Бірлескен кәсіпкерлік нысандарына тоқталыңыз.Жеке кәсіпкерлік түрлері мен нысандарына тоқталыңыз
Кәсіпкерлік құқықтың қалыптасу және даму тарихын көрсетіңіз.Шаруашылық құқықтың бастытеориялары (мектептері) тоқталыңыз.Кәсіпкерлік (шаруашылық) құқықтың бүгінгі таңдағы концепциясын талдаңыз
Кәсіпкерлік құқықтың тұжырымдамасы ХХ ғ. басында пайда болған еді. Сол кездегі тұжырымдама совет одағының заңгер-ғылымдарының ойын талқылаған болатын. Мысалы, А.Гойбарх айтқандай, азаматтық құқық — әрқашанда құқықтың бөлігі, ол халық құқығын ұстанған. Егерде жеке құқық пен жұрттын құқығы арасындағы шекра жоғалып, яғни үзіліп кетсе, онда азаматтық құқық жоғалып кететін еді, сондықтан оның орнына шаруашылық құқық ие болатын еді. П.И. Стучканың түсінігі бойынша, азаматтық құқық — өндіріс пен айырбас арасындағы қатынас деп түсінеді.Әрі ол ХХ ғ. 20 жылдағы «Екісекторлық құқық теориясын» шығарған болатын; онда әлеуметтік ұйымдарға әкімшілік – шаруашылық құқығын, жеке тұлғаларға азаматтық құқығын ескерілген. Бірақ көпшілік өркениет – ғылымдарының тұжырымынша, ол теория қате болып саналды. ХХ ғ –ң 30 ж. басында бірыңғай шаруашылық құқық пен азаматтық құқық тұжырымдамасы ғылыми тәртіп негізінде қарастырылды.Шаруашылық қ-қықтың пайда болуы совет экономикасының аралас мінезімен байланысты. Шаруашылық құқық арасындағы мәселелерді зерттеген құқықтанушылар жаңа экономикалық жағдайларда туған көпшілік және жеке құқық арасындағы ымыраны талдауды көздейді. ХХ ғ –ң 50 жылдарында шаруашылық құқық тұжырымдамасы туралы пікір – сайыста қайта қарады. Шаруашылық құқықтануда әр түрлі саладағы әлеуметтік құқықтарын реттеуді қарастырады.Әр түрлі отырыстарда совет құқықтанушылары шаруашылық кодексті қабылдау ұсынысты қарастырды. ХХ ғ-ң 90 жылдарында Ресейде жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға, басқа экономикадан тағы басқаға қөшу жүйесі басталды. Сондықтан бұрын тұжырымдамаға өзгеріс еңгізу керек болды. Бүгінгі уақытта әрбір саланың құқықтарыңың нормасы бар, ол мемлекеттің саяси- экономикасымен тығыз байланысты. Соның ішінде саясатты анықтайтын норма Ресей құқығының екі саласымен байланысты, ол — әкімшілік және азаматтық. Әкімшілік құқық, қызмет ету мен қатынасты басқаруды реттейді.Сондықтан мұндай қатынас «тігінен» тұрғызылады. Ал азаматтық құқық мүліктік қатынасты реттейді, сондықтан оларды «көлденен» тұрғызады. Осы салалардың әрқайсысы шаруашылық құқықты реттейді. Кәсіпкерлік құқық пәніне құқықтық қатынастың екі тобын қарастырамыз: Біріншісі – кәсіпкерлік ұйымдастырушылық сала мен байланысты, бұнда азаматтардың кәсіпкерлік сала мен айналысу құқығы қарастырылған. Екінші топқа – кәсіпкерлік саланың өзіне байланысты қатынас жатады. Кәсіпкерлердің негізгі мақсаты – тауарды сату арқылы, мүлікті пайдалану арқылы, қызмет көрсету арқылы көп пайда табу.Мұнда негізгі рөлді атқаратын кәсіпкерлік құқықты азаматтық құқықты реттеу. Кәсіпкер мен тауар өндіруші арасындағы өзара қатынас нарықтық экономикада тауар – ақша қатынасымен реттеледі. Азаматтық құқықтың бір бөлігін көпшілік – құқықтық әдісімен реттейді. Оған орай құнды қағаздар эмиссиясын реттеу құқығы орын алады, тауарларды сатып алу, жұмыс, қызмет көрсету, осының бәрі мемлекеттік келісім-шарт арқылы жасалады. Бүгінгі таңда құқық ғалымдарын таныстыру, кәсіпкерлік саланы реттеуде екі негізгі тұжырымдаманы қарастырады. Манистикалық тұжырымдаманы ұстанушылар профессор Б.С. Мартемьянов, И.В.Дойников, академиг В.В. Ловтев-ң көз қарасынша, яғни кәсіпкерлік және шаруашылық құқық- өз бетінше құқықтық саланың бірыңғайлық пәні деген.Е.А. Суханов кәсіпкерлік саланы реттеудің «Дуалистік тұжырымдамасын» шығарды. «Дуализм» сөзі, жеке құқықтық қатынас пен тауар өңдірушілер арасындағы азаматтық құқықты реттеу.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 2. Кәсіпкерлік (шаруашылық) құқықтың мазмұнын айқындаудағы негізгі тәсілдерін анықтаңыз. Кәсіпкерлік құқықтың құқық жүйесіндегі орнын анықтаңыз |
|
|
|
Кәсіпкерлік (шаруашылық) құқықтыңмазмұнынайқындаудағынегізгітәсілдері:
1.Қызметтің еркіндік негізінде еркін таңдалы.
