ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ПРИЕМА МОДЕЛИРОВАНИЯ В ОБУЧЕНИИ МЛАДШИХ ШКОЛЬНИКОВ ОКРУЖАЮЩЕМУ МИРУ
Зверева А. А. ( ФГБОУ ВО «Глазовский педагогический институт имени В. Г. Короленко» )
Научный руководитель – М. С. Сабрекова, ассистент
В рамках современной школьной программы познавательная деятельность учащихся, являющаяся основополагающей, направлена на работу с готовыми знаковыми, графическими, предметными моделями и формами для описания изучаемых свойств и качеств объектов. Бесспорно, ключевой линией развития младшего школьника является формирование интеллектуальной деятельности. Соответственно, уже на начальном этапе необходимо развитие словесно-логического мышления, произвольной смысловой памяти, внимания, интеллектуальных операций, а также организационных умений, способности к реализации внутреннего плана действий. Этому способствует построение моделей на уроках.
Моделирование как метод обучения применялся с первых шагов человека по передаче своего опыта подрастающему поколению. Однако лишь настоящему времени принадлежит его активное теоретическое осмысление, а, следовательно, и более осознанное применение в практике (Клепинина, З. А.) [1]. Работа по описанию и представлению результатов наблюдений и опытов в виде шкал, диаграмм, графиков формирует способности воображения и образно-символического мышления ребенка. Этой проблеме уделяют внимание следующие авторы: А. А. Плешаков,
Е. Н. Букварева, З. А. Клепинина, Е. В. Чудинова и другие.
|
|
|
Бесспорно, модели облегчают учащимся понимание указанных связей, служат некой базой не только для запоминания, но и дальнейшего воспроизведения полученных знаний о них. Кроме того, моделирование играет одну из решающих ролей самостоятельной работы учащихся, их непосредственное участие в конструировании моделей. Таким образом, достигается значительная активизация познавательной деятельности детей. Это позволяет учителю в последующем поставить перед собой задачу дальнейшего развития мышления ребенка, а именно способности выстраивать сложные гипотезы, проверяя их логичность и объяснительную силу [2].
Проанализировав требования ФГОС НОО, а также школьные программы, мы пришли к выводу, что необходимо специальное обучение школьников работе с естественно-научным текстом, формирование у них умений преобразовывать тексты естественно-научного содержания в модели.
С этой целью была проведена опытно-экспериментальная работа, состоящая из трех этапов. Цель констатирующего этапа эксперимента: выявление уровня сформированности умений преобразовывать естественно-научные тексты в модель у обучающихся начальных классов. Базой исследованияпослужила МБОУ «СОШ № 3» г. Глазова Удмуртской Республики. Педагогические исследования произведены на параллели 3 «А» (экспериментальная группа) и 3 «Б» (контрольная группа) классов вышеуказанной образовательной организации.
|
|
|
Для реализации первого этапа исследования был подобран диагностический инструментарий, состоящий из следующих методик:методика «Нахождение схем к задачам»
(по А.Н. Рябинкиной), методика «Выделение существенных признаков» (С.Я. Рубинштейн), методика «Пиктограмма» (А.Р. Лурия). При проведении диагностик выяснено, что у разных учеников сформированность умений преобразовывать тексты в модели различна. Четверть учащихся обоих классов показали низкий уровень сформированности умений преобразовывать тексты естественно-научного содержания в модели. Результаты в обоих классах имеют незначительные различия в исследуемом умении.
Для следующего этапа реализации опытно-исследовательской работы нами был разработан комплекс заданий, направленных на формирование умений детей младшего школьного возраста преобразовывать тексты естественнонаучного содержания в модели.
