Іскерлік қарым-қатынастардың өнімділігін арттырудың резервтері
Резервтердің 4 тобы ажыратылып көрсетіледі:
1 топ – назар аударушылық белгілерін меңгеру. Назар аудару белгілері – бұл басқа адамдардың арасынан әріптесті сөзбен немесе көрнекі формалармен бөліп көрсету және бағалау. Адамдардың өз қылықтарын өзі бағалауы және өзін қоршаған ортаның бағалауымен салыстыруға ұмтылушылығы назар аударудың кез келген белгісінің психологиялық негізі болып саналады.
Назар аудару белгілері: жағымды, бейтарап және жағымсыз. Біздің «құрмет тақтамыз» - анахронизм, жақсы фирмаларда – барлық қызметкерлердің фотосуреті ілінеді.
Назар аудару белгілерін қалай пайдалануға болады?
1. Назар аудару белгілерін білдіре отырып, адал, шынайы, табиғи болу керек.
2. Әріптес үшін маңызды бюолып саналатын және өзін-өзі терең бағалауға ұмтылатын салаға назар аударушылық білдіруге ұмтылу керек.
3. Қызмет көрсету аясында тікелей қызмет көрсететінде назар аударушылықты көбірек қажетсінеді. Сондықтан жетекші олардың қызметін өзінің назарынан шығармауы тиіс және өзінің назар аударушылық белгілерімен оларға қолдау көрсетуге міндетті.
ІІ топ – көңіл күйі мен жағдайын өзі бақылау. Ол мыналарды білдіреді:
|
|
|
1. Оны білу бәрінен бұрын сіздің шаршау жағдайыңызды туғызады.
2. Шамадан көп күш түсудің болуы мүмкін факторларына қарсы шараларға алдын-ала даярлық және оған талдау жасау. Талдау негізінде тәртіптің келесі тактикаларының бірі таңдап алынады:
а) қарсы әрекет етудің жедел шараларын қабылдау;
ә) оқиғаның дамуынан жалтарып қалу;
б) алда болатын оқиғаға өзінің қатынасына байланысты түзетулер енгізу (салдарларын шынайы бағалау және жағымсыз ойлардан қашу).
Эрик Берн «Ойындарда ойнайтын адамдар» және «Адамдар ойнайтын ойындар» деген қызықты екі кітап жазып шығарды, онда адамда 12 магнитофондық жазу болатындығын және ол ахуалға қатысты тез қосылып отыратындығын баяндайды.
Гана Селье: дауларды, көре алмаушылықты болдырмас үшін жақындарыңның сүйспеншілігі мен махаббатына бөлене біл, дегенмен, осыған орай:
1. Құтырған итпен дос болма, өйткені ол сені қауіп алады.
2. Шамаң келмейтін іске әуре болма, күшіңді міндетті түрде атқаратын іске жұмса дейді.
|
|
|
ІІІ топ – ауызекі тілдегі байланыс белгілерін меңгеру.
Іскерлік қарым-қатынас тәжірибесі мынаны көрсетеді: іскерлік байланыстың алғашқы 5 минутында әріптес туралы ақпараттың 75 пайызы ауызша емес байланыс арналары арқылы алынады, яғни тестілер, қимыл, қалыптұрыстары, көзқарасы, бетәлпеті, киімі есебінен, сондай-ақ әріптестің лауазымдық мәртебесін бағалау негізінде алынады.
Ауызша емес байланыстардың белгілері - оқи білу есепке алу мыналарды білдіреді:
1. Жалпыадамзаттық тестілерді білу.
2. Қимылдардың ұлттық ерекшеліктерін және ауызша емес байланыстардың басқа арналарын білу.
3. Байланыс жасау барысында ауыздың пішімін, қастың қиығын, дене мен иықтың және қолдың қимыл-қозғалысын, қалыптұрысты және көзін ойнақшытуды қадағалау.