2.Кәсіпкерлік қызыметке оның қаржысы мен мүлкіне заңды және заңсыз тұлғаларды тарту.
3.Қызмет бағдарламасын өз еркінен құру,тұтынушылармен қызметті ұсынатын товарларды дайындайтын,өндіретін өндірушілерді өз еркімен құру және т.б.
4.Жұмыскерлерді еркін қабылдау.
5.Маталарды техникалық, қаржылық, еңбек, табиғи және басқа да ресурстарды пайдалану оларды тарту.
6.Заңға сәйкес экономикалық қызметтердің кәсіпкер мен еркін сезінуі оны жүзеге асыруы.
3. Кәсіпкерлік құқықтың құқықтық реттеу пәні Кәсіпкерлік құқықтың реттеу әдістеріь. Басқа құқық салалры сияқты кәсіпкерлік құқықта өзінің реттеу пәніне ие. Кәсіпкерлік құқықтың реттеу пәні ең жалпылама түрде кәсіпкерлік әрекетті жүзеге асыру барысында орын алатын қоғамдық қатынастар ретінде анықтауға болатын кәсіпкерлік қатынастар болады. Кәсіпкерлік қатынастардың ерекшелігі - бір мезгілде олардың азаматтық - құқықтық, қаржылық және өзге де құқықтық қатынастар бола алатындығы. Кәсіпкерлік құқықттың пәніне құқықтық қатынастардың негізгі екі тобын енгізу керек. Біріншісі - бұл кәсіпкерлік әрекетті ұйымдастырумен байланысты қатынастар. Олар азаматтардың кәсіпкерлік әрекетпен айналысуға конституциялық құқығына сондай -ақ, аталмыш құқықтың ҚР АК нормаларындағы дамуына негізделеді. Сөз болып отырған мәселе дербес немесе өзге азаматтармен және заңды тұлғалармен бірлесіп заңды тұлға құру құқығын, заңға қайшы емес мәмілелер жасау мен міндеттемелерге қатысу және т.б қосатын азаматтардың құқықтық қабілеттерінің мазмұны туралы. Әрине, бұл қатынастардың бәрі пәндік бірегейлікпен өзара байланысты және сәйкес құқық ғылымындағы қалыптасқан көзқарастар тұрғысынан қарастырсақ, бұлар әртүрлі салалық қатынастар. Екінші топқа кәсіпкерлік әрекеттің өзімен тікелей байланысты, кәсіпкерліктің басты мақсаты - мүлікті пайдаланудан, тауарлар сатудан, жұмыстарды орындау немесе қызмет көрсетуден пайда табумен байланысты қатынастар кіреді. Мұнда кәсіпкерлік қатынастарды азаматтық - құқықтық реттеу артықшылыққа ие. Кәсіпкерлік қатынастарды реттеуде және кәсіпкерлік құқықтың субъектілерінің өз бетімен шешім қабылдауына мүмкіншілік туғызатын келісім әдісі. Бұл әдістің мәні кәсіпкерлік құқықтың субъектілері бір-бірімен заңға сәйкес әрекеттер жасағанда ешкімнің күштеуінсіз, зорлауынсыз өз еріктерімен, өзара келісімге келу арқылы мәселелерін шешуге құқықтары мен бостандықтары бар. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу барысында міндетті тапсырма беру, белгілеу әдістеріпайдаланылады. Бұндай қатынастардың барысында бір жақ (тарап) екінші бір тарапқа міндетті түрде орындалуға тиісті құқықтық кесімдер беруі мүмкін. Көп жағдайда бұндай қүқықтық кесімдер мемлекет тарапынан кәсіпкерлерге беріліп жатады. Мысалы, кәсіпкерлікпен айналысатын жеке не занды ұйым-ның кәсіпкерлік әрекетінің барысында қоршаған ортаға зиян келтірілетін болса, онда мемлекет сол келтірілген зиянды қайта қалпына келтіруді талап ете алады. Бұндай мемлекеттік құзыретгі органдар тарапынан берілген кесімдер кәсіпкерліктің субъектілері үшін орындалуға міндетті.