Комплекс состоит из заданий, направленных на определение темы и выделение основной мысли, выделение ключевых слов в тексте, главной и второстепенной информации, выделение нового, определение последовательности, кодирование и преобразования информации, содержащейся в тексте, составление таблиц, кластеров, рисунков, использование готовых моделей, для составления моделей по образцу, соотнесение модели с информацией, выраженной в тексте, описание на основе иллюстрации или предложенного плана изученных объектов или явлений. Комплекс заданий был разработан не только как элемент структуры классных занятий, уроков, но были внедрены элементы моделирования также во внеурочную и внеклассную деятельность.
|
|
|
Итоговый (контрольный) этап заключался в повторном проведении измерительных процедур после окончания экспериментальной работы, а также оценке полученных данных, их статической обработке по констатирующему этапу и итоговому диагностическому срезу. Были сделаны выводы об эффективности проделанной работы в учебно-познавательном процессе.
После внедрения комплекса занятий на формирование навыков действий моделирования у младших школьников результаты в обоих классах повысились, сократилось количество обучающихся с низким уровнем, повысилось количество обучающихся с высоким уровнем сформированности умений. Таким образом, видны положительные изменения.
|
|
|
Опираясь на результаты проведенной опытной работы, можно сделать вывод, что действие моделирование необходимо формировать системно, при изучении каждой темы, в течение всей учебной деятельности младших школьников.
Литература
1. Клепинина, З. А. Методика преподавания естествознания в начальной школе : учеб. пособие для студ. пед. вузов / З. А. Клепина, Г. Н. Аквилева. – М. : Издательский центр «Академия», 2008. – 288 с.
2. Щукина, Г. И. Активизация познавательной деятельности учащихся в учебном процессе
/ Г. И. Щукина. – М. : Просвещение, 2009. –160 с.
адносіны малодшых школьнікаў да Дамаш н іх заданн яў
Па літаратурным чытанні
Знавец В. П. (УА МДПУ імя І.П.Шамякіна, Мазыр)
Навуковы кіраўнік – А. В. Солахаў, канд. філал. навук, дацэнт
Дамашняе заданне па літаратурным чытанні, як і па любым іншым прадмеце, – неад’емная частка адукацыйнага працэсу.
Мэта нашага даследавання – выявіць адносіны малодшых школьнікаў да дамашняга задання па літаратурным чытанні.
Даследаванне праводзілася ў 4-х класах ДУА “Сярэдняя агульнаадукацыйная школа № 15 г. Мазыра”. У ім прымалі ўдзел 96 вучняў. Для яго правядзення выкарыстоўваліся метады назірання і анкетавання вучняў. Мы прапанавалі чацвертакласнікам адказаць на 9 пытанняў:
1. Я лічу, што дамашнія заданні па літаратурным чытанні: а) абавязкова неабходныя; б) павінны задавацца, але не часта; в) неабавязковыя; г) цалкам бескарысныя.
2. Якія асаблівасці дамашніх заданняў па літаратурным чытанні, на тваю думку, станоўча ўплываюць на якасць вынікаў тваей вучобы па гэтым прадмеце? (Вялікі аб’ем працы; невялікі аб’ем працы; заданне цікавае.)
3. Дамашняе заданне станоўча ўплывае на якасць вынікаў вучобы, калі задаецца: а) вусна; б) пісьмова; в) у групе.
4. Ці часта павінен выклікаць цябе настаўнік для праверкі дамашняга задання па літаратурным чытанні? (Рэдка – ад выпадку да выпадку; на кожным уроку.)
5. З якой мэтай, на тваю думку, настаўнік задае дамашняе заданне па літаратурным чытанні? (Каб вывучыць матэрыял, які не паспелі засвоіць на ўроку; паўтарыць і замацаваць вывучанае на ўроку; пашырыць і паглыбіць веды, атрыманыя на ўроку; развіць здольнасці вучняў; даць магчамасць дзецям праявіць свае здольнасці; каб дзеці дома не гулялі; так патрэбна і гэта не абмяркоўваецца.)
6. Ці тлумачыць настаўнік дамашняе заданне, калі яго задае? (Заўседы; часта; ніколі.).
7. Ці патрэбна, на тваю думку, задаваць дамашняе заданне па творы, прачытаным у класе? (Так, патрэбна: гэта паглыбіць мае веды; не патрэбна: лепш задаць прачытаць новы твор.)
