкоциттердің фагоцитозға қабілеттілігінің
Микробтарды ерітетін обыр жасушалар: Фагоциттер
Лейкоциттердің қызметін толық зерттеген ғалым: И.И.Мечников
Фагоцитозды құбылысын ашқан: И.И.Мечников
Бөгде бөлшектерді сіңіріп қорыту процесін ашқан ғалым: Мечников
Ағзаның иммунитет жүйесін құрайтын қан компоненті:Лейкоцит
Лейкоциттерінің тез көбейіп, қан ағынын толтырып жіберуден пайда болатын ауру: Аққан ауруы (лейкемия)
|
|
|
Эритроциттер мен лейкоциттер бұзылады:Бауыр, көкбауыр
Лейкоциттердің құрылыс ерекшелігіне сәйкес екі тобы: Түйіршікті, түйіршіксіз
Түйіршіксіз лейкоциттердің түрлері: Лимфоциттер, моноциттер
Қан пластинкасы:Тромбоцит
Адамның 1мм3 қанындағы тромбоциттердің мөлшері: 250-400 мың
Тромбоциттердің негізгі қызметі:Қанның ұйуы және қан кетуді тоқтату
Қанның ұюына қажетті заттар:Тромбопластин, фибрин талшықтары, «К» витамині, оттек, кальций иондары
Қанның ұюы неге байланысты:Фибриногеннің ерімейтін фибринге айналуына
Фибриногеннен фибрин түзілуі үшін қатысатын: Тромбоцит және кальций тұзы
Қанның ұюына қатысатын нәруыз: Фибриноген
Қанның ұюы кезінде түзілетін ерімейтін талшықты нәруыз: Фибрин
Фибрин түзілу үшін қатысатын ақуыз:Протромбин
Бауырда түзілетін қан сарысуының нәруызы: Протромбин
Протромбин түзіледі: Қанұйық түзілуден
Жарақаттанған жерге фибрин жіпшелерінің тығыз талшықты тор түзуі: Тромб
Жарақаттанған жерден аққан қан ұйыды: 4-5 мин
|
|
|
Туылғаннан қан ұйымайтын, сирек кездесетін, тұқым қуалайтын ауру: Гемофилия
Қаны ұйымайтын адамның қанындағы болмайтын нәруыз:Глобулин
Организмде жасушааралық кеңістікті толтырып тұратын қан сарысуынан түзілетін түссіз, мөлдір сұйықтық: Ұлпа сұйықтығы
Ұлпа сұйықтығынан түзілетін ағзаның ішкі ортасы:Лимфа
Лимфа:Лимфа тамырлары мен түйіндерінде болатын сұйықтық
Құрамы қанға ұқсас түссіз сұйықтық: Лимфа
Лимфада болатын лейкоциттер түрі:Лимфоциттер
Лимфа түйіндерінде ұлпа сұйықтығы: Зарарсыздандырылады,сүзіледі
Лимфаның қызметі:Ұлпа сұйықтығын қанайналым жүйесіне қайтарады, микробтар мен бөгде заттарды сүзіп қалады, ашішек бүрлеріндегі майларды сіңіреді
Қан құрамындағы эритроциттерді тұңғыш рет байқаған ғалым: Левенгук
Лейкоцитарлы формула: Адам қанындағы лейкоциттер типтерінің арасындағы сандық қатынас
Иммундық жүйе. Қан құю
Ағзаның қорғану, ауру қабылдамау қабілеті: Иммунитет
Жұқпалы ауру мен бөгде денеге қарсы тұру:Иммунитет
Ауру туғызатын вирустардың шамадан тыс көбейіп кетуін тежейді: Иммунитет
Орталық иммундық жүйе мүшелері: Кемік майы, айырша без
Шеткі иммундық жүйе мүшелері: Бадамша без, соқырішек, көкбауыр, лимфа түйіндері
Иммундық лимфа жүйесіне жататын тоқішек мүшесі: Соқырішек