| 4. Кәсіпкерлік құқықтыңбастықағидалары және олардың сипаттамаларына тоқталыңыз. Кәсіпкерлік құқықтың жүйесіне талдау жасаңыз |
Кәсіпкерлік құқықтың тұжырымдамасы ХХ ғ. басында пайда болған еді. Сол кездегі тұжырымдама совет одағының заңгер-ғылымдарының ойын талқылаған болатын. Мысалы, А.Гойбарх айтқандай, азаматтық құқық - әрқашанда құқықтың бөлігі, ол халық құқығын ұстанған. Егерде жеке құқық пен жұрттын құқығы арасындағы шекра жоғалып, яғни үзіліп кетсе, онда азаматтық құқық жоғалып кететін еді, сондықтан оның орнына шаруашылық құқық ие болатын еді. П.И. Стучканың түсінігі бойынша, азаматтық құқық - өндіріс пен айырбас арасындағы қатынас деп түсінеді.Әрі ол ХХ ғ. 20 жылдағы «Екісекторлық құқық теориясын» шығарған болатын; онда әлеуметтік ұйымдарға әкімшілік – шаруашылық құқығын, жеке тұлғаларға азаматтық құқығын ескерілген. Бірақ көпшілік өркениет – ғылымдарының тұжырымынша, ол теория қате болып саналды. ХХ ғ –ң 30 ж. басында бірыңғай шаруашылық құқық пен азаматтық құқық тұжырымдамасы ғылыми тәртіп негізінде қарастырылды.Шаруашылық қ-қықтың пайда болуы совет экономикасының аралас мінезімен байланысты. Шаруашылық құқық арасындағы мәселелерді зерттеген құқықтанушылар жаңа экономикалық жағдайларда туған көпшілік және жеке құқық арасындағы ымыраны талдауды көздейді. ХХ ғ –ң 50 жылдарында шаруашылық құқық тұжырымдамасы туралы пікір – сайыста қайта қарады. Шаруашылық құқықтануда әр түрлі саладағы әлеуметтік құқықтарын реттеуді қарастырады.Әр түрлі отырыстарда совет құқықтанушылары шаруашылық кодексті қабылдау ұсынысты қарастырды. ХХ ғ-ң 90 жылдарында Ресейде жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға, басқа экономикадан тағы басқаға қөшу жүйесі басталды. Сондықтан бұрын тұжырымдамаға өзгеріс еңгізу керек болды. Бүгінгі уақытта әрбір саланың құқықтарыңың нормасы бар, ол мемлекеттің саяси- экономикасымен тығыз байланысты. Соның ішінде саясатты анықтайтын норма Ресей құқығының екі саласымен байланысты, ол - әкімшілік және азаматтық. Әкімшілік құқық, қызмет ету мен қатынасты басқаруды реттейді.Сондықтан мұндай қатынас «тігінен» тұрғызылады. Ал азаматтық құқық мүліктік қатынасты реттейді, сондықтан оларды «көлденен» тұрғызады. Осы салалардың әрқайсысы шаруашылық құқықты реттейді. Кәсіпкерлік құқық пәніне құқықтық қатынастың екі тобын қарастырамыз: Біріншісі – кәсіпкерлік ұйымдастырушылық сала мен байланысты, бұнда азаматтардың кәсіпкерлік сала мен айналысу құқығы қарастырылған. Сонымен қатар, заңды тұлға болып тіркелу өз меншігінде РФ 23,51 статьясында жеке кәсіпкер немесе заңды тұлға болу, мемлекеттік тіркеуден өтеді. Екінші топқа – кәсіпкерлік саланың өзіне байланысты қатынас жатады. Кәсіпкерлердің негізгі мақсаты – тауарды сату арқылы, мүлікті пайдалану арқылы, қызмет көрсету арқылы көп пайда табу.Мұнда негізгі рөлді атқаратын кәсіпкерлік құқықты азаматтық құқықты реттеу. Кәсіпкер мен тауар өндіруші арасындағы өзара қатынас нарықтық экономикада тауар – ақша қатынасымен реттеледі. Азаматтық құқықтың бір бөлігін көпшілік – құқықтық әдісімен реттейді. Оған орай құнды қағаздар эмиссиясын реттеу құқығы орын алады, тауарларды сатып алу, жұмыс, қызмет көрсету, осының бәрі мемлекеттік келісім-шарт арқылы жасалады. Бүгінгі таңда құқық ғалымдарын таныстыру, кәсіпкерлік саланы реттеуде екі негізгі тұжырымдаманы қарастырады. Манистикалық тұжырымдаманы ұстанушылар профессор Б.С. Мартемьянов, И.В.Дойников, академиг В.В. Ловтев-ң көз қарасынша, яғни кәсіпкерлік және шаруашылық құқық- өз бетінше құқықтық саланың бірыңғайлық пәні деген.Осы салалар өз күшіне мынадай норманы ығыстырады, яғни кәсіпкерлік қатынас коммерциялық емес қатынаспен және эконмиканы мемлекеттік реттеу қатынасын бір- бірімен тығыз байланыстырады.Заманға сай жағдайларда мемлекет пен нарық арасындағы байланысты кәсіпкерлік саланың әдісімен реттеу мүмкін емес.Профессор Е.