Рахманкулова Ж.А., Ким И.С., Мирзамуратова Р.Ш.

Ф.7.03-03      

 

Рахманкулова Ж.А., Ким И.С., Мирзамуратова Р.Ш.

Жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының конструкциялануы1

пәнінен практикалық сабақтарды орындауға арналған

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ

 

 

Шымкент 2015

                                                                        

 


ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

М.ӘУЕЗОВ атындағы ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

Тоқыма және Тамақ инженериясы 

                                             жоғары мектебі

«Жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының технологиясы және конструкциялануы» кафедрасы

Рахманкулова Ж.А.,Ким И.С., Мирзамуратова Р.Ш.

5В072600 - «Жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының технологиясы мен конструкциялануы»мамандығының студенттеріне үшін

Жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының конструкциялануы1

пәнінен практикалық сабақтарды орындауға арналған

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ

Оқу түрі: күндізгі

 

Шымкент 2015

УДК 572.087(083.13)

Құрастырғандар:  п.ғ.магистрі,аға оқытушы Рахманкулова Ж.А., аға оқытушы

Ким И.С., аға оқытушы Мирзамуратова Р.Ш.

«Жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының конструкциялануы1»пәнінен практикалық сабақтарды орындауға арналған әдістемелік нұсқау.Шымкент, ОҚМУ, 2015ж 68 б.

                       

.

     

  Әдістемелік нұсқау «Жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының конструкциялануы1»  пәнінің оқу жоспары және бағдарламасы талаптарына сәйкес құрастырылған . Әдістемелік нұсқауда киім конструкциялауға арналған негізгі мәліметтер баяндалып,практикалық материалдар ұсынылған. Олар курстың өте күрделi бөлiмдерiн зерттеуге терең және жете оқып үйренуге мүмкiндiк береді сонымен бiрге дербес, шығармашылық жұмыс жасауға , бұйымды дайындаудың процестерін үйренуге дағды қалыптастырады. 

 

 

Әдістемелік нұсқау 5В072600- «Жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының технологиясы мен конструкциялануы»мамандығының күндізгі оқитын студенттеріне арналған.

                        

Пікір білдіруші:

Калдыбаев Р.Т. – М.Әуезов атындағы ОҚМУ«Жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының технологиясы және конструкциялануы  » кафедрасының доценті. т.ғ.к.

 

   

   

ЖӨБТжК кафедра мәжілісінде (Хаттама №                           2015ж) және

ТжТИЖМ жоғары мектебінің оқытудың инновациялық технологиясы және әдістемелік қамтамасыз ету комитетімен мақұлданған.

Хаттама № , . .2015ж.

 

М.Әуезов атындағы ОҚМУ оқу- әдістемелік кеңесінде басып шығаруға ұсынған №___хаттама, «____»___________2015ж

 

ÓМ.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан МемлекеттікУниверситеті, 2015ж. Шығаруға жауапты: Рахманкулова Ж.А.,Ким И.С., Мирзамуратова Р.Ш.

МАЗМҰНЫ

Кіріспе................................................................................................................ 6
Практикалық сабақ №1 Киімнің сыртқы пішінін және конструкциясын талдау…………………..   7
Практикалық сабақ №2  Киімнің ішкі және сыртқы өлшемдерін талдау.Қосымшаларды есептеу.   10
Практикалық сабақ  №3 Әйел тік белдемшесі конструкциясының негізін құру ………………………   14
Практикалық сабақ  №4. Әйел конустық белдемшесінің конструкциясының негізін құру………….   17
Практикалық сабақ  №5. Көпқиықты белдемшенің конструкциясының негізін құру ……………….   21
Практикалық сабақ  №6. Годе- белдемшенің конструкциясының негізін құру ………………………   24
Практикалық сабақ  №7. Әйел шалбарының конструкциясының негізін құру ……………….   28
Практикалық сабақ  №8 Әйелдер көйлегінің артқы бойы конструкциясының негізін құру………..   32
Практикалық сабақ  №9. Әйелдер көйлегінің алдыңғы бойы конструкциясының негізін құру…….   37
Практикалық сабақ  №10. Қондырма бір тігісті жеңнің конструкциясын тұрғызу…………… ……..   41
Практикалық сабақ  №11. Қондырма екі тігісті жеңнің конструкциясын тұрғызу ………………….    45
Практикалық сабақ  №12. Реглан жеңді бұйымның конструкциясының негізін құру……………   49
Практикалық сабақ  №13. Реглан пішінді жеңнің конструкциясын тұрғызу ………………………….   53
Практикалық сабақ  №14 Қондырма жағалардың конструкциясының сызбасын тұрғызу.................   58
Практикалық сабақ  №15 Жатық және бұйыммен тұтас пішілген тік жағалардың конструкциясының сызбасын тұрғызу...........................................................     63
Әдебиеттер тізімі.............................................................................................. 67

 

КІРІСПЕ

«Жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының конструкциялануы1» пәні жеке клиенттермен жұмыс жасайтын, жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарына мамандар дайындайтын жоғары оқу орындарына арналған.

Берілген пәннің зертханалық жұмысын орындау және дәрістік материалдарын оқып үйрену процессі киім және оның классификациясы жайлы теориялық білімді тереңдетуге, киімге қойылатын талаптарды, анатомия сұрақтарын оқып үйренуге, киімнің стандарттық өлшемдерін алуға, модельдің көлемді формасының инженерлі және безендірілген конструкциясын алуға, адам денесінде бұйымның жақсы қондырылуына, сонымен қатар типтік фигурадан фигураның ауытқуы үшін базды конструкцияның тегіс бөлшегін алуға мүмкіндік береді. Киімді жобалау кезінде негізгі тиімділік элементі технологиялық болып табылады. Жайманың әртүрлі принциптері және әдісін алу сипаттамасы қарастырылады. Негізгі есебі және конструкциялық сызбасының тұрғызылуы ТӨОҒЗИ әдісі бойынша қабылданған (тігін өндірісінің орталық ғылыми-зерттеу институты).

 Пәнді үйрету тапсырмасы мыналардан тұрады:

· композициялық эффектті ойластыра білу.

· аңғарғыштықты және білуге құмарлылықты дамыту.

· киімнің классификациясын және негізгі функцияларын ерекше түсіндіру.

· әртүрлі бұйымдарды қолмен және компьютер арқылы құрастыру

· шығармашылық ойды жүзеге асыру және материалды таңдай білу.

· декаративті әрлеудің әр түрлі түрінің ерекшеліктерін және техниканы меңгеру.

· киімді дайындауда қолданылатын материалдармен, маталармен жұмыс жасау.

· киім түрлері үшін конструкциялық сызба сызуды үйрену.

· жаңа бұйымдарды модельдеу әдістерін жүргізуді үйрену.

· -конструкциялық ақауларын анықтап, оларды жою әдістерін білуі керек .

 

 

 

Практикалық сабақ № 1

Сабақтың тақырыбы: Киімнің сыртқы пішінін және конструкциясын талдау

Сабақтың жоспары:Студенттерді киімнің сыртқы пішініне, ассортиментіне және конструкцияларына талдау жасауды үйрету.

1. Киімнің классификациясын меңгеру

2. Киімнің конструкциясын меңгеру

3. Техникалық үлгідегі киімнің конструкциясына және сыртқы пішініне сараптама жасау

Сабақтың мақсаты мен міндеттері, үйренуі және дағдылануы: киімнің классификациясын меңгеру, киімнің сыртқы пішіні мен конструкциясын оқып үйрену және соделді таңдау.

Қысқаша теориялық мағлұматтар

Барлық киімдер класстарға, топтарға және түрлерге бөлінеді. Тігін өнімінің классификациясы үшін жалпымемлекеттік тігін өнеркәсіп      

Өнімді классификациялау үшін өнімнің жалпымемлекеттік классификаторларында тігін өнеркәсіп өнімдеріне 85 номерлі «Тігін бұйымдары» өзіндік класс бөлінген. Классификация негізіне классификацияның бірыңғай ондық жүйесіның жағдайы және өнрекәсіптік өнімнің кодталуы ендірілген.

Классификациялық топтарда тігін өнеркәсібінің барлық өнімінің бөлінуі бірнеше логикалық ережелерге негізделген:

1) тігін өндірісіндегі бөліну, яғни, атап өтсек әрбір өнім бөліну сатысында бөлінудің нақты белгісі арқылы бөлу жүргізіледі; 

Осылайша, классификациялық белгілер жиынтығы салалық жүйені жасайды. өнімнің белгілеуін, өндірістің сипатын, қасиетін есекере отырып, барлық классификациялық топшаларды бөледі.

Классификаторлары бойынша киімнің кез-келген түрін, тігін бұйымдарының нақты сипатының бөлінуін белгілейді.

  Классификацияның қарастырылған жүйесі халықшаруашылық жоспарын құруда, материалдық балансты жоспарлаудың және жоғары деңгейде халық шаруашылығын басқаруда қолданылады.

Киім конструкциясы тігістің және түйіннің құрылу бөлшектерінің пішін санын анықтайды.

Бөлшектерге астар мен төсеме материалдарының бөлшектері жатады. Олар конструкциясы бойынша алуан түрлі.

