Зат алмасу мен энергия айналымы 16 страница
Жирафтың мойын омыртқасының саны: 7
Морж - ескекаяқтылардың ішіндегі ең ірісі, оның өзіне тін үстіңгі жақсүйегінен тік төмен қарай өскен сойдақ тісінің ұзындығы: 30-40см
Маймылдардың басқа сүтқоректілерден ең басты айырмашылығы: Бас миы мөлшерінің үлкендігі, үлкен ми сыңарларында иірімдердің көп болуында
Қазақстанды мекендейтін сүтқоректілер
Бунақденеқоректі сүтқоректілердің ерекшеліктері: Миы нашар дамыған, ми сыңарларында иірімдер жоқ, көзі нашар көреді, иіс сезуі жақсы дамыған
Көздері нашар көргенімен иіс сезуі өте жақсы дамыған сүтқоректілердің отряды: Бунақденеқоректілер
Тістерінің құрылысы біркелкі, дене температурасы онша тұрақты емес сүтқоректі:Бунақденеқоректілер
Қағанақтылардың өте ертеде пайда болған, ірі қарапайым тобын құрайтын сүтқоректілер: Бунақденеқоректі отряд
Жәндікқоректілер отрядына жататын сүтқоректілер:Жертесер, кірпі, көртышқан
Кемірушілер отрядының өкілдері:Көксуыр, жайра, құндыз, кәмшат, қалқанқұлақ (жалман), соқыртышқан, ондантра
Жер астында тіршілік етеді: Соқыртышқан
Қоянтәрізділер отрядының тұқымдастары:Ор, ақ, құм қояндар
|
|
|
Күрек тістері жақсы дамыған, сойдақ тістері болмайтын жануар:Құндыз, тиін, үй қояны
Күрек тістері нашар дамыған, сойдақ тістері күшті жануарлар:Сусар, ит, арыстан
Жұптұяқтылар отрядының өкілі:Шошқа, бегемот, киік,ақбөкен, арқар(қуысмүйізділер)
Күйіс қайыратын сүт қоректілер: Елік
Еліктің аталығы: Күлміз
Күйіс қайтармайтын жұптұяқтылар:Бегемот, шошқа
Өсімдіктекті азықпен қоректенетін ірі, күйіс қайыратын сүтқоректілердің қарны: 4 бөлімді
Күйіс қайыратын сүтқоректілерде қорек өңештен кейін қайда өтеді: Таз қарынға
Күйіс қайтаратын сүтқоректілердің қарнының ең үлкен бөлігі: Тазқарын
Сиырдың асқорыту мүшелерінің ерекшелігі: Қарны тазқарын, жұмыршақ, қатпаршақ, ұлтабарұшынан тұрады
Жыртқыш сүтқоректілердің кемірушілерден негізгі айырмашылығы: Өте үлкен иттістері, ара тәрізді азу тістері болады
Етпен қоректенетін жыртқыштардың ішегінің дене тұрқынан ұзындығы:4-5есе ұзын
|
|
|
Сүтқоректілер класының жыртқыштар отрядының өкілдері: Аю, қасқыр, түлкі, сусар
Аюдың қысқы ұйқыға кету себебі: Қоректін жетіспеуінен
Ақ аюдың қоңыр аюдан негізгі айырмашылығы: Мекені мұздық үсті, балаларын көктемде туады
Аю тұқымдасына жатады: Ақ аю
Етпен қоректенетін сүтқоректілер:Ит, қасқыр
Қасқыр тұқымдасына жататындар: Түлкі
Мысықтұқымдасыжататын жануарлар:Ілбіс, сілеусін, сабыншы, қабылан, қарақұлақ
Мысық тұқымдастарының аяқ құрылысының ерекшелігі:Тырнақты доғал, аяқ басыжұмырланған, тырнақтары ішке жиылады
Сүтқоректілердің жиналып (тығылып) тұратын тырнақтарының қызметі: Қорегін аулау
Сусар тұқымдасы:Борсық, құндыз, бұлғын, құну, ақкіс, аққалақ, күзен, итаю (балқы)
Сусарлар тұқымдасының ең кішкене жыртқыш: Сасық күзен
Тақтұяқтылар: Тапир, құлан, тарпан, жылқы,түзат, керік
Құлан үйірлерінде бүкіл үйірді басқарады: Айғыр
Жылқы табанында үйірдің орнын алмастырып, қозғалуын бағыттап отыратын: Бие
|
|
|
Бұғылардың басқа тұяқты жануарлардан басты ерекшелігі:Тұяқтары жалпақ әрі тегіс болады
Доңыздың төлі: Торай
Иттің өмір сүретін уақыты:14-15 жыл
Ескекаяқтылар отрядына жататындар:Түлендер, морждар, теңіз мысығы
Түлендердің 600м.тереңдікке дейін сүңгіп, 40-60 мин. шыдау себебі:Миоглобин пигменті
Түлендер төлдеп көбейеді: Су бетіндегі қатқыл мұзда
Мысықтың зәр шығару жүйесі: Бүйрек
Ауыл шаруашылық жануарлары