А. Суханов кәсіпкерлік саланы реттеудің «Дуалистік тұжырымдамасын» шығарды. «Дуализм» сөзі, жеке құқықтық қатынас пен тауар өңдірушілер арасындағы азаматтық құқықты реттеу. Есептеу кезінде қолданбалы мақсаттарды белгілеу әрқашан рұқсат. ХХ ғ басында атақты орыс өркениетшісі Р.Ф. Шерменевич “тауар құқығы” пәнінен сабақ бергенде, оны өзіндік сала құқығы деп санады, ол тауар құқығына мынандай жауап берді: ол жеке құқықтың нормасы,яғни коммерциялық айналымды реттеу, бірлікті кәсіпкерлердің қарым-қатынасын реттеу деп таңыды. Осыған байланысты ол көпшілік және жеке тауар құқығын бөліп қарастырды. Көпшілік тауарлық құқық – ол мемлекеттік және тұлғалар арасындағы тауарлық қатынасты реттейді. Жеке кәсіпкерлердің, банктердің, қозғалыстардың құқықтық жағдайларын анықтайды. Жеке тауарлық құқық – тауар мен жеке тұлғалар арасындағы қатынасты реттейді. Қазіргі кәсіпкерлік құқықты көпшілік тауарлық құқық ретінде қараймыз
| 5. Кәсіпкерлік қызмет туралы Қазақстан Республикасы заңнамасының туындау және даму тарихына талдау жасаңыз |
Қазақстан Республикасының жеке кәсiпкерлiк туралы заңнамасы
1. Қазақстан Республикасының жеке кәсiпкерлiк туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және Азаматтық кодекстен, осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнен тұрады.
2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда көзделгендерден өзгеше ережелер белгiленсе, онда халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.
3. Жеке кәсiпкерлiктiң жекелеген түрлерiн жүзеге асыру ерекшелiктерi Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес белгiленедi
4. Алып тасталды - ҚР 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) ақпараттық құралдар – жеке кәсіпкерлік субъектілерінің Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес мемлекеттік органдарға немесе өзге де тұлғаларға ақпарат ұсыну тетіктері;
1-1) бизнес-инкубатор – шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң қалыптасуы кезеңiнде өндiрiстiк үй-жайлар, жабдық беру, ұйымдық, құқықтық, қаржылық, консалтингтiк және ақпараттық қызметтер көрсету жолымен оларды қолдау үшiн құрылатын заңды тұлға;
2) бизнестің әлеуметтік жауаптылығы - жеке кәсіпкерлік субъектілерінің әлеуметтік, экономикалық және экологиялық салаларда қоғамды дамытуға қосқан ерікті үлесі;
3) дара кәсіпкер - дара кәсіпкерлікті заңды тұлға құрмастан жүзеге асыратын және осы Заңның 6-бабының 3 және 7-тармақтарында көрсетілген критерийлерге сай келетін Қазақстан Республикасының азаматы немесе оралман;
4) дара кәсіпкерлік - жеке тұлғалардың кіріс алуға бағытталған, жеке тұлғалардың өздерінің меншігіне негізделген және жеке тұлғалардың атынан олардың тәуекелі үшін және мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылатын бастамашылық қызметі;
5) жеке кәсіпкерлік - жеке кәсіпкерлік субъектілерінің кіріс алуға бағытталған, жеке кәсіпкерлік субъектілерінің өздерінің меншігіне негізделген және жеке кәсіпкерлік субъектілерінің атынан олардың тәуекелімен және мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылатын бастамашылық қызметі;
6) алып тасталды - ҚР 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
7) жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау - Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік бастаманы іске асыру үшін жеке кәсіпкерлікті дамытуды ынталандыру, қолайлы құқықтық, экономикалық және әлеуметтік жағдайлар жасау жөніндегі мемлекеттік шаралар кешені;
. Жеке кәсіпкерлікті құқықтық реттеу шектерi
1. Жеке кәсіпкерлік Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес белгіленген негіздер бойынша ғана шектелуі мүмкін.
2. Жеке кәсіпкерлікті шектеу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мемлекеттің айрықша құзыретіне жатқызылған мәселелер бойынша ғана орын алуы мүмкін.
3. Мемлекеттік органдардың жекелеген жеке кәсіпкерлік субъектілерінің артықшылық жағдайын белгілейтін нормативтік құқықтық актілер қабылдауына тыйым салынады.