Киім бөлшектерін екі топқа бөлуге болады:  

1) бұйымның көлемді-кеңістікті пішінді анықтайтын түрі: оларға алдыңғы бой, артқы бой, жең, шалбардың алдыңғы және артқы жартысы;

2) бұйымның көлемді-кеңістікті пішінді анықтамайтын түрі: олар екі түрге бөлінеді: қосымша мәнге ие бөлшектер (жиек, астар);

 Конструктивті-декоративті бөлшектерге жататын элементтер (қалталар, манжеттер, белдікті байлау).

Бірінші топтың бөлшектері негізгі болып табылады, олар киім пішінін тұрғызады.  

Бөлшектің екінші тобындағы көлемді- кеңістікті пішімі және конструкциясы негізгі бөлшектің пішінінен және конструкциясынан тұрады.

Киім конструкциясын келесі факторлар анықтайды:

1) берілген киімнің талаптары, түрлері және белгілері;

2) силуэтті және көлемді- кеңістікті пішін, өлшемдері және құралған бөліктің саны;

3) дайындалатын киім материалының қасиеті;

4) киімнің бөліктерінің қосылу әдістері;

5) бүкпенің және конструктивті тігістің орналасуы және құралуы;

6) конструктивті-декоративті элементтің болуы (қатпар, перделеу, жиылым)

  Киім конструкциясы силуэтпен, пішінмен және жамылғысымен сипатталады. Силуэт негізгі контурмен, бұйымның ені және ұзындығымен, иықтың ені және биіктігімен, бел сызығының орналасуымен анықталады:

1) қонымды;

2) жартылай қонымды;

3) тік;

4) кеңейтілген.

Студенттерге практикалық сабаққа дайындалуы бойынша ұсыныстар:

    Студент практикалық сабаққа дайын болуы керек. оқу құралымен, оқулықпен және дәріс бойынша практикалық жұмыстың материалымен танысады.  

  Практикалық жұмыста студенттер киімнің конструкциясын, классификациясын және сән бағытын оқып үйренеді.

Практикалық жұмыс уақытында студенттер орындайды:

- бұйым силуэтін, сипаттамасын, үлгісін, фасонын ескере отырып техникалық эскизді жасау;                                                                                                                

- техникалық эскиздің жүйелік және бірізділігін орындау;

- безендірілген-конструктивті техникалық эскизді тұрғызу;

- эскизді іздеу процессінде жұмыстың барлық этаптарын салыстыру;

- жіңішке қарындашпен техникалық үлгі жасау;

Практикалық жұмыста жасалған техникалық эскиздерді студенттер берілген тақырып бойынша, сәнді таңдаумен, сәннің бағытымен силуэтті, конструкцияны, жобаланатын бұйымның сыртқы пішінін ескере отырып орындайды. Әрбір үй тапсырмасын студент келесі практикалық сабақ кезінде оқытушыға тапсырады.

Техникалық және аспаптық құралдар: қарындаштар, сән журналы, сән эскиздері.

Аудиторияда орындалатын тапсырмалардың түрлері және тізімдері:

1 Берілген тапсырма бойынша техникалық эскизді орындау, соның ішінде конструктивті модельдеуді, пішінді, силуэтті.

1.1  Тапсырмаға сәйкес бұйымның нақты түріне сәннің бағытын анықтау.

1.2  А4 форматына сәннің техникалық эскизін салу, ұсынылған өлшемдермен сыртқы түрге сипаттама беру.

1.3  Алды және арты бойынша техникалық эскизді орындау, оған барлық конструктивті, силуэтті, композициялық сызықтарды, бөлшектерді, әрлегіштерді және т.б. енгізеді.

1.4 Студенттер түйіннің негізгі конструкциясын толық сипаттауы қажет (алдыңғы бой, артқы бой, жеңнің, жағаның, өңірастының, әрлеудің, белдемшенің алдыңғы және артқы желкені, шалбардың алдыңғы және артқы жартысы және т.б.)

2. Сыртқы түрін сипаттауда көрсету қажет: бұйымның аты, ұсынылатын мата, силуэт. Бөлшектерге, түйіндерге, конструктивті сызықтарға, сәнді бөлшектерге толық сипаттама беру, толық ұсынылатын өлшем, бой және толықтық тобы.

 

Үй тапсырмалары:

1.  Сәннің бағытын оқып үйрену және іздеу эскиздерін орындау.

2. ФА4 парағына қарындашпен технеикалық эскизді салу.

3. Сыртқы пішіннің түсіндірмесімен, алды және артқы түрді, қарындашпен 4-5 техникалық эскизді салу (иықты бұйым).

4. Сыртқы пішіннің түсіндірмесімен, алды және артқы түрді, қарындашпен 4-5 техникалық эскизді салу (белдікті бұйым).

Бақылау сұрақтары:

 1. Осы жыл маусымына әйел киімінің қандай негізгі силуэтері ұсынылады, осы силуэтті пішіннің конструктивті шешімі қандай?

2. Әйел киімінің негізгі жамылғылары қандай?

3. Киімнің негізгі конструктивті шешімі қандай? (оның күрделі таралған пішімін құру үшін)

4. Жыл маусымына арналған әйел киімінің бөлшектеріне таралудың қандай түрлері жатады (көлденең немесе бойлық тігістермен)?

СӨЖ тапсырмалары:

I.нұсқа(оңай)

 1. Сыртқы пішіннің түсіндірмесімен белдемшенің 3-4 техникалық эскизін салу.

2. Сыртқы пішіннің түсіндірмесімен блузканың 3-4 техникалық эскизін салу.

3. Сыртқы пішіннің түсіндірмесімен шалбардың 3-4 техникалық эскизін салу.

II. нұсқа(күрделілігі орта)

 1. Сыртқы пішіннің түсіндірмесімен жеңсіз көйлектің 3-4 техникалық эскизін салу.

2. Сыртқы пішіннің түсіндірмесімен көйлек-сарафанның 3-4 техникалық эскизін салу.

3. Сыртқы пішіннің түсіндірмесімен кешкі көйлектің 3-4 техникалық эскизін салу.

III. нұсқа(күрделі)

 1. Сыртқы пішіннің түсіндірмесімен жакет костюмі мен шалбардың 3-4 техникалық эскизін салу.

2. Сыртқы пішіннің түсіндірмесімен күрделі жамылғылы көйлектің 3-4 техникалық эскизін салу.

3. Сыртқы пішіннің түсіндірмесімен пиджак жиынтығының, белдемшенің 3-4 техникалық эскизін салу.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі әдебиеттер:

1. Н. М. Конопальцева, П. И. Рогов, Н. А. Крюкова «Конструирование и технология изготовления одежды из различных материалов». В 2 ч. Ч. 1. Конструирование одежды : учеб. пособие для вузов 2007- 256 с

2. Рахманкулова Ж.А. «Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері» пәнінен лекциялар жинағы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2010- 76 б.

3.Джанпаизова В.М., Рахманкулова Ж.А. Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері/ Оқу құралы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2011-184б

Қосымша әдебиеттер:

4. Асанова А. Киімді конструкциялау : оқулық / А. Асанова, Ж.Айдынбекова, С. Нүрпейісова. - Астана : Фолиант баспасы, 2008. - 168 с.

5. Конструирование мужской и женской одежды : Учебник / Б. С. Сакулин [и др.]. - М. : ИРПО. Изд. центр "Академия", 2000. - 304 с

Есеп беру тәртібі:

Киімнің классификациясы және ассортименті бойынша бөлінген, үш вариантта (сыртқы пішіннің түсіндірмесімен техникалық эскиз) 1:4 масштабта, ФА4 парағына жұмысты орындап, өткізу.

 

Практикалық сабақ №2

Сабақтың тақырыбы: Киімнің ішкі және сыртқы өлшемдерін талдау. Қосымшаларды есептеу

Сабақтың жоспары:киімді конструкциялауға арналған тұлғаны өлшеудің әдістерін меңгеру және оқып үйрену

1. Әйел, ерлер тұлғасының өлшем бірліктерін өлшеу

2. Типті әйел тұлғасының өлшемін алу

3. Адам денесінің пропорциялық типтерін анықтау.

4. Негізгі материалдың қасиетінен, силуэтінен және бұйым түрінен тұарытан қосымшаларды таңдау

Сабақтың мақсаты мен міндеттері, үйренуі және дағдылануы: типті әйел және ерлер тұлғасының өлшемін, өлшем бірліктері мен қосымшаларын алу. Адам денесінің ерекшеліктерін сипаттай білу, келбетіне баға бере білу.

Қысқаша теориялық мағлұматтар.

  Киімді модельдеу және құрастыру кезінде міндетті түрде пластикалық анатомияның, пропорцияның, морфологияның негізгі берілгендерін білу қажет (адам тұлғасының өлшемдік белгілері). Адам тұлғасының ерекшеліктері мен пропорциялары дұрыс анықталуы жобаланатын бұйымның сапасынан, силуэтті пішімінен, бөлік пропорцияларынан және бөлшектерден, тұлғада бұйымның отырғызылуынан тұрады.