8. Калі настаўнік правярае дамашняе заданне, мне: а) цікава; б) вельмі цікава; в) нецікава; г) гэта дарэмная трата часу.
9. Якім чынам настаўнік правярае дамашняе заданне па літаратурным чытанні: а) праводзіць вуснае апытанне: у 2-3 вучняў; у 3–4 вучняў; у большай часткі вучняў; толькі ў любімчыкаў; ва ўсіх вучняў; б) арганізуе ўзаемаправерку выканання дамашняга задання вучнямі; в) правярае дамашняе заданне рэдка; г) не правярае дамашняга задання зусім.
Зробім аналіз адказаў чацвертакласнікаў на гэтыя пытанні. Усе 96 вучняў (100%) лічаць, што дамашнія заданні ў школе абавязкова неабходныя.На пытанне, якія асаблівасці дамашніх заданняў па літаратурным чытанні станоўча ўплываюць на якасць вынікаў вучобы, 48 вучняў (50%) адзначылі – вялікі аб’ем працы; 16 вучняў (16,7 %) – невялікі аб’ем працы; 32 вучні (33,3 %) – цікавасць дамашняга задання. Дамашняе заданне станоўча ўплывае на якасць вынікаў вучобы, калі задаецца вусна – 48 адказаў (50 %); пісьмова – 28 (29,2 %); у групе – 20 (20,8 %). 76 вучняў (79,2 %) лічаць, што настаўнік павінен выклікаць для праверкі дамашняга задання на кожным уроку, 20, або 20,8 %, – настаўнік павінен выклікаць рэдка. Большасць вучняў – 52, або 54,2 % – упэўнены, што настаўнік задае дамашняе заданне, каб паўтарыць і замацаваць вывучанае на ўроку; 12, або 12,5 %, – каб развіваць здольнасці вучняў; 11, або 11,4 %, – каб даць магчымасць дзецям праявіць свае здольнасці; 7, або 7,3 %, – вывучыць матэрыял, які не паспелі засвоіць на ўроку; 6, або 6,2 %, – каб пашырыць і паглыбіць веды, атрыманыя на ўроку; 4, або 4,2 %, – каб дзеці дома не гулялі; 4, або 4,2 %, – так патрэбна і гэта не абмяркоўваецца. Настаўнік тлумачыць дамашняе заданне, калі яго задае, заўседы – 80 адказаў (83,3 %), часта – 16 (16,7 %). 92 вучні (95,8 %) лічаць, што патрэбна задаваць дамашняе заданне па творы, прачытаным у класе, – гэта паглыбіць веды дзяцей. 4 вучні (4,2 %) думаюць, што лепш задаць прачытаць новы твор.
Настаўнік праводзіць вуснае апытанне: у 2-3 вучняў – 1 адказ (1,1 %); у 3–4 – 2 адказы (2,1%); у большай часткі вучняў – 3 адказы (3,1 %); толькі ў любімчыкаў – 4 адказы (4,2 %); ва ўсіх вучняў – 36 адказаў (37,5 %); арганізуе ўзаемаправерку выканання дамашняга задання вучнямі – 50 адказаў (52 %).
Такім чынам, малодшыя школьнікі адчуваюць важнасць дамашніх заданняў па літаратурным чытанні. Адсюль зразумела, што кожнае дамашняе заданне павінна быць для вучняў пэўнай прыступкай у руху ўверх. Мэтазгодна спалучаць розныя віды праверкі дамашняга задання па літаратурным чытанні: вусныя, пісьмовыя, групавыя, далучаючы вучняў да самастойнай пазнавальнай дзейнасці. Убачыць у дзіцяці асобу, стварыць такую сістэму працы з дзецьмі, якая будзе садзейнічаць развіццю кожнага дзіцяці, – галоўная задача настаўніка. Асноўным шляхам ажыццяўлення гэтай задачы будзе прадуманасць дамашніх заданняў, іх непаўторнасць, дыферэнцыраваны падыход, які ўлічвае рэальныя магчымасці вучняў.
Дата добавления: 2019-07-15; просмотров: 323; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!