6.Қазақстан Республикасы кәсіпкерлік заңнамасының ұғымы мен жүйесін көрсетіңіз.Кәсіпкерлік қызмет ұғымына тоқталыңыз. Кәсіпкерлік ұғымы 1-ші рет ғылыми айналымға ағылшын Ричард Каньтелон енгізді(1680-1734).Ғалым кәсіпкерлікті ерекше экономикалық функция ретінде қарастырды.Француз эко-ті Жан-Батисг Сейн(1767-1832) айтуынша кәсіпкерлер пайда табу мақсатында өзіндік есебімен риск үшін қызмет атқарды деп түсіндірді.Бұның негізінде әрбір кәсіпкер өз білімі мен тәжіребиесіне жүгінуі тиіс болды. Әйгілі ағылшын эко-ті Адам Смиг(1723-1790)кәсіпкерді жекеше қызмет атқаратын жеке меншікке және оның қызметін кәсіпкерлердің жеке қызығушылығымен байланыстырды.Бұл негізді кәсіпкер өзі жоспарлау өндірісті өзі ұйымдастырып және алынған пайданы өзі бөліуі тиіс болды. Ағылшын эк-ті Давид Ричардо(1772-1823) кәсіпкерді қарапайым капиталист ретінде қарастырды. Кәсіпкерлікке бағалы жаңа бағаны ХІХ ғ. соңында ағылшын э-ті Аллон Маршал берді(1824-1924).Бұдан соң толық кәсіпкерлік мінездемені өз жұмысында американ э-ті Йозеф Шумпетер берді. Кәсіпкерліктің отандық теориямен тәжіребиеден келесідей маңызды принциптері бар. 1.Қызметтің еркіндік негізінде еркін таңдалы. 2.Кәсіпкерлік қызыметке оның қаржысы мен мүлкіне заңды және заңсыз тұлғаларды тарту. 3.Қызмет бағдарламасын өз еркінен құру,тұтынушылармен қызметті ұсынатын товарларды дайындайтын,өндіретін өндірушілерді өз еркімен құру және т.б. 4.Жұмыскерлерді еркін қабылдау. 5.Маталарды техникалық, қаржылық, еңбек, табиғи және басқа да ресурстарды пайдалану оларды тарту. 6.Заңға сәйкес экономикалық қызметтердің кәсіпкер мен еркін сезінуі оны жүзеге асыруы. Кеңінен қолданылатын кәсіптік теория пәні көбіне адамдардың қызметін үйретумен байланысты болады.Кәсіптік қызмет теориясының пәні – кәсіпкерлердің іс-әрекетін негізін, яғни өндіріске қажетті ресурстарды таңдауда, айырбастауда,бөлуде,түрлі товарлар мен қызметтерді пайдалануда анықталады. Ал Қазақстан Республикасының кәсіпкерлі құқық туралы заңнамасына келетін болсақт,ол Заң жеке және мемлекеттiк емес заңды тұлғалардың жеке кәсiпкерлiктi жүзеге асыруына байланысты туындайтын қоғамдық қатынастарды реттейдi, Қазақстан Республикасындағы жеке кәсiпкерлiктiң еркiндiгiн қамтамасыз ететiн негiзгi құқықтық, экономикалық және әлеуметтiк жағдайлар мен кепiлдiктердi айқындайды.
| 7.Кәсіпкерлік қызметтің белгілерінің ерекшеліктерінкөрсетіңіз. Кәсіпкерліктіңтүрлерін (жалпысипаттамасы) айырмашылықтарынаталдаужасаңыз |
Кәсіпкерлікқызмет:
- өндірістік;
- коммерциялық;
- қаржылық;
- кеңестер беру болыпбөлінеді.
Бұлардыңәрқайсысыныңөзінетәнерекшеліктері мен жетістіктері бар
Өндірістіккәсіпкерлікке қатыстынегізгіқызметтер:
- өнім өндіругебағытталғанжұмыстар мен қызметкөрсетудіатқару;
- ақпараттардыөңдеужәнежинау;
- руханиқұндылықтардыигеру;
- тұтынуғажататынбасқа да өткізілімдер.
Бұлардыңнегізгіқолдануөрістері:
-өндірістіккәсіпорынжәнемекемелер;
- коммерциялықсаудамекемелері;
- тауар-қорбиржалары;
- банктер мен халықтар.
Қызметтүрінтаңдаудаалдын-ала маркетингтікзерттеужүргізукерекжәнеқандайтауардыңнемесеқызметкөрсетудіңтұтыныммүмкіндігі мол, оғандегенсұранымныңтұрақтылығы, келешекдаму теңденциясы, тауарлардысатудаықтималбағабірліктері, өнімөндіру мен оны өткізупроцесіндегішығындар, өткізукөлемінболжау. Өндірістіккәсіпкерлікқызметтіңнәтижесіндеөнімпайдаболатынынжоғарыдаайттық. Кәсіпкерекіншісатыдаөндіріскеқажеттіқаржы-қаражаттыңшамасынбелгілеуге, қорытындымәмілелердітоптауға, өнімөндірудібастауғадейінәзірленгензаттардыжеткізу мен банкротқаұшыраудыңалдыналуғабағытталғанжұмыстардыатқаруғатиіс.