4. Мынаны есте ұстау көзделеді: қимылдар тілін оқыған кезімізде, біздің әріптесіміз біздің сөзсіз байланыстарымыздың формаларын да тура сондай оқи алады. Мысалы, құжатты оқу кезінде, көңілін басқа жаққа аудара отырып, машинада кілтін қалдырып кеткенін есіне түсіріп, бірдеме іздегендей қалып танытты, әріптесі болса оны өзінше түсінді. Немесе қолын қалтаға салу нені білдіруі мүмкін деп ойлайсыз.
|
|
|
Сөйлеу арқылы емес байланыстардың барлығы жиі түрде санаға бағынышты, сондықтан, негізінен шынайы болып табылады. Ал қимылды өзгерту өте қиын, оған қажеттілік болған жағдайда ерік-жігер күшімен ескерту жасауға болады.
ІV топ – дұрыс ойлау, қатынас және тәртіп. Дұрыс, табандылықпен түсіндіру – іскер адамдардың өзара қатынастарының өзіне тән стилі.
1. Іскер адамдар өздерінің құқын табандылықпен қорғай отырып, бір-бірінің құқына қысым жасамайды, көзқарасын тік, ашық, адал білдіреді. Сонымен бірмезгілде басқа тараптардың айқындамаларын түсінуді де атап көрсетеді.
2.Мұндай тектегі адамдар:
а) қысқа және негізін айтуға;
ә) «мен» есімдігін өте сақтықпен пайдалануға, шектемелер жүргізуге және фактілерге сүйенуге;
б) факті мен пікір арасында айқын шектемелер жүргізуге және фактілерге сүйенуге;
|
|
|
в) «Сіз тиіссіз», «Сіз міндеттісіз» үлгісіндегі өсиет сөздерді айтуға жоламауға;
г) шиеленістіру емес, проблемаларды реттеудің жолдарын іздестіруге бейім болады.
3. Өзіне дұшпандық ниеттегі әріптеспен кездесу кезінде, жағымды мінез-құлық стиліндегі адам қандай бір жолмен болсын сұрақтың «неге» деп қойылуына жоламай, оның «кім, не, қалай, қашан, қайда» сұрақтарымен өзгертуге тырысады, өйткені бұл сұрақтардың жауабы ақпараттарды талап етеді, бұл өз кезегінде оның себептерін түсіндіруге қарағанда әлдеқайда жеңілдеу екені сөзсіз.
14.6. Іскер әріптестердің ұлттық ерекшеліктері
Әлемдегі іскерлік байланыстардың белгілі бір стандарты бірте-бірте қалыптасуда, дегенмен ашықтық дәрежесінде, өкілдердің дербестік дәрежесі мен олардың жауапкершіліктері шегінде айта қаларлықтай айырмашылықтар өмір сүреді. Іскерлік қарым-қатынастар барысында әртүрлі елдердің өкілдері мен олардың мәдениеттерімен араласуға тура келеді.
Мәселен, американдықтар үшін келісімдерде көрсетілген жағдайларды жүзеге асырумен байланысты жалпы келісті емес, оның әрбір бөлшегін ұсақ-түйегіне дейін талқылауға деген ұмтылыс тән болып саналады. Сондай-ақ мажорлық көңіл-күй, ашықтық, жігерлілік, келіссөздерді тым ресми емес жүргізу мәнері де американдықтарға тән. Американдық делегациялардың кәсіби шеберліктері өте жоғары, олар шешімдер қабылдау кезінде дербес. Американдықтар мақсатқа жету жолында табанды және саудаласуды жақсы көреді.
Француздар «бірде бір» үлгісіндегі ресми талқылаулардан қашады. Өзінің тәуелсіздігін сақтай отырып, келіссөздерді кімдердің жүргізуіне қатысты, келіссөздер барысында мінез-құлықтарын түбірлі өзгертіп отырады. Алдын ала талқылаулар мен алдын ала келісімдерге келуге үлкен мән береді. Олардың түпкілікті шешім қабылдау кезіндегі еркіндіктері аз және басшылықтың нұсқауларын қатаң сақтайды. Оларға тән тағы бір сипат, келіссөздер кезінде келіссөздің ресми тілі түрінде француз тілін пайдалануға ұмтылады.