Қолға үйретілген жылқының арғы тегі, жабайы жылқылар: Тарпан, түзат
Тариxи кезеңдерде тарпанның таралған аймақтары:Монғолия шөлі
Жылқы малынан алынатын өнім:Қымыз
Қазіргі кезде жылқының тұқымдарының саны: 200 астам
Мініске арналған қолтұқым: Орлов жорғасы
Ауыр жүк тасымалдайтындардың ішіндегі ең чемпионы: Орлов тұқымдары
Шөлді аймақтарда тіршілік етуге бейімделген:Түйе
Сыңар өркешті түйенің ғылыми атауы: Дромадер
Қойдың жабайы арғы тегі: Муфлон, арқар
Қазақстандағы қылшық жүнді құйрықты қолтұқым: Еділбай, қаракөл
|
|
|
Қазақстандағы ұяң жүнді құйрықты қолтұқым: Қарғалы, сараджын
Қазақстандағы жартылай биязы жүнді қолтұқым: Гемпшир, кроссбред, дегерес, қазақтың етті қойы
Қазақстандағы биязы жүнді қолтұқым: Арқар-меринос
Қойлардың жүн алу бағытындағы тұқымдары: Арқар-меринос
Халықтық селекция жолымен алынған, қылшық жүнді, құйрықты қазақы қой: Еділбай
Еділбай қойының өсірілетін бағыты: Ет-май
Қазақтың ақбас сиырын шығарған: Б.М.Мусин, Н.З.Ғалиакберов
Арқар-меринос қойын шығарған: Ә.Есенжолов, Жандеркин,Бутарин
Ірі қара малының жабайы тегі: Тур
Қазақстандағы сүтті бағыттағы ірі қара: Қырдың қызыл сиыры, әулиеата, алатау, қарала, симменталь
Қазақстандағы етті бағыттағы қолтұқымдар: Әулиекөл, ақбас сиыр
Медициналық мақсатта адам өмірінде баларалардың қызметі: Бал жинақтайды
Үй жәндігіне айналған бунақденелілердің түрі: Тұт жібек көбелегі
Жабайы түрі табиғатта кездеспейтін жәндік:Жібек көбелегі
Жұптұяқты сүтқоректі басындағы мүйізінен өте бағалы дәрі жасалынады: Бұғы аталығы
Шошқалардың арғы тегі болып саналатын доңыздарды қолға үйрету бұдан: 6-7мың жыл бұрын жүргізілді
Үй қоянның арғы тегі: Жабайы інқоян
Австралия фермерлерін үлкен шығыннан алып қалған көбелек: Кактус оганевкасы
Анатомияға кіріспе
Жалпы адам ағзасын зерттейтін ғылым саласы: Анатомия
Анатомияның негізін салушы: А.Везалий
Ағзаның ішкі қуыстарында орналасқан мүшелер:Ішкі мүшелер
Шығу тегі құрылысы және атқаратын қызметі ұқсас мүшелер: Мүшелер жүйесі
Ағза біртұтастығын қамтамасыз етеді: Мүше мен мүшелер жүйелерінің үйлесімді жұмысы
Ағза қызметінің реттелу жолдары: Жүйке гуморальдық
Мүшелер жүйелерінің жұмысы реттеледі: Жүйке арқылы, гуморальді
Ұлпалар
Адам денесінің жасушаларының пішіні: Әр түрлі
Адам организмндегі жасушалардың пішіні:Жалпақ, дөңгелек, ұрыш
Жануарлар ағзасындағы ұлпалар саны: 4
Жасушалары бір-біріне тығыс жанасқан,жасушаарлық заттары өте аз ұлпа: Эпителий
Өзінен төмен жатқан жасушаларды, бактериялардың енуінен, кебуден қорғайтын:Эпителий
Терінің беткі қабатын және ішкі мүшелердің сілемейлі қабығын қаптайтын ұлпа:Эпителий
Эпителий ұлпасының қызметтері:Қорғаныш, зат алмасу, организмның ішкі ортасының тұрақтылығын сақтайды (гомеостаз)
Эпителий ұлпасының ерекшеліктері:Терінің беткі қабатында жанасып тығыз орналасқан
Дененің сыртқы жамылғысын түзіп, ішкі мүшелер қуыстарын астарлайтын ұлпа: Эпителий
Ұлпалары өзара 6 топқа бөлінетін ұлпа:Эпителий
Адам ағзасындағы эпителий ұлпасының түрлері:Жалпақ, текшелі, кірпікшелі, безді, сезгіш, бағана тәрізді
Кірпікшелі эпителий астарлаған мүше: Мұрын қуысы (кеңсірік)
Бездерді құрайтын эпителий ұлпалары:Әр түрлі заттарды бөліп шығарады
Тырнақ және шаш жататын ұлпа: Эпителий
Сұйық, қатты және талшықты болып келетін ұлпа: Дәнекер
Дәнекер ұлпасының қызметтері: Тірек қызметін атқару, сіңірімен терінің негізін түзу, ұлпаларға беріктік қызмет беру
Дәнекер ұлпасының қызметі:Беріктік, тірек, тасымалдау, қоректік, қорғаныш