Пішу өнерін игеру (киімді конструкциялау) көптеген факторларға негізделген, олар мыналар болып табылады: адамдардың денебітімінің әртүрлілігі, киімнің силуэтті пішімінің әртүрлілігін анықтайтын адам тұлғасының өлшеу жүйесі және қосымшалар жүйесі.

Тотальді өлшем бірлігі бойынша адам тұлғасын тұрғызудың өлшемдерін алады, оларға мыналар қіреді: дене ұзындығы (бойы), кеуде айналымы (өлшем) және салмағы. Алайда, осы өлшемдік белгілердің толық және нақты сипатталауы үшін пішін секілді жеткіліксіз және адам скелетінің өлшемдері әртүрлі болып келеді, ал бұлшықет жүйесінің дамуы да әртүрлі болып келеді.

Тұлғаны өлшеу бұйымның коснтрукциясын жасауға арналған материалдар болып табылады. Тұлғаның өлшемін таңдау конструкцияның мәндік мазмұнына сәйкестендірілген, әрбір қабылданған өлшеулерді конструкцияның сәйкес келетін аумағына мөлшерді анықтау мақсатымен қолданады. 

1 кесте  Типті әйел тұлғасының өлшемдері

 

Бойын өлшеу  Об өлшемдер 164 80 88 40 164 84 92 42 164 88 96 44 164 92 100 46 164 96 104 48 164 100 108 50 164 104 112 52 164 108 116 54 164 112 120 56 164 116 124 58
Р Сш Сг1 Сг2 Ст Сб Шг Дтс Дтп Вг Впрз Впк Шс Шп Др. зап Оп Озап Окис Цг 164 17,1 39,9 40 30,2 44 15,7 42,5 42 23,8 20,3 41,6 16,3 12,9 54,8 24,5 15,2 18 9,0 164 17,4 41,4 42 31,7 46 16,1 42,6 42,6 24,6 20,6 42,2 16,8 13,0 55 26 15,4 18,5 9,3 164 17,7 42,9 44 33,8 48 16,5 42,7 43,2 25,4 20,9 42,8 17,3 13,1 55,2 27,5 15,6 19,0 9,6 164 18,1 44,4 46 35,9 50 16,9 42,8 43,8 26,2 21,2 43,2 17,8 13,2 54 28,9 15,8 19,5 9,9 164 18,5 45,9 48 38 52 17,3 42,9 44,4 27 21,5 43,6 18,3 13,3 55,6 30,3 16 20 10,2 164 18,9 47,4 50 40,1 54 17,7 43 45 27,8 21,8 44 18,8 13,4 55,8 31,7 16,2 20,5 10,5 164 19,3 48,9 52 42,2 56 18,1 43,1 45,6 28,6 22,1 44,4 19,3 13,5 56 33,1 16,4 21,0 10,8 164 19,5 50,3 54 44,6 58 18,5 43,3 46,1 29,6 22,4 44,1 19,6 13,5 56,3 34,5 17,3 21,5 11,1 164 19,9 51,7 56 47 60 18,9 43,4 46,8 30,6 22,7 44,4 20,1 13,6 56,4 35,3 17,6 22,0 11,4 164 20,3 53 58 49,4 62 19,3 43,5 47,5 31,6 23,0 44,7 20,6 13,7 56,5 36,4 18 22,5 11,7

 

2 кесте Белге дейінгі алдыңғы және артқы бойдың ұзындығына, қолтық ойындысының тереңдігіне, мойын ойындысының еніне, артқы, алдыңғы бойға арналған қосымшалар.

Қосымшалар

Мәні

Еркін қонымдылыққа арналған қосымшалар

Өте тар Тар Орта Еркін Өте еркін
1. Арқа еніне 2. Кеуде еніне 3. Мойын ойындысы еніне 4. Артқы бойдағы бел ұзындығына 5. Алдыңғы бойдағы бел ұзындығына 6. Қолтық ойындысының тереңдігі бойынша еркіндігіне Пшс Пшг   Пш.гор Пдтс     Пдтп   Пспр 0,6 – 0,8 0 – 0,3   0,5   0,5     0,5   1,5 0,8 – 1 0,4 – 0,7   0,7   0,5     0,5   2          1 – 1,4 0,8 – 1   1   0,5     0,5   2,5 1, 4 – 2  1 – 1,5   Сән бойынша 0,5     0,5   Сән бойынша   2 – 2,6 1,6 – 2,2   Сән бойынша 0,5     0,5   Сән бойынша  

Студенттерге практикалық сабаққа дайындалуы бойынша ұсыныстар

Студент практикалық сабаққа дайын болуы керек. оқу құралымен, оқулықпен және дәріс бойынша практикалық жұмыстың материалымен танысады.  

  Практикалық жұмыста студенттер адам денесінің сыртқы пішінін, пропорциясын, дене типтерін, келбет варианттарын; антропометриялық нүктелерді; еркін қонымдылыққа арналған қосымшаларды анықтайтын морфологиялық белгілерді оқып үйренеді.

Практикалық жұмыс уақытында студенттер орындайды:.

- конструкцияның сызбасын салуға арналған жеке әйел тұлғасын, ерлер тұлғасын өлшеу;

- өлшемдік типологияны өлшеу;                                                                                                          

Практикалық сабақта конструкцияның негізін тұрғызуға арналған қосымшаларды және өлшем бірліктерді алуды студенттер берілген тақырыпқа сай орындайды. Үй тапсырмасын практикалық сабақтың тақырыбына сәйкес орындайды. Әр үй тапсырмасын ізденуші келесі практикалық сабақта оқытушыға тапсырады.

Аудиторияда орындалатын тапсырмалардың түрлері және тізімдері:

1. Студенттер тұлғаны сантиметрлік таспамен өлшейді. Өлшем алған кезде тіке тұру керек. Балансты және сонымен байланысты басқа да нақты өлшемдерді алу үшін бел сызығына резиналы эластикалық таспаны байлау керек.

1.1. Сызбаның негізін базалық типтік модификациялық жолымен жаңа конструктивті шешім құру керек.

1.2. Әртүрлі әдістерді және жүйелерді қолданумен иықты және белдікті конструкцияның сызбасын сараптау және тұрғызу.

1.3. Студенттер жайманың негізгі қағидаларын, өлшем белгілердің параметрлерімен байланысын, сызба конструкциясының тұрғызу алгоритмін үйрене отырып, игерілген заңдылықтардың көмегімен киім үлгілерін өңдеуге кіріседі.

1.4. Конструктивтік қосымшалар,баланс және басқада конструктивтік параметрлер шамасын анықтау.

2. Зерттелген киім түрінің конструктивтік жобалауының ерекшеліктеріне қорытынды жасау.

Техникалық және аспаптық құралдар:Қарындаш, сызғыш, сантиметрлі таспа, миллиметрлі қағаз, сызғыштар-лекал.

Үй тапсырмалары:

1. Киімді құруда композициялы-құрылымды түсіндірмесін орындау.

2. Киімді жобалауда анықталған конструктивті қосымша мөлшерін есептеу.

3. Конструктивті параметрдің таңдалған мәндеріне сараптама жасау.

Бақылау сұрақтары:

1.Киімнің конструктивті және конструкциялық түсіндірмесі. Киімнің 

конструкциясы жайлы ақпаратты көрсету әдістері.

2. Киім конструкциясын жасауға арналған берілген мәліметтер.

3. ОТТТЗ КБӘ әдістемесіне сипаттама беру (Тігін Зертханасының Орталық Тәжірибелі-Техникалық киімді конструкциялаудың бірыңғай әдістемесі )

4. Конструктивті қосымшалар интервалы және оның негізделуі.

СӨЖ тапсырмалары:

I.нұсқа(оңай)

1. Нақты тұлғаның және бірінші толықтық топтағы әйел тұлғасының типтік сараптамасын орындау

2. Нақты тұлға мен типтік әйел тұлғасының арасындағы айырмашылықтың диаграммасын тұрғызу.

II. нұсқа(күрделілігі орта)

1. Нақты тұлғаның және екінші, үшінші толықтық топтағы әйел тұлғасының типтік сараптамасын орындау

2. Нақты тұлға мен типтік әйел тұлғасының арасындағы айырмашылықтың диаграммасын тұрғызу

III. нұсқа(күрделі)

1. Нақты тұлғаның және ерлер тұлғасының типтік сараптамасын орындау

2. Нақты тұлға мен типтік әйел тұлғасының арасындағы айырмашылықтың диаграммасын тұрғызу

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі әдебиеттер:

1. Н. М. Конопальцева, П. И. Рогов, Н. А. Крюкова «Конструирование и технология изготовления одежды из различных материалов». В 2 ч. Ч. 1. Конструирование одежды : учеб. пособие для вузов 2007- 256 с

2. Рахманкулова Ж.А. «Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері» пәнінен лекциялар жинағы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2010- 76 б.

3.Джанпаизова В.М., Рахманкулова Ж.А. Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері/ Оқу құралы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2011-184б

Қосымша әдебиеттер:

4. Асанова А. Киімді конструкциялау : оқулық / А. Асанова, Ж.Айдынбекова, С. Нүрпейісова. - Астана : Фолиант баспасы, 2008. - 168 с.