Өнімдітиімдісатушараларыкәсіпкерліктіңүшіншісатысынқұрайды. Бұл процесс делдалагенттіктер, брокер немесекәсіпорынныңөзкүшіменжүзегеасырылады. Бұлкәсіпкерліктехнологиясыныңайрықшажауаптыкезеңі.
Коммерциялықкәсіпкерліктің мазмұнытауар-ақшақатынастары мен сауда-айырбасоперацияларынантұрады. Шынмәнінде, бұлтауар мен қызметкөрсетудіқайтасататынорын.
Оныңөндірістіккәсіпкерлікқызметтенайырмашылығы - мұндаөнімөндірудіөндірістікқорларменқамтамасызетуқажетболмайды.
Мұндағыеңбастымәселер:
- " ненісатыпалукерек ";
- " ненісатукерек ";
- " қайдасатукерек" дегенсұрақтарғажауапіздеу. "
Кәсіпкертауаржәнеқызметкөрсетуқозғалысынаболжамжасап, алдын-ала бағалауүшінөзініңнақтыіс-әрекетжоспарын (бизнес-жоспар) жасайды.
Міне, осылардыңқорытындысында:
- сатыпалу
- сатумәмілесінжүргізу;
- тауарлардыкөтересатыпалужәнесатубағаларыбойыншаесепайырысулар;
- шығынменақырғынәтижелер;
- жұмысшылардың саны;
- көлікжұмысыныңауқымы;
- жарнама;
- коммерциялыққұжаттардыдайындаужұмыстарынақтылыанықталады.
Бизнес-жоспардабұларданбасқамыналарқарастырылады:
- тауарлардыалдағыуақыттасатуүшінкөтересатыпалу;
- ұйымдарданқызметкөрсетутуралыміндеттемелердіжинаужәнеоларғатөлемжасау;
- тауарлардысақтайтынқоймалар мен тұрғынүйлержалдау, өнімдердіөткізетінсаудаорындары;
- тауарлардыөткізунысандары;
- несиежәнебасқақарызқаражаттарыналудыңнегіздері;
мемлекеттікжәнеқаржымекемелерінесалықжәнебасқа да міндеттітөлемдердіөтеу.
Қаржылықкәсіпкерлікке сату-сатыпалудыңерекшетауарлары: ақшаны, валютаны, құндықағазды (акция, вексель, облигация, ваучер), яғниақшанытікелейжәнеқосымшанысандасатужатады. Нарықтыққатынастарғаетугебайланыстыақшанарығы, валюта жәнеқұндықағазнарықтары бой көтерді, оларғақатысушылар:
- коммерциялықбанктер;
- қорбиржалары;
- кейбіркәсіпорындар мен ұйымдар;
- кәсіпкерлержәнежекетұлғалар.
Кәсіпкернемесебизнестің осы саласынақатыстыларөздерініңіс-әрекеттерінқұндықағазнарығы мен марке-тингтікқызметтіұйымдастыруданбастайды. Сөйтіпбіруақыттаоларақшаның, валюта мен құндықағаздардыңкөздерінтабады. Кәсіпкерлікқызметтіңтағыбірнысаны — меншіктікакцияға, облигацияға, несиебилеттерінежәнекоммерциялыққұндықағаздарға (ақшаміндеттері, век-сель) қатыстықұндықағазэмиссиясынжүзегеасырады.
Құндықағаздарайналымының аса тарағаннысаны:
- құндықағаздыкәсіпкердіңөзініңсатыпалуы (Да);
- оны басқасатыпалушығажоғарысомадасатуы (Дв);
- Дв мен Да арасындағыайырмаоғантабысәкеледі.
Егеркәсіпкердіңқұндықағаздардысатыпалатынақшасыжоқболса, ондаолнесиеаладынемесенесиежөніндебанктерменкелісімжасасады (Дк).Қаржылықкәсіпкерлікжүйесінақтымәліметтерментолықтырылудыжәнежоғарыдәрежедеұйымдастыруісітехникаларыменқамтамасызетудіқажететеді. Қаржы-несиежұмыстарынжүргізукезіндекәсіпкертұтынушығаақшаны, валюта мен құндықағаздардықарызғабереді, ал белгілібіруақьптанкейінберілгенсоманықарызпроцентіменқоса, яғнижоғарыкөлемдеқайтарыпалады. Мұндаймәмілекезіндекәсіпкерсатыпалушылардыңқаржылықмүмкіндіктеріжөніндехабардарболуынемесеалдын-ала кепілдікмәселесіншешіпалуықажет.