Қытайлықтарға тән сипат: келіссөздердің жекелеген кезеңдерін айқын шектейді. Келіссөздердің бастапқы сатыларында әріптестердің сыртқы түрі, мінез-құлқына назар аударады. Үйдегі келіссөздерден соң түпкілікті шешімді қабылдау тәжірибе жүзінде міндетті саналады. Қытайлық делегациялардың айқындамасы (ұстанымы) негізінен тұйық –олар әріптестердің көзқарасы мен ұсыныстарын күтеді. Қытай жағы өзінің пікірін айтады және келіссөздердің соңынан, қарсы жақтың мүмкіндіктерін бағалап болғаннан кейін ғана шегініс жасауға барады. Осыған орай, әріптестердің жіберген қателіктерін шебер пайдаланады. Қол жеткізілген келісімдерді орындауға айрықша көңіл бөледі, кейбір жағдайларда бұл үшін әртүрлі қысым жасау формаларын да қолданады.
Жапондықтар, егер әріптестері үлкен жол беретін болса, ол да жол береді. Тиімділігінің аз болуы жапондықтар үшін қатер төндірумен бірдей, олар көп жақты келіссөздер жасаудан қашқақтайды. Жапондықтар сондай-ақ ресми келіссөздер барысында көзқарастар қақтығысы мен оны талқылауды болдырмауға ұмтылады. Олар ресми емес кездесулер кезінде, әріптестермен жеке қатынастарын дамытуға аса үлкен назар аудара отырып, проблемаларды егжей-тегжейлі талқылау мүмкіндіктеріне қол жеткізуге тырысады. Келіссөздер жүргізу тактикасында айта қаларлықтай өзгерістер болмайды. Барынша күрделі және көпсатылы келісімдер туралы шешімдер қабылдау уақыттың көп бөлігін алады. Келіссөздер жүргізудің жапондық үлгісінің белгілері – үлкен дәлдік және барлығына деген міндеттілік. Жапон делегациялары стилінің түбегейлі ерекшелігі – бұл топтық ынтымақтастық, ұстамдылық таныта білу сапаларының күштілігі. Әріптесін өте мұқият тыңдайды, дегенмен бұл сөйлеушінің көзқарасымен олардың келісетіндігін білдірмейді.
Шешім табу мүмкіндігіне сенімді келіссөздерге немістер аса бір құлшыныспен қатысады. Олар өздерінің айқындамаларын мұқият әзірлейді және мәселелерді бірден емес, сабақтастықпен талқылауды сүйеді.
Ағылшындар келіссөздерге даярлыққа аз көңіл бөледі және олар әріптестердің айқындамасына қатысты, келіссөздер барысында жақсы шешімдер қабылданады деп жорамалдайды. Олар барынша икемді және қарсы жақтың бастамасына жағымды әсерін білдіреді. Өткір тұстарды дәстүрлі түрде айналып өте алады.
Тәуелсіздіктерін осыдан аз ғана уақыт бұрын алған дамушы елдердің өкілдері келіссөздер негізінде экономикалық қызмет дәстүрлерінің әлсіздігінен қиындықтарды бастарынан өткізуге тура келеді.
Шетелдік мамандардың пікірі бойынша Қазақстан өкілдері жеткілікті түрде іскерлік әлеуетке ие. Оларға кедергі жасап отырған жоғары дамыған елдердің іскерлік топтарымен қарым-қатынас жасау тәжірибесінің жетіспеушілігі. Қазақстандықтар жалпы мәселелерге жиі көңіл аударады да, келісімдерге қол жеткізу үшін шешуге қажетті ұсақ-түйектерге жеткілікті мән бермейді. Сол сияқты бастаманы жоққа шығаратын, нарықпен байланысты шешімдерден шегініс жасауға баратын негіздері де ұшырасады. Сындарлы шешімдердің өзіндік нұсқаларын ұсынусыз, әріптестің ұсынысын сынау арқылы, бұл әлсізді көрсету деп санай отырып, белгілі бір жол берушілікке барады.
Дата добавления: 2015-12-21; просмотров: 1; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!