Жұтқыншақтың сілемейлі қабығында 6 бадамша без шоғыры: Лимфа сақинасы
Адам ағзасындағы лимфа түйіндерінің шоғырының саны: 460-қа жуық
Ағзаның өз тұтастығын және биологиялық даралығын қорғайтын жасуша: Иммундық жасуша
Адам және жануарлар ағзасында түзілетін қорғаныш нәруыздар:Антиденелер
Қан плазмасындағы ағзаны әр түрлі микробтардан қорғайтын нәруыз: Антидене
Ағзаға енген бөгде заттарға қарсы түзілетін ерекше нәруызды зат: Антидене
Ағзаның жұқпалы ауруларға қарсы тұру реакциялары:Антидененің түзілуі
Антидене түзілетін орын: Лимфа, көкбауыр
Антиденелер синтезделеді: Лимфоциттерде
Адам ағзасында ең негізгі қорғаушы жасушалар:Лимфоциттер
Т-лимфоциттер кемік майында түзіліп, жетіледі: Айырша безде
В-лимфоциттер түзіліп, жетіледі: Жілік майы, лимфа ұлпалары
Иммунитет теориясын жасаған ғалым: И.И.Мечников
Ағзаның өзінде түзілген иммунитет:Табиғи туа біткен
Тұқым қуалайтын иммунитет:Табиғи туа біткен
Ағзада жұқпалы аурулардан кейін түзілетін иммунитет:Жүре пайда болатын
Егу арқылы қалыптасқан иммунитет:Жасанды
Шешекке қарсы егуді алғаш рет қолданған ағылшын дәрігері: Э.Дженнер
Лимфоциттерде түзілетін ерекше нәруыздардың әсерінен пайда болады: Ұлпалық иммунитет
Қан беретін адам: Донор
Қан қабылдайтын адам: Рецепиент
Әмбебап донор адамның қанының тобы:І
Қаны І-ші топқа жататын адамға қай топтағы қанды құяды: Тек І-ші топтағы
IІ-ші қан тобына құюға болатын қан топтары:І мен ІІ
ІІ-ші топқа жататын адамның қанын құяды: ІV пен ІІ
Резус-фактор дегеніміз: Эритроциттерде кездесетін ерекше ақуыз
Адам қай жұқпалы аурумен ауырғанда иммунитеттен айырылады: ИТИС (СПИД)
Дифтерия ауруына қарсы егілетіні: Емдік сарысу
Жұқпалы аурудың алдын алу шарасы:Қайнамаған су ішпеу,тамақтанар алдында қол жу, ағзаны шынықтыру, тағамдарды бүлінеден сақтау
Жаттығудың әсері пайдалы: Бүкіл организмге
Ағзаның ауруға төзімділігін нашарлатады: Аз қимылдау
Тіршіліктегі аз қозғалу:Жүрек бұлшықеті нашар жетіледі,сүйектің дұрыс орналасуы ауытқиды
Жүрек – қан тамырлар жүйесі. Лимфа жүйесі
Қан айналым мүшесін құрайтындар:Жүрек, қантамырлар
Қанның үлкен және кіші шеңберінде айналу уақыты:23-27 секунд
Кеуде қуысының сол жағында орналасқан бұлшықетті мүше:Жүрек
Жүрек бұлшықеті жасушаларының пішіні: Көлденең жолақты
Жүректің жиырылатын жасушаларында көп болатын органоидтар: Митохондриялар
Жүрек бұлшықетінің қаңқа бұлшықетінен айырмашылығы:Талшықтары тор тәрізді жалғасады, өздігінен еріксіз жиырылады
Жүрек: Қолқа арқылы 2 бөлікке бөлінген, қабырғасы 3 қабаттан тұрады, салмағы 250-300гр
Ересек адамның жүрегінің салмағы:250-300 гр
Жүрек қабы: Перикард