Дәнекер ұлпасының түрлері:Сүйек, шеміршек, қан, лимфа, сіңір, майлар
Теріні бұлшықеттермен байланыстыратын ұлпа: Борпылдақ талшықты дәнекер
Сүйек және шеміршек ұлпаларының қызметі: Тіректік, механикалық
Адамның тірек-қимыл жүйесін құрайтын: Шеміршекті ұлпа
Ұлпалардың сұйық түрі кездеседі: Дәнекерде
Дәнекер ұлпасының сұйық түрі: Қан
Оттек пен қоректік заттармен қамтамасыз ететін ұлпа: Қан
Дәнекер ұлпасына жататын сарғыш түсті мөлдір сұйықтық:Лимфа
Ағзаның гуморальдық реттелуіне қатысатын ұлпа: Дәнекер
Бұлшықет шоғырының сыртын түзетін ұлпа: Дәнекер
Құрылысы мен шығу тегі әр түрлі, бірақ ортақ белгілермен біріктірілген ұлпалар тобы:
Бұлшықет
Жиырылып,босаңсуы арқылы әр түрлі мүшелерді қимыл-қозғалысқа келтіретін ұлпа: Бұлшықет ұлпасы
Бұлшықет ұлпасының құрылымдық және қызметтік бірлігі: Миофибриллалар
Миофибрилл құрамына енетін нәруыздар: Миозин, актин
Бұлшықет ұлпасының қасиеті: Созылғыштық пен жиырылғыш
Бұлшықет жасушаларының пішіні: Ұзынша
Бұлшықет ұлпаларының топталуы: 3
Бұлшықет ұлапасының түрлері: Көлденең жолақты, бірыңғай салалы, жүрек
Ішкі мүшелердің қозғалысын жүзеге асыратын ұлпа: Бірыңғай салалы бұлшықет
Мүшелердің жұмысын басқарып реттейді: Жүйке ұлпасы
Барлық жүйке жүйесін түзеді: Жүйке ұлпасы
Жүйке ұлпасына тән қасиет:Қозғыштық, қозу өткізгіштік
Жүйке жасушасы:Нейрон, нейроглия
Жүйке ұлпаларының қосымша жасушалары: Нейроглиялар
Серіктес жасушалар бұлар: Нейронды қоршаған жасушалар
Жүйке ұлпасының негізгі массасы: Нейроглия
Жадыдан ақпаратты өңдеуге, сақтауға қатысады: Нейрондар
Нейронның денесінде болады: Цитоплазма мен ядро
Нейронның бөліктері:Аксон, дендрит, денеден (1 ядросы бар жуандау бөлік)
Нейронның құрылысына жататын: Жасуша денесі мен өсінділер
Нейрон өсіндісінің саны: 2
Жүйке ұлпасы жасушаларының өсінділері:Дендрит, аксон
Жүйке жасушасының ұзын өсіндісі:Аксон
Жүйке жасушасының қысқа өсіндісі: Дендрит
Әрбір нейрондағы аксон саны: 1
Аксонның сырты қапталған: Май текті ақ қабықшамен
Аксонның құрылысы: Ақ, май текті, ұзын
Орталық жүйке жүйесінде шоғырланып ақ зат түзеді: Аксон
Шоғырланып ми мен жұлынның ақ затын түзеді: Аксондар
Ми мен жұлынның сұр заты түзеді: Нейрондар шоғырын
Мидың сұр затын құрайтындар: Нейрон денесі мен оның қысқа өсінділері
Нейронның бойымен қозудың дұрыс бағытын тап:Дендрит-дене-аксон
Нейронның денесіне қозудың келуі:Дендрит арқылы
Нейрон денесінен қозуды әр түрлі мүшелерге өткізеді: Аксон
Аксонның көрші дендритпен тоғысуы, қозудың өтетін жері:Синапс (тоғысу)
Тірі ағзалардың сыртқы ортаның физикалық және xимиялық өзгерістеріне әрекеті:Қозу
Тірі жүйенің тітіркендіргіш әрекетті қабылдап,оған қозу арқылы жауап қайтару:Қозғыштық
Эндокриндік жүйе
Гормондар көмегімен ағзадағы барлық үдерістерді реттейтін жүйе: Энодокриндік
Қанға гормон бөлетін бездер жүйесі: Ішкі секреция бездері
Ішкі секреция бездерінің ерекшеліктері: Сұйықтығы қанға өтеді, гормондар бөледі, өзектері болмайды
Ішкі секреция бездерінен бөлінетін биологиялық белсенді зат: Гормон
Гормондар табиғаты жағынан: Нәруыз
Гормондар белгісі мен қасиеттеріне жатпайтын: Дене қуысына заттардың бөлінуі
Гормондардың молекуласына тән емес белгі: Процестерге тез әсер етеді
Адам ағзасындағы гормонның қызметі: Зат алмасу, өсу мен дамуды реттейді, физиологиялық процестерді күшейтеді не бәсеңдетеді, гуморальдық реттелу
Дата добавления: 2021-06-02; просмотров: 107; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!