Кеңес беру қызметіне;
- жалпыбасқару;
- әкімшіліктікбасқару;
- қаржылыққолдау;
- маркетинг;
- ақпаратты технология; - арнайықызметтержатады.
Соныменқатархалыққаақылынемесеақысызтүрдекеңестерберіліп, қызметтеркөрсетіледі.
8. Мемлекеттік кәсіпкерлік нысандарын талдау жасаңыз. Жеке кәсіпкерлік түрлерінің айырмашылықтарын көрсетіңіз Қоғамдық санада кәсіпкер – бұл тек адам, индивидум деген пікір берік орнаған. Өтпелі экономика жағдайында мемлекеттік кәсіпкердік ерекше сипатқа, ерекше мәнге ие болады. Мемлекет нарықтық жүйе жолында заңды тұлға ретінде жаңа функцияны – кәсіпкерлік қабілетті игенру қажет. Келтірілген кәсіпорындар Қазақстан Республикасында коммерциялық және коммерциялық емес бастаулардың қосылуында жұмыс істейді. Мемлекеттік кәсіпкерлік қызмет ұлттық экономиканың барлық және мемлекеттің экономикалық әуелетінің дамуына әсер ететін, мемлекеттік бюджетті айтарлықтай толықтыруға, өтпелі экономиканың тұрақсыздығын тұрақтандыруға жол ашатын қызметтің сыртқы экономикалық саласына таралады.Жеке кәсіпкер дегеніміз заңды тұлға жасамай және заңды тұлғаның қатысуынсыз жеке кәсіпкерлікпен айналысатын жеке тұлға. Жеке кәсіпкерліктің түрлеріне дербес кәсіпкерлік және біріккен кәсіпкерлік жатады.
Дербес кәсіпкерлік иелігіндегі мүлікке хұқы бар бір азаматпен жасалады, сонымен қатар мүлікті пайдалану мен билеудің басқа хұқықтары бар.
Жеке кәсіпкер заңды тұлғаға қарағанда салықты аз мөлшерде төлейді. Ол өзі үшін және қатысушылар үшін жинақтық зейнетақы қорына төлем төлеп тұруы тиіс.
Салық мөлшері кәсіпкер жұмыс істейтін салық режимімен анықталады. Патент негізінде құрылған қызметте кәсіпкер кірісі 3 проценттік табысқа негізделеді. Жеңілдік декларациясы негізіндегі кәсіпкер кірісі 3-7 проценке дейін оның сомасына байланысты бөлінеді.
Жеке кәсіпкердің бухгалтерлік есебі патент пен жеңілдік декларациясын қолданатын болса, заңды тұлғаның бухгалтерлік есебінен жеңіл болып келеді. Патентепн жұмыс кезінде ол мүлде болмайды. Бұл артықшылық жеке кәсіпкердің бухгалтерлік есепті бухгалтер жалдамай-ақ өзі жүргізуіне мүмкіндік береді. Жеңілдік декларациясын қолдану заңды тұлғаға да болады, бірақ көп жағдайда бухгалтер жалдауды қажет етеді.
Жеке кәсіпкер заңды тұлғамен қайта құрыла алмайды, мысалы ЖШС бола алмайды.
Жеке кәсіпкер ретінде тіркелуге шығын өте аз.
Бірлескен кәсіпкерлік нысандарына тоқталыңыз.Жеке кәсіпкерлік түрлері мен нысандарына тоқталыңыз
Дара кәсіпкерлік туралы заңға сәйкес дара кәсіпкерліктің түрлері жекеше және бірлескен кәсіпкерлік болып табылады.Жекеше кәсіпкерлікті оған меншік құқығында жататын мүлік базасында, сондай-ақ мүлікті пайдалануға және (немесе) мүлікке иелік етуге болатын өзгедей құқық күшінде бір жеке тұлға өздігінше жүзеге асырады.Бірлескен кәсіпкерлікті оларға ортақ меншік құқығында жататын мүлік базасында, сондай-ақ мүлікті бірлесіп пайдалануға және (немесе) мүлікке иелік етуге болатын өзгедей құқық күшінде жеке тұлғалар тобы (дара кәсіпкерлер) жүзеге асырады. Бірлескен кәсіпкерлік кезінде жекеше кәсіпкерлікпен байланысты барлық мәмілелер жасалынады, құқықтар мен міндеттіліктер бірлескен кәсіпкерліктің барлық қатысушылары атынан сатып алынады және жүзеге асырылады.Бірлескен кәсіпкерліктің нысандары мыналар болып табылады:а) ортақ меншік базасында жүзеге асырылатын ерлі-зайыптылар кәсіпкерлігі;