5. Конструирование мужской и женской одежды : Учебник / Б. С. Сакулин [и др.]. - М. : ИРПО. Изд. центр "Академия", 2000. - 304 с

Есеп беру тәртібі:

Орындалған жұмысты ФА4 парағында әйел, ерлер тұлғасының өлшемдік белгілерімен және әрбір өлшемнің түсіндірмесін көрсету және тексеру.

Практикалық сабақ №3

Сабақтың тақырыбы:Әйел тік белдемшесі конструкциясының негізін құру.

Сабақтың жоспары:Тік белдемшенің конструкцияның сызбаның базалық негізін тұрғызу.

1. Тік белдемшенің конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін әйел тұлғасының өлшемдік белгілерін өлшеу

2. Тік белдемшенің конструкциялық сызбасының базистік торын есептеу және тұрғызу

3. Тік белдемшенің конструкциялық сызбасын есептеу және тұрғызу.

Сабақтың мақсаты мен міндеттері, үйренуі және дағдылануы:Тік белдемшенің конструкциялық сызбасын тұрғызудың бірізділігін және алынған сызбаның сараптамасын оқып үйрену

Қысқаша теориялық мағлұматтар

      Тік белдемшелер екі бөлшектен тұрады: жайманың алдыңғы және артқы бойы, негіз жібі үнемі бөлшекті бойлай өтеді. Тік пішімді белдемше тұлғаға қонымды тұруы керек, модельдеу кезінде оны тарлау етіп жасауға да болады. Тік белдемшелерге тілік, әртүрлі қатпарлар немесе жинақтар, иініштер, қалталар және т.б ендіруге болады. Тік белдемшенің негіз сызбасы торлы сызбада тұрғызылады.

Тор – тік және көлденең сызықтардың қиылысынан пайда болған сызбалар жоспары.

Бұйымның конструкциялық сызбасын өлшем бойынша тұрғызады, оны өлшем жолымен алады. Сызбаның сапасы және бұйымның дұрыс отыруы нақты өлшеуге байланысты.

Қарынның шығыңқылығы үшін жалпы қоспамен= 0,55 екі бүйір бүкпесін жобалайды. Бүйір бүкпенің орналаксуы және олардың арақашықтығы бөксе формасынан тұрады. Артқы бүйір бүкпесін артқы бүкпемен және матаның артқы бойында жобалайды.

Мұндай тұлға үшін екі бүйір бүкпесін жалпы қоспамен = 0,5 ΣВ жобалайды. Артқы бүйір бүкпесін артқы бүкпемен және матаның артқы бойында жобалайды. Артқы бүкпе 9,0 –10,0 см арақашықтықта орналасады, алдыңғы бүкпе 12,0 – 13,0 см арақашықтықта орналасады.

Студенттерге практикалық сабаққа дайындалуы бойынша ұсыныстар

Студент практикалық сабаққа дайын болуы керек. оқу құралымен, оқулықпен және дәріс бойынша практикалық жұмыстың материалымен танысады.  

Практикалық жұмысты орындау кезінде студенттер орындауы қажет:

- белдікті бұйымдарға арналған жеке әйел тұлғасын өлшеу;

- қосымшаларды қосымша өлшеу;                                                                                                              

- белдемшенің артқы жаймасын есептеу және тұрғызу;

- белдемшенің алдыңғы жаймасын есептеу және тұрғызу;

РПрактикалық сабақта жасалған белдікті бұйымның конструкциялық сызбасын есептеуді және тұрғызуды студенттер таңдалған модель және берілген тақырыпқа сәйкес орындайды. Үй тапсырмасын практикалық жұмыстың тақырыбына сәйкес орындайды. Әр үй тапсырмасын ізденуші келесі практикалық сабақта оқытушыға тапсырады.

Аудиторияда орындалатын тапсырмалардың түрлері және тізімдері:

Орташа типтегі тұлғаларға арналған тік белдемшенің сызбасының есебі және тұрғызылуы келтірілген (168—96—70) .

Сызбаны тұрғызу үшін келесі өлшеулер қолданылады:

От = 70                 

Об = 96

Дтс = 45,5

Дю = 60

Қосымшалар:

Пт = 1-1,5

Пб = 2-2,5

Т нүктесіне тік бұрыш тұрғызамыз. Одан төмен қарай белдемше ұзындығын 60см қалдырамыз, Н нүктесімен белгілейміз.

1.Сызбаның енңн анықтаймыз. Сб +2 см(еркін қонымдылық үшін). 48 +2 = 50 см. Т нүктесінен оңға қарай 50см қалдырып, Т1 нүктесін қоямыз, алынған нүктеден төмен қарай белдемше ұзындығын  (55см) қалдырып, Н1 нүктесін қоямыз.  

2. Бөксе сызығын анықтаймыз. Дтс:2-2= 45,5:2-2=20,5см. Т нүктесінен төмен қарай 20,5см қалдырамыз және Б нүктесін қоямыз, алдыңғы жаймада. Б1 нұктесі болады.

3. Бүйір сызығын анықтаймыз. Т нүктесінен оңға қарай Сб жартысын қалдырамыз, 50 : 2-1 = 24 см. алынады. Т2 нүктесін қоямыз. Төмен қарай перпендикуляр сызық түсіреміз және алынған сызықты Б2 мен Н2 нүктелерімен белгілейміз.

4. Артқы бүкпенің орналасқан жерін табамыз. Ол үшін ТТ2аумақ енін 0,4см көбейтеміз. 24 х 0,4 = 12см алынады. Т нүктесінен оңға қарай 12 см қалдырамыз және Т3 нүктесін белгілейміз. Төмен қарай перпендикуляр сызық Б3 нүктесін жүргіземіз.

5. Осындай әдіспен алдыңғы бойдағы бүкпенің орналасуын табамыз. 26 х 0,4 = 14. Т1 нүктесінен солға қарай 14 см қалдырамыз және Т4 нүктесін белгілейміз.

6. Артқы бүкпенің қарапайым тереңдігі 13 -15 см, 3 см қоспасы. Т3 нүктесінен төмен қарай 13см қалдырамыз, 15см – төмен бөкселер үшін. Бүкпенің солға және оңға қарай қоспасы Т3 нүктесінен 1,5см бойынша. Алдыңғы бой бүкпесінің тереңдігі 9 - 11 см, 2,5 см қоспасы. Т4 нүктесінен төмен қарай 11 см қалдырамыз, 9 см – шығыңқы іштерге. Бүкпенің қоспасы сәйкесінше 1,2см.  

7. Бүйір бүкпесі осылайша есептеледі (Сб+2см) - (Ст+ 1см +5,5см) 5,5 см – бұл алдыңғы және артқы бой бүкпесінің көлемі, 2 см – еркін қонымдылыққа. (48+2) - (35+1+5,5) =8,5 .

Т2 нүктесінен солға және оңға қарай  8,5 : 2 = 4, 2 см қалдырамыз (4,8 см дөңгелектейміз). Алынған нүктелерді 1см жоғары қарай бел сызығынан көтереміз және ирек сызықпен Б2 нүктесімен қосамыз.

8. Т1нүктесін 0,5см түсіреміз және бел сызығын белгілейміз опустить.

Студенттер арнайы машинада тұрғызуды орындайды:

Дигитайзер GB,  Плоттер GERBER Xlp Series

Сурет 1.Тік белдемшенің тұрғызылуы

Техникалық және аспаптық құралдар:қарындаш, сызғыш, сантиметрлік таспа, миллиметрлік қағаз, сызғыш-лекал, конспект.

Құрал-жабдық мінездемесі: Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Универсалды кеңформатты принтер, сызбаны басып шығарудағы сапасы жоғары. Екі өлшемді (соның ішінде жартылай тонды) немесе үш өлшемді (3D дигитайзерлер) суретті компьютерге кесте ретінде түсіреді, графикалық ендірудегі арнайы құрылға болып табылады

Үй тапсырмалары:

1. Тік белдемшенің конструкциясының ерекшеліктерін оқып үйрену

2. Жеке тұлғаға тік белдемшенің конструкциялық сызбасын тұрғызу.

Бақылау сұрақтары:

1. Белдеулі деп қандай бұйымдарды айтады?

2. Тік белдемшенің формасы және өлшемі неден тұрады?

3. Тік белдемшенің конструкциясы үшін қажетті белгілерді ажырату?

СӨЖ тапсырмалары:

I.нұсқа(оңай)

 1. Тік белдемшенің конструкциялық сызбасын тұрғызудағы есебін орындау

2. Тік белдемшенің алдыңғы және артқы бойының конструкциялық сызбасын тұрғызудағы есебін орындау

II. нұсқа(күрделілігі орта)

1. Жамбас нүктесі шығыңқы тұлғаға арналған тік белдемшенің конструкциялық сызбасын тұрғызудағы есебін орындау.

2. Жамбас нүктесі шығыңқы тұлғаға арналған тік белдемшенің алдыңғы және артқы бойының конструкциялық сызбасын тұрғызудағы есебін орындау.

III. нұсқа(күрделі)

 1. Қарынның шығыңқылығына арналған тік белдемшенің конструкциялық сызбасын тұрғызудағы есебін орындау.

2. Қарынның шығыңқылығына арналған тік белдемшенің алдыңғы және артқы бойының конструкциялық сызбасын тұрғызудағы есебін орындау.