Жүрек қабырғасының қабаттары:Эпикард, миокард, эндокард
Жүректің өте жұқа сыртқы қабаты:Эпикард
Жүректің ортаңғы қабаты:Миокард
Жүректің ішкі қабаты: Эндокард
Миокард: Көлденең жолақты жүрек бұлшықеті
Жүректің ішкі қуыстары мен қақпақшаларын астарлап жабады: Эндокард
Жүрек бұлшықетінің ерекшелігі:Автоматизмі
Жүрек автоматиясы:Жүректің өздігінен жиырылу қабілеті
Жүректегі қанды тек бір бағытқа қарай өткізетін бөлігі: Жақтаулы қақпашалар
Жүректің оң жақ бөлігіндегі қақпақша:3 жақтаулы
Қос жақтаулы қақпақшалар орналасады: Сол жақ қарынша мен сол жақ жүрекше арасында
Адамның жүрегінің бөлігі:4
Адам жүрегінің қуыстары: 2 жүрекше, 2 қарынша
Жүрек жұмысын күшейтеді: Кальций
Жүрек жұмысын баяулатады:Калий
Ересек адамда жүректің минутына соғуы:70-75 рет
Жүрекшенің бір жиырылуынан екінші жиырылуына дейінгі кезең: Жүрек циклі
Жүрек циклінің кезеңдері: Жиырылу, босансу, үзіліс
Жүрек жұмысының кезеңдері:Жүрекшелердің жиырылуы (0,1),қарыншалардың жиырылуы (0,3), жүрек қуысының босаңсуы
Жүректің босаңсу уақыты: 0,4 сек.
Жүректің кіші қанайналым шеңбері басталатын бөлігі:Оң жақ қарынша
Үлкен қанайналым шеңбері дегеніміз: Сол жақ қарыншадан шығып, бүкіл мүшелерге таралып, оң жақ құлақшаға келу жолы
Үлкен қанайналым шеңбері басталатын жүрек бөлігі: Сол жақ қарынша
Адамның үлкен қанайналым шеңбері аяқталады: Оң жақ жүрекше (құлақша)
Жүрек бұлшықетінің жұмысын, бүкіл әрекетін көрсететін қисық сызық: Электрокардиограмма
Адам ағзасындағы қантамырлардың түрлері:Артерия, вена, капилляр
Жүректен барлық мүшелер мен ұлпаларға бағытталып ағатын қантамырлар:Артерия
Тығыз әрі серпінді болып қабырғасы біріңғай салалы бұлшықеттен тұратын қан тамырының
атауы: Салатамыр
Артерияның (салатамыр)ерекшелігі:Қысымы жоғары, оттегіге қаныққан
Артерияның сыртқы қабаты тұрады:Дәнекер ұлпасынан
Артерияның ортаңғы қабаты тұрады:Бірыңғай салалы бұлшықет ұлпасынан
Артерияның ішкі қабаты тұрады: Жалпақ эпителий ұлпасынан
Артерия қабырғасының ырғақты тербелісі:Тамырдың соғуы
Ең ірі артерия қантамыры Қолқа (аорта)
Жоғарғы қысымды қан жүретін тамыр:Қолқа
Оң жақ қарыншадан шығатын қантамыр: Өкпе салатамыры
Венозды қаны бар артерия: Өкпелік
Өкпеден шығатын тамыр: Көктамыр
Мүшелер мен ұлпалардан көмірқышқыл газына, зат алмасу өнімдеріне қаныққан қанды
жүрекке тасымалдайтын қантамыр: Вена
Мүшелер мен ұлпалардан жүрекке ағатын қан тамыры:Вена(көктамыр)
Бас, мойын, қолдан қанды жүрекке таситын қантамыр: Күретамыр
Қанды сол жақ қарыншаға әкелетін қантамыр: Өкпе венасы
Дата добавления: 2021-06-02; просмотров: 88; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!