ә) фермер немесе шаруа қожалығының ортақ меншік немесе жекешелендірілген тұрғын үйге ортақ меншік базасында жүзеге асырылатын субасылық кәсіпкерлік;б) жай серіктестік, бұл серіктестік кезінде кәсіпкерлік қызмет жалпы үлестік меншік базасында жүзеге асырылады.«Жекеменшіктік қосалқы шаруашылық» туралы заңда жеке-меншіктік қосалқы шаруашылық - ауылды жерде, қала маңында орналасқан жер учаскесінде өзінің мұқтаждарын қанағаттандыруға арналған қызмет түрі. Жекеменшіктік қосалқы шаруашылық жүргізуге құқық меншік құқығында немесе елді мекендер мен қосалқы жерлердің ауыл шаруашылығы арналымының жерлерінен жер пайдалану құқығында жер учаскелері бар азаматтарға жатады.Жекеменшіктік қосалқы шаруашылық жүргізу үшін азаматтарға берілетін жер учаскелерінің шекті мөлшері, мал ұстаудың нормативтері заңнамалық түрде регламенттелінеді.Жекеменшіктік қосалқы шаруашылық жүргізетін азаматтардың:елді мекенге бөліп берілген ауыл шаруашылығы арналымының жерлерді жекеменшіктік қосалқы шаруашылық жүргізу үшін пайдалануға;кооперативтер, қоғамдық бірлестіктер және ассоциациялар құруға, сондай-ақ жекеменшіктік қосалқы шаруашылықтардың қызметі мен жұмыс істеуінің ортақ мәселелерін бірлесіп шешу мақсатымен олардың құрамына кіруге;ауылды мекенді орналастыру жобасына сәйкес жекеменшіктік қосалқы шаруашылық жүргізуге қажетті тұрғын үй және шаруашылық құрылыстар мен ғимараттар салуға құқығы бар.
| 10.Жеке кәсіпкерліктүрлері мен нысандарынатоқталыңыз.Кәсіпкерлікқызметсубъектілерініңұғымынаталдаужасаңыз. |
Жеке кәсіпкерлік — азаматтардыңөзатынан мүліктікжауапкершілікке негізделеотырыпжүзегеасыратын дербес бастамалыққызметі. Жеке кәсіпкер, әдетте, кәсіпорындыөзініңменшікті капиталымен қаржыландырады, барлықтәуекелдіөзініңмойнынааладыжәне осы қызметкебайланыстыөзініңміндеттемелерібойыншабарлықмүлкіменжауапбереді. Жеке кәсіпкерлікжалдамалыеңбектіпайдаланып, не пайдаланбайжүзегеасыралады, соныменқатар заң актілеріменшектелмегеншаруашылыққызметтіңбарлықтүрін де жүргізеді.
Жеке кәсіпкердіңмынадайқұқықтары бар:
· мемлекеттіккәсіпорындардыңжәнебасқадай меншік түрлеріненегізделгенкәсіпорындардыңмүліктерінтолықнемесежартылайиемдену;
· шаруашылықжүргізушісубъектілерқызметінеөз мүлкімен қатысу;
· келісімшарт негізіндежұмыскерлердіжалдаужәнежұмыстанбосату;
· еңбекақы нысандарын, жүйесін, мөлшерінөздеріншебелгілеу;
· шаруашылыққызметтіңбағдарламасынқалыптастыру;
· жабдықтаушылар мен тұтынушылардытаңдау;
· бағалар мен тарифтердібелгілеу;
· таза пайданыпайдалану;
· сыртқы экономикалыққатынастарда болу, т.б
ҚазқстанРеспубликасыныңазаматтықзаңдылықтарынасәйкесжұмысқажарамдыжекетұлғалар, заңдытұлғалар, коммерциялықұйымдар, шетелазаматтары, азаматтықалмағантұлғалар, шетелдікұйымдаркәсіпкерлікпенайналысуғахұқылы. Өзуставыныңережелерінорындайотырып, коммерциялықемесұйымдар да кәсіпкерлікпеншұғылданады. ҚРКонституциясынасәйкесәрбіркәсіпкерөзқабілеті мен білімінзаңментыйымсалынбағанмүмкінкәсіпкерлікіс-әрекеттердетолықпайдалануынақұқықтары бар. Бұлконституциялыққағидаалғашқыретеліміздіңнегізгізаңындабекітіліп, экономикалықеркіндіктіңжәнеазаматтардыңзаңдыкәсіпкерлікпеншұғылдануыныңкепілдігі бола алады. Сонымен, жасы он сегізгетолғанжекетұлғабекітілгензаңғабайланыстыжекеөзінемесезаңдытұлғаарқылыкәсіпкерлікқызметпенайналысуғахұқылы. Азаматтықзаңдылыққасәйкескейбіразаматтарғакәсіпкерлікпеншұғылдануғарұқсатберілмеуімүмкін. Заңдытұлғаұйымдастырылмағанжағдайдатәртіпбойыншажекеазаматкәсіпкерлікіспеншұғылдануүшінжекекәсіпкердіңкуәлігіналуғаміндетті.
Дата добавления: 2016-01-04; просмотров: 1; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!