Қауіпсіздік техникасының ережелері:

1. Құрылғылар эксплуатациясы және қондырғылар талаптарына жауап беруі қажет "Өндірістік құралдарға гигиеналық талаптар және технологиялық процестің ұйымдастырылуының санитарлық ережелері "

2. Жұмыс кезінде шаң, газ, жылу және ылғал бөлетін құрылғылар санитарлы-техникалық қондырғыларға сай болуы керек (жылуизоляциялық, желдеткіш, ауа шаң қабылдағыш, жергілікті фильтрлер), жұмысшы зонада нормативті микроклимат параметрлерін және зиянды заттарды қамтамасыз етеді.

3. Техникалық паспортта көрсетілген құрылғыларды эксплуатациялайтын, шуды және дірілді генерирлейтін кәсіпорындар ішкі бақылау жүргізуі тиіс.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі әдебиеттер:

1. Н. М. Конопальцева, П. И. Рогов, Н. А. Крюкова «Конструирование и технология изготовления одежды из различных материалов». В 2 ч. Ч. 1. Конструирование одежды : учеб. пособие для вузов 2007- 256 с

2. Рахманкулова Ж.А. «Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері» пәнінен лекциялар жинағы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2010- 76 б.

3.Джанпаизова В.М., Рахманкулова Ж.А. Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері/ Оқу құралы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2011-184б

Қосымша әдебиеттер:

4. Асанова А. Киімді конструкциялау : оқулық / А. Асанова, Ж.Айдынбекова, С. Нүрпейісова. - Астана : Фолиант баспасы, 2008. - 168 с.

5. Конструирование мужской и женской одежды : Учебник / Б. С. Сакулин [и др.]. - М. : ИРПО. Изд. центр "Академия", 2000. - 304 с

Есеп беру тәртібі:

Орындалған жұмысты, есепті, конструкция сызбасының құрылуын көрсету және тексеру.

Практикалық сабақ №4

Сабақтың тақырыбы: Әйел конустық белдемшесінің конструкциясының негізін құру.

Сабақтың жоспары:конусты белдемшенің базалық конструкциясын есептеу және тұрғызу  

1. Конусты белдемшенің сызбасының тұрғызылу әдістемесін оқып үйрену

2. Конусты белдемшенің сызбасын тұрғызуға арналған өлшемдік белгілерін оқып үйрену

3. Конусты белдемшенің конструкциялық сызбасын тұрғызуға арналған өлшемдік белгілерін есептеу

4. Конусты белдемшенің конструкциялық сызбасын тұрғызу

Сабақтың мақсаты мен міндеттері, үйренуі және дағдылануы:конусты белдемшенің базалық конструкциясын тұрғызудағы бірізділігін және алынған сызбаның сараптамасын оқып үйрену

Қысқаша теориялық мағлұматтар

Конустық белдемше пішімінің негізінде ауқымның бөлігі жатады. Алдыңғы бойдың ортасында негіз жібі бұйымды бойлай орналасады, ал қалған жерінде әртүрлі орналасады.

Конустық белдемшелер – әртүрлі өлшемдерге арналған. Матаның тығыздығы және фактурасы әртүрлі.

  Конустық белдемшені пішу кезінде үлестік жібінің бағытына көңіл бөлу керек, ол қиықтың ортасы арқылы өтеді.

   Егер белдемшені жолақ және торлы матадан пішетін болсақ, әрбір қиықтың ортасынан бірдей сурет өтетін болады, сонда қиықты қосқан сызықтарда шырша пайда болады.

Конусты белдемшеде негіз және арқау жіптің бағыты әртүрлі болады. Сондықтан белдемшеде фалдтың орналасуы теңсіз болады, мұнда негіз және арқау жібі 45° бұрыш бойынша бағытталады. Белдемшеде фалдтың теңдей бөлінуі үшін және етегінің теңестірілуі үшін сызбаға өзгерістер ендіріледі: 45° бұрышпен орналасқан етек, бел сызығы бойынша жоғарылатады.

Студенттерге практикалық сабаққа дайындалуы бойынша ұсыныстар

Студент практикалық сабаққа дайын болуы керек. Дайындық дәріс конспектісі, оқулық және оқу құралдары бойынша практикалық сабақтың материалын оқып үйренуден тұрады.

Практикалық сабақта студенттер ЕМКО ЦОТШЛ әдістемесін, есептің бірізділігін және сызбаны тұрғызуды оқып үйренеді.

Практикалық жұмысты орындау кезінде студенттер орындауы қажет:

- конусты белдемшені тұрғызуға арналған есептулер;

- қосымшалардың қосымша өлшеулері;                                                                                                              

- конусты белдемшенің сызбасын тұрғызу;

Практикалық сабақта жасалған конусты белдемшенің конструкциялық сызбасын есептеуді және тұрғызуды студенттер берілген тақырыпқа сәйкес орындауы қажет. Үй тапсырмасын практикалық жұмыстың тақырыбына сәйкес орындайды. Әр үй тапсырмасын ізденуші келесі практикалық сабақта оқытушыға тапсырады.

Аудиторияда орындалатын тапсырмалардың түрлері және тізімдері:

Сыртқы беті конус тәріздес болып келетін белдемшелер конусты деп аталады. Мұндай белдемшелерді тұрғызу үшін келесі берілулер керек:

Ст, Сб, Дю, Пт, Пб, К.

К – жайылу дәрежесіне әсер ететін коэффициент, коэффициент көп болған сайын жайылу аз болады.

Күн                                   0,32

Жартылай күн                       0,64

Үлкен колокол                       0,8

Орташа колокол                    0,9

Аз колокол                             1,0

Үлкен клеш                             1,2

клеш                                         1,4

«Күн» белдемшесінің есебі және сызбасының тұрғызылуы.

О нүктесіне горизонталь жүргізеді.

Ішкі қоршаудағы радиус мөлшерін анықтайды ОТ = Ст×К

О нүктесінен ОТ радиусымен Т және Т1 нүктесіне горизонталь қиылысқанға дейін жартылай қоршау жүргізеді.

Доға ТТ1– бел сызығы.

Т нүктесінен ТН = Дю горизонталь қалдырады.

О нүктесінен ОН ішкі қоршаумен Н және Н1 нүктесіне горизонталь қиылысқанға дейін жартылай қоршау жүргізеді.

Доға НН1– етек сызығы.

«Жартылай күн» белдемшесінің есебі және тұрғызылуы.

О нүктесіне шыңымен тік бұрыш тұрғызады. О нүктесінен төмен қарай вертикаль ОТ = Ст×К50 тілігін қалдырады.

О нүктесінен ОТ тілігіне тең радиуспен бұрыштың басқа бетімен қиылысқанға дейін доға жүргізеді және Т1 нүктесін қояды.

Т нүктесінен ТБ = Дтс/2 – 2От  төмен қарай тілік қалдырады.

О нүктесінен ОБ тілігіне тең радиуспен бұрыштың басқа бетімен қиылысқанға дейін екінші доға жүргізеді және Б1 нүктесін қояды.

Т нүктесінен ТН = Дю төмен қарай вертикаль тілік қалдырады.

О нүктесінен ОН тілігіне тең радиуспен бұрыштың басқа бетімен қиылысқанға дейін үшінші доға жүргізеді және Н1 нүктесін қояды.

Студенттер тұрғызуды арнайы қондырғыда тұрғызады:

Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series

 

 

 

Сурет 2. «Күн», «жартылай күн», «колокол» белдемше конструкциясының сызбасын тұрғызу

 

Техникалық және аспаптық құралдар:сызғыш, сантиметрлі таспа, мата, сызғыштар-лекал, конспект.

Құрал-жабдық мінездемесі: Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Универсалды кеңформатты принтер, сызбаны басып шығарудағы сапасы жоғары. Екі өлшемді (соның ішінде жартылай тонды) немесе үш өлшемді (3D дигитайзерлер) суретті компьютерге кесте ретінде түсіреді, графикалық ендірудегі арнайы құрылға болып табылады

Үй тапсырмалары:

1. Конусты белдемшенің конструкциялық сызбасын есептеуді және тұрғызуды орындау

2. «Күн» белдемшенің конструкциялық сызбасын есептеуді және тұрғызуды орындау

3. «Жартылай күн» белдемшенің конструкциялық сызбасын есептеуді және тұрғызуды орындау

Бақылау сұрақтары

1. Жеңіл киімнің белді тобына қандай тігін бұйымдары жатады?

2. Киім конструкциясына қандай талаптар қойылады?

3. Конустық белдемшенің бел сызығы болып табылатын радиустық қоршауы қалай анықталады?

СӨЖ тапсырмалары:

I.нұсқа(оңай)

1. «Жартылай күн» белдемшенің конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін есебін орындау

2. Жартылай күн белдемшесінің конструкциялық сызбасын тұрғызу

II. нұсқа(күрделілігі орта)

1. «Күн» белдемшенің конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін есебін орындау

2. Күн белдемшесінің конструкциялық сызбасын тұрғызу

III. нұсқа(күрделі)

1. Көп қиықты белдемшенің есебін орындау және конструкциялық сызбасын тұрғызу

2. Көп қиықты белдемшенің конструкциялық сызбасын тұрғызу

Қауіпсіздік техникасының ережелері:

1. Құрылғылар эксплуатациясы және қондырғылар талаптарына жауап беруі қажет "Өндірістік құралдарға гигиеналық талаптар және технологиялық процестің ұйымдастырылуының санитарлық ережелері "

2. Жұмыс кезінде шаң, газ, жылу және ылғал бөлетін құрылғылар санитарлы-техникалық қондырғыларға сай болуы керек (жылуизоляциялық, желдеткіш, ауа шаң қабылдағыш, жергілікті фильтрлер), жұмысшы зонада нормативті микроклимат параметрлерін және зиянды заттарды қамтамасыз етеді.

3. Техникалық паспортта көрсетілген құрылғыларды эксплуатациялайтын, шуды және дірілді генерирлейтін кәсіпорындар ішкі бақылау жүргізуі тиіс.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі әдебиеттер:

1. Н. М. Конопальцева, П. И. Рогов, Н. А. Крюкова «Конструирование и технология изготовления одежды из различных материалов». В 2 ч. Ч. 1. Конструирование одежды : учеб. пособие для вузов 2007- 256 с

2. Рахманкулова Ж.А. «Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері» пәнінен лекциялар жинағы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2010- 76 б.

3.Джанпаизова В.М., Рахманкулова Ж.А. Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері/ Оқу құралы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2011-184б

Қосымша әдебиеттер:

4. Асанова А. Киімді конструкциялау : оқулық / А. Асанова, Ж.Айдынбекова, С. Нүрпейісова. - Астана : Фолиант баспасы, 2008. - 168 с.

5. Конструирование мужской и женской одежды : Учебник / Б. С. Сакулин [и др.]. - М. : ИРПО. Изд. центр "Академия", 2000. - 304 с

Есеп беру тәртібі:

Орындалған жұмысты, есепті, конструкция сызбасының құрылуын көрсету және тексеру

Практикалық сабақ №5

Сабақтың тақырыбы:Көпқиықты белдемшенің конструкциясының негізін құру

Сабақтың жоспары:көп қиықты белдемшенің базалық конструкциясын есептеу және тұрғызу  

1. Көп қиықты белдемшенің сызбасының тұрғызылу әдістемесін оқып үйрену

2. Көп қиықты белдемшенің сызбасын тұрғызуға арналған өлшемдік белгілерін оқып үйрену

3. Көп қиықты белдемшенің конструкциялық сызбасын тұрғызуға арналған өлшемдік белгілерін есептеу

4. Көп қиықты белдемшенің конструкциялық сызбасын тұрғызу

Сабақтың мақсаты мен міндеттері, үйренуі және дағдылануы:көп қиықты белдемшенің базалық конструкциясын тұрғызудағы бірізділігін және алынған сызбаның сараптамасын оқып үйрену

Қысқаша теориялық мағлұматтар

          Көп қиықты белдемшелер бірнеше көп қиықтан тұрады. Негіз жібі мұндай белдемшелерде әрбір қиықтың ортасы арқылы өтеді. Әрбір қиықтың кеңейтілуі көп қиықты белдемшелер үшін артқы бойының теңдей орналасуын сипаттайды. Көп қиықтың саны кез келген болуы мүмкін, бірақ нақты болуы керек. Мұндай белдемшелер бөкседен белге дейінгі тұлғаны қынап тұрады.  

Конустық белдемше пішімінің негізінде ауқымның бөлігі жатады. Алдыңғы бойдың ортасында негіз жібі бұйымды бойлай орналасады, ал қалған жерінде әртүрлі орналасады.

Студенттерге практикалық сабаққа дайындалуы бойынша ұсыныстар

Студент практикалық сабаққа дайын болуы керек. Дайындық дәріс конспектісі, оқулық және оқу құралдары бойынша практикалық сабақтың материалын оқып үйренуден тұрады.

Практикалық сабақта студенттер ККБӘ ОТТТЗ әдістемесін, есептің бірізділігін және сызбаны тұрғызуды оқып үйренеді.

Практикалық жұмысты орындау кезінде студенттер орындауы қажет:

- көп қиықты белдемшені тұрғызуға арналған есептулер;

- қосымшалардың қосымша өлшеулері;                                                                                                              

- көп қиықты белдемшенің сызбасын тұрғызу;

Практикалық сабақта жасалған көп қиықты белдемшенің конструкциялық сызбасын есептеуді және тұрғызуды студенттер берілген тақырыпқа сәйкес орындауы қажет. Үй тапсырмасын практикалық жұмыстың тақырыбына сәйкес орындайды. Әр үй тапсырмасын ізденуші келесі практикалық сабақта оқытушыға тапсырады.

Тапсырмалар және оларды аудиторияда орындаудың тәртібі:

1. Студент қиықты белдемшенің конструкциясын тұрғызу үшін типтік тұлғаның өлшемін қолданады, см:

Өлшемдер:

Сб = 50

Ст = 38

Ди = 70

Қосымшалар:

Пт=1см

Пб = 0.5-2см

Т нүктесінен төмен қарай вертикаль жүргіземіз

Белдемше ұзындығы: ТН=Ди=50см (↓от(.)Т)

Бөксе деңгейі:ТБ=Дтс:2-2=35:2-2=17,5см (↓от(.)Т)

Т,Б,Н нүктесінен горизонталь жүргіземіз.

Бел деңгейіндегі клин ені:ТТ1=ТТ2=(2Ст+Пт):2к=(2·32,5+1):2·4=7,1см (→ и ← от(.)Т)

Бөксе деңгейіндегі клин ені:

ББ1=ББ2=(2Сб=Пб):2к=(2·43,7+1):2·4=11,5см (→ и ← от(.)Б)

Т1 мен Б1, Т2 мен Б2 тік иілмелі сызықпен қосады және оларды етек сызығымен қиылысқанға дейін жалғастыру керек, ол жерге Н1 және Н2 нүктелерін қоямыз.

Клиннің бүйірі бойынша бел сызығының жоғарылауы:

Т1Т3=Т2Т4=0,3см (↑↑ дан (..)Т1 және Т2)

Белді қондырып тігу сызығын қисық лекалды(..)Т3,Т,Т4 арқылы сәндейміз.

Клиннің бүйірі бойынша белдемше ұзындығын теңестіреміз:

Т3Н3=Т4Н4=ТН=Ди=50см (↓↓ от (..)Т3 және Т4)

Етек сызығын Н3,Н,Н4 нүктелері арқылы қисық лекалмен сәндейміз.

 

 

Сурет 3. Көп қиықты белдемшенің конструкциялық сызбасының тұрғызылуы

 

Техникалық және аспаптық құралдар:сызғыш, сантиметрлі таспа, мата, сызғыштар-лекал, конспект.

Құрал-жабдық мінездемесі: Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Универсалды кеңформатты принтер, сызбаны басып шығарудағы сапасы жоғары. Екі өлшемді (соның ішінде жартылай тонды) немесе үш өлшемді (3D дигитайзерлер) суретті компьютерге кесте ретінде түсіреді, графикалық ендірудегі арнайы құрылға болып табылады

Үй тапсырмалары:

1. Сегіз қиықты белдемшенің есебін орындау және конструкциялық сызбасын тұрғызу

2. Өзінің өлшемі бойынша төрт қиықты белдемшенің есебін орындау және конструкциялық сызбасын тұрғызу. 

Бақылау сұрақтары:

1. Жеңіл киімнің белді тобына қандай тігін бұйымдары жатады?

2. Киім конструкциясына қандай талаптар қойылады?

3. Көп қиықты белдемшенің ерекшелігі қандай?

СӨЖ тапсырмалары:

I.нұсқа(оңай)

1. 4 қиықты белдемшенің есебін орындау және конструкциялық сызбасын тұрғызу

2. 4 қиықты белдемшенің конструкциялық сызбасын тұрғызу

II. нұсқа(күрделілігі орта)

1. 6 қиықты белдемшенің есебін орындау және конструкциялық сызбасын тұрғызу

2. 6 қиықты белдемшенің конструкциялық сызбасын тұрғызу

III. нұсқа(күрделі)

1. 8 қиықты белдемшенің есебін орындау және конструкциялық сызбасын тұрғызу

2. 8 қиықты белдемшенің конструкциялық сызбасын тұрғызу

Қауіпсіздік техникасының ережелері:

1. Құрылғылар эксплуатациясы және қондырғылар талаптарына жауап беруі қажет "Өндірістік құралдарға гигиеналық талаптар және технологиялық процестің ұйымдастырылуының санитарлық ережелері "

2. Жұмыс кезінде шаң, газ, жылу және ылғал бөлетін құрылғылар санитарлы-техникалық қондырғыларға сай болуы керек (жылуизоляциялық, желдеткіш, ауа шаң қабылдағыш, жергілікті фильтрлер), жұмысшы зонада нормативті микроклимат параметрлерін және зиянды заттарды қамтамасыз етеді.

3. Техникалық паспортта көрсетілген құрылғыларды эксплуатациялайтын, шуды және дірілді генерирлейтін кәсіпорындар ішкі бақылау жүргізуі тиіс.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі әдебиеттер:

1. Н. М. Конопальцева, П. И. Рогов, Н. А. Крюкова «Конструирование и технология изготовления одежды из различных материалов». В 2 ч. Ч. 1. Конструирование одежды : учеб. пособие для вузов 2007- 256 с

2. Рахманкулова Ж.А. «Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері» пәнінен лекциялар жинағы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2010- 76 б.

3.Джанпаизова В.М., Рахманкулова Ж.А. Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері/ Оқу құралы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2011-184б

Қосымша әдебиеттер:

4. Асанова А. Киімді конструкциялау : оқулық / А. Асанова, Ж.Айдынбекова, С. Нүрпейісова. - Астана : Фолиант баспасы, 2008. - 168 с.

5. Конструирование мужской и женской одежды : Учебник / Б. С. Сакулин [и др.]. - М. : ИРПО. Изд. центр "Академия", 2000. - 304 с

Есеп беру тәртібі:

Орындалған жұмысты, есепті, конструкция сызбасының құрылуын көрсету және тексеру

Практикалық сабақ №6

Сабақтың тақырыбы: Годе- белдемшенің конструкциясының негізін құру

Сабақтың жоспары:Годе- белдемшенің конструкциясының негізін есептеу және тұрғызу

1. Годе- белдемшенің конструкциясының сызбасын тұрғызуды оқып үйрену

2. Годе- белдемшенің конструкциясының сызбасын тұрғызуға арналған өлшемдік белгілерді есептеу

3. Конусты белдемшенің конструкциялық сызбасын тұрғызуға арналған қосымшаларды есептеу

4. Годе- белдемшенің конструкциясын тұрғызу

Сабақтың мақсаты мен міндеттері, үйренуі және дағдылануы:

Годе- белдемшенің конструкциясының негізін құрудың бірізділігін және алынған сызбаның сараптамасын оқып үйрену

Қысқаша теориялық мағлұматтар

"Годе" белдемшесін қысқа, орта ұзындықта және ұзын етіп тігуге болады. «Годе» белдемшелерінің дұрыс пішілген және дұрыс тігілген түрі болмаған, олар көзге нашар көрінген. "Годе" белдемшесінде басты — әрбір қиықты етекке қанша кеңейтуді және қайдан кеңейтуді бастауды білу керек. Бұл жоспардағы фантастикалық белдемше болып келеді.

 Белдемшенің бедеріне матадан қиық жасауға болады — компаньонды: шифоннан, тафтан, гипюрден және т.б. Қиықтарға арналған матаны жоғарғы матадан тәуелділікте таңдау керек. Қиықтың биіктігін, енін және пішінін ( белдемшенің етек деңгейі) шексіз пішеді. Қиықты үлестік және қисық пішуге болады.

"Годе" белдемшесін "құрғақ " емес жұмсақ матадан тіккен дұрыс. "Годе" ұзын жаздық белдемшесін, мысалы, вискозадан жасалған, бөксе сызығынан немесе одан да төмен кеңейтуге болады.

Студенттерге практикалық сабаққа дайындалуы бойынша ұсыныстар

Студент практикалық сабаққа дайын болуы керек. Дайындық дәріс конспектісі, оқулық және оқу құралдары бойынша практикалық сабақтың материалын оқып үйренуден тұрады.

Практикалық сабақта студенттер ККБӘ ОТТТЗ әдістемесін, есептің бірізділігін және сызбаны тұрғызуды оқып үйренеді.

Практикалық жұмысты орындау кезінде студенттер орындауы қажет:

- Годе-белдемшесін тұрғызуға арналған есептулер;

- қосымшалардың қосымша өлшеулері;                                                                                                              

- Годе-белдемшенің сызбасын тұрғызу;

Практикалық сабақта жасалған годе- белдемшенің конструкциялық сызбасын есептеуді және тұрғызуды студенттер берілген тақырыпқа сәйкес орындауы қажет. Үй тапсырмасын практикалық жұмыстың тақырыбына сәйкес орындайды. Әр үй тапсырмасын ізденуші келесі практикалық сабақта оқытушыға тапсырады.

Аудиторияда орындалатын тапсырмалардың түрлері және тізімдері:

1. Студент қиықты белдемшенің конструкциясын тұрғызу үшін типтік тұлғаның өлшемін қолданады, см:

Өлшемдер:

Сб = 50

Ст = 38

Ди = 70

Қосымшалар:

Пт=1см

Пб = 0.5-2см

Т нүктесінен төмен қарай вертикаль жүргіземіз

Белдемше ұзындығы: ТН=Ди=50см (↓от(.)Т)

Бөксе деңгейі: ТБ=Дтс:2-2=35:2-2=17,5см (↓от(.)Т)

Т,Б,Н нүктесінен горизонталь жүргіземіз.

Бел деңгейіндегі клин ені:ТТ1=ТТ2=(2Ст+Пт):2к=(2·32,5+1):2·4=7,1см (→ и ← от(.)Т)

Бөксе деңгейіндегі клин ені:

ББ1=ББ2=(2Сб=Пб):2к=(2·43,7+1):2·4=11,5см (→ и ← от(.)Б)

Т1 мен Б1, Т2 мен Б2 тік иілмелі сызықпен қосады және оларды етек сызығымен қиылысқанға дейін жалғастыру керек, ол жерге Н1 және Н2 нүктелерін қоямыз.

Клиннің бүйірі бойынша бел сызығының жоғарылауы:

Т1Т3=Т2Т4=0,3см (↑↑ дан (..)Т1 және Т2)

Белді қондырып тігу сызығын қисық лекалды(..)Т3,Т,Т4 арқылы сәндейміз.

Қиықтың бүйірі бойынша белдемше ұзындығын теңестіреміз:

Т3Н3=Т4Н4=ТН=Ди=50см (↓↓ от (..)Т3 және Т4)

Етек сызығын Н3,Н,Н4 нүктелері арқылы қисық лекалмен сәндейміз.

Сонымен қатар годе қиығы негізгі тұтас пішілген болады. Бастапқы белсенді қиықтың кеңейтілуі бөксе сызығынан 5тен 20см-ге дейін орналастыруға болады. Ол үшін Б нүктесінен төмен қарай 5-20см қалдырады және К нүктесін қояды. К нүктесі арқылы горизонталь жүргіземіз – бұл қиықтың белсенді кеңейтілуінің сызығы.

К1 нүктесінен радиуспен К1Н1 доға жүргіземіз және осы доғаға годе қиығының енін қалдырамыз. Етек сызығы бойынша К нүктесінен өтетін горизонталь қиықтың қосымша кеңейтілуі 8см-ден болуы мүмкін (минимальды годе).

Н1Н2 сызбасында – минимальды қиық; Н1Н3 өткінші қиық мөлшері; Н1Н4 – белдемшенің етек сызығы бойынша годе қиығының максимальды мөлшері.

 

 

Сурет 4. Годе – белдемшесінің конструкциялық сызбасының тұрғызылуы

 

Техникалық және аспаптық құралдар:сызғыш, сантиметрлі таспа, мата, сызғыштар-лекал, конспект.

Құрал-жабдық мінездемесі: Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Универсалды кеңформатты принтер, сызбаны басып шығарудағы сапасы жоғары. Екі өлшемді (соның ішінде жартылай тонды) немесе үш өлшемді (3D дигитайзерлер) суретті компьютерге кесте ретінде түсіреді, графикалық ендірудегі арнайы құрылға болып табылады.

Үй тапсырмалары:

1. Годе- белдемшенің конструкциясының сызбасын есептеуді және тұрғызуды орындау

2. Өзінің өлшемі бойынша годе- белдемшенің конструкциясының сызбасын есептеуді және тұрғызуды орындау.

Бақылау сұрақтары

1. Жеңіл киімнің белді тобына қандай тігін бұйымдары жатады?

2. Киім конструкциясына қандай талаптар қойылады?

3. Годе – белдемшенің тұрғызудың ерекшелігі қандай?

СӨЖ тапсырмасы

I. нұсқа ( оңай)

1. Годе- белдемшенің конструкциясының сызбасын есептеуді және тұрғызуды орындау

2. Годе- белдемшенің конструкциясының сызбасын тұрғызу

II. нұсқа (күрделілігі орта)

1. Годе  - 6 қиықты белдемшенің есебін орындау және конструкциялық сызбасын тұрғызу

2. Годе - 6 қиықты белдемшенің конструкциялық сызбасын тұрғызу

III. нұсқа (күрделі)

1. Годе - 8 қиықты белдемшенің есебін орындау және конструкциялық сызбасын тұрғызу

2. Годе - 8 қиықты белдемшенің конструкциялық сызбасын тұрғызу

Қауіпсіздік техникасының ережелері:

1. Құрылғылар эксплуатациясы және қондырғылар талаптарына жауап беруі қажет "Өндірістік құралдарға гигиеналық талаптар және технологиялық процестің ұйымдастырылуының санитарлық ережелері "

2. Жұмыс кезінде шаң, газ, жылу және ылғал бөлетін құрылғылар санитарлы-техникалық қондырғыларға сай болуы керек (жылуизоляциялық, желдеткіш, ауа шаң қабылдағыш, жергілікті фильтрлер), жұмысшы зонада нормативті микроклимат параметрлерін және зиянды заттарды қамтамасыз етеді.

3. Техникалық паспортта көрсетілген құрылғыларды эксплуатациялайтын, шуды және дірілді генерирлейтін кәсіпорындар ішкі бақылау жүргізуі тиіс.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі әдебиеттер:

1. Н. М. Конопальцева, П. И. Рогов, Н. А. Крюкова «Конструирование и технология изготовления одежды из различных материалов». В 2 ч. Ч. 1. Конструирование одежды : учеб. пособие для вузов 2007- 256 с

2. Рахманкулова Ж.А. «Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері» пәнінен лекциялар жинағы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2010- 76 б.

3.Джанпаизова В.М., Рахманкулова Ж.А. Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері/ Оқу құралы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2011-184б

Қосымша әдебиеттер:

4. Асанова А. Киімді конструкциялау : оқулық / А. Асанова, Ж.Айдынбекова, С. Нүрпейісова. - Астана : Фолиант баспасы, 2008. - 168 с.

5. Конструирование мужской и женской одежды : Учебник / Б. С. Сакулин [и др.]. - М. : ИРПО. Изд. центр "Академия", 2000. - 304 с

Есеп беру тәртібі:

Орындалған жұмысты, есепті, конструкция сызбасының құрылуын көрсету және тексеру

 

Практикалық сабақ №7

Сабақтың тақырыбы:Әйел шалбарының конструкциясының негізін құру

Сабақтың жоспары:

1. Әйел шалбарының конструкциялық сызбасын тұрғызудағы әдістемесін оқып үйрену

2. Әйел шалбарының конструкциялық сызбасын тұрғызудағы өлшемдік белгілерін оқып үйрену

3. Әйел шалбарының конструкциялық сызбасын тұрғызудағы қосымшаларды оқып үйрену

4. Әйел шалбарының конструкциялық сызбасын тұрғызу

Сабақтың мақсаты мен міндеттері, үйренуі және дағдылануы:

Годе- белдемшенің конструкциясының негізін құрудың бірізділігін және алынған сызбаның сараптамасын оқып үйрену

Қысқаша теориялық мағлұматтар

Шалбарлар ерлерге де, әйелдерге де белдеулі киім болып табылады. Әйел шалбарының сәні және сыртқы келбеті бойынша ерлерге қарағанда әртүрлі болады. Шалбардың әртүрлері болады белдемшелі-шалбар, бриджи және шолақ шалбар. Шалбардың конструкциялық сызбасын классикалық пішімдегі шалбардың базды конструкциялық сызбасында тұрғызады. Типті конструкциялы шалбарларда орташа, бүйір және қадамды тігістер болады. Шалбар конструкциясының есебін шығару үшін қосымшаларды және типтік тұлғаның өлшемдік белгілерін анықтау керек.

Қазіргі таңда массалы және жеке өндірісінде Киімді конструкциялаудың бірыңғай әдістемесі ККБӘ ӨЭМ (киімді конструкциялаудың бірыңғай әдістемесі өзіндік көмек беретін экономикалық Мемлекет) және ККБӘ ОТТТЗ (киімді конструкциялаудың бірыңғай әдістемесі, орталық тәжірибелі-техникалық тігін зертханасы)  киімдер кең таралған.  

Шалбар конструкциясын тұрғызу үшін Бірыңғай әдістеме ЦОТШЛ бойынша тұлғаның келесі өлшемдері қолданылады: Белдің жартылай айналымы Жаб (Ст), бөксенің жартылай айналымы Сб, бұйым ұзындығы Дю, отыру ұзындығы Дп, тізеге дейінгі бел сызығының ұзындығы Дтс. Бірыңғай әдістеме ЦОТШЛ бойынша шалбардың алдыңғы және артқы жартысы бір сызбада орындалады. Алдымен шалбардың алдыңғы бой жартысының жаймасын, содан кейін сол сызбада – артқы бой жартысының жаймасын тұрғызады. Бірыңғай әдістеме ЦОТШЛ бойынша шалбардың конструкциялық сызбасының екі этапын сызады. Алдымен сызбаның базистік торын тұрғызады, негізгі вертикалі шалбардың бөлігінің иіліс сызығы болып табылады, ал негізгі горизонталі – бел, бөксе, отырғыш, тізе және етек сызықтары болып табылады.

Студенттерге практикалық сабаққа дайындалуы бойынша ұсыныстар

     Студент практикалық сабаққа дайын болуы керек. Дайындық дәріс конспектісі, оқулық және оқу құралдары бойынша практикалық сабақтың материалын оқып үйренуден тұрады.

Практикалық сабақта студенттер ККБӘ ОТТТЗ әдістемесін, есептің бірізділігін және сызбаны тұрғызуды оқып үйренеді.

Практикалық жұмысты орындау кезінде студенттер орындауы қажет:

- әйел шалбарын тұрғызуға арналған есептулер;

- қосымшалардың қосымша өлшеулері;                                                                                                              

- әйел шалбарының сызбасын тұрғызу;

Практикалық сабақта жасалған әйел шалбарының конструкциялық сызбасын есептеуді және тұрғызуды студенттер берілген тақырыпқа сәйкес орындауы қажет. Үй тапсырмасын практикалық жұмыстың тақырыбына сәйкес орындайды. Әр үй тапсырмасын ізденуші келесі практикалық сабақта оқытушыға тапсырады.

Аудиторияда орындалатын тапсырмалардың түрлері және тізімдері:

1.Студенттер Т нүктесінде тік бұрышты тұрғызылуды бастайды.

Т нүктесінен төменге қалдырады:

ТН = Дбр

ТБ = Дтс/2 - 2,0 см.

ТЯ = Сб/2 + Пб

Б нүктесінен төмен қарай БК = БН/2 – 5 тілігін қалдырамыз

Б, Я, К, Н  нүктелерінен оңға қарай горизонталь – бөксе, отыру тереңдігін, тізе және етек сызықтарын жүргіземіз.

2. Отыру тереңдігі сызығы бойынша алдыңғы бой жартысының енін анықтайды:

ЯЯ1 = 0,4(Сб + Пб) + 0,1Ст немесе ЯЯ1 = 0,5Сб

Я1 нүктесінен  жоғары қарай вертикаль жүргізеді, Б1 нүктесі бөксе сызығымен, Т нүктесі бел сызығымен қиылысында.

3. Қадам енін анықтайды Я1Я2 = 0,1(Сб+Пб) және Я1 нүктесінен оңға қарай қалдырады.  

4.Майысудың алдыңғы Я2Я3 = ЯЯ2/2 жартысының сызығын Я2 нүктесінен солға қарай қалдырады. Я3 нүктесінен Я3 нүктесінен жоғары және төмен қарай вертикаль жүргізеді, горизонтльмен қиылысқанда Т2, Б2, К2, Н2 нүктелері қойылады. Ортаңғы сызықты белгілеу үшін Т1 нүктесінен солға қарай Т1Т11 =1см тілігін қалдырады. Б1 және Я2 нүктелерімен тік сызықты қосады, теңдей тілік жасайды, 1 нүктесін қояды.

1 және Я1 нүктелерімен тік сызықты қосады, теңдей тілік жасайды, 2 нүктесін қояды. Бант сызығын Т11, Б1, 2, Я2 нүктелері арқылы жүргізеді.Шалбардың төменгі енін анықтайды: Н2Н1 = Н2Н3 = Ш шалбардың /2 –1,0 см., Н2 нүктесінен оңға және солға қарай қалдырады. Я2 және Н1 нүктелерін тік қосады, тізе сызығымен қиылысқанда К1 нүктесін қояды.

К2 нүктесінен солға қарай қалдырады К2К3 = К2К1 Бел сызығы бойынша алдыңғы бой жартысының енін анықтайды.Т11Т3 = (Ст+Пт)/2 + бүкпе қоспасы (немесе қатпарлар) 52Т3 нүктесінен жоғары қарай перпендикуляр Т3Т31 = 1см қалдырады.  Т31және Т11 нүктелері тіке қосылады, бел сызығының қиылысымен 8,010,0 см ұзындықты бүкпелерді құрады.

Бүйір қиығын Т31, Б, К3 нүктелері арқылы қосады, ары қарай Н3 нүктесіне дейін қосады. Қадамдық қиықты Я2 және К2 нүктелерімен қосады, ары қарай Н2 нүктесіне дейін жалғастырады. Етек сызығын Н2және Н3 нүктелері арқылы 0,5-0,7 см жоғары қарай жүргізеді.

2.Шалбардың артқы бөлігінің тұрғызылуы.

Шалбардың артқы жартысын алдыңғы бой жартысына тұрғызады.

Орташа сызықтың орналасуын анықтайды:

Т2 нүктесінен бел сызығы бойынша оңға қарай Т2Т4 = Т11Т2/3 қалдырады

Т4 нүктесінен жоғары қарай бел сызығына  перпендикуляр  Т4Т5 қалдырады = 0,1Сб-1,0см. (шалбар балансы).

Т5жәнеЯ1 нүктелерін тік етіп Б3 нүктесін бөксе сызығымен қиылысында қосады.

Артқы жартының қадам енін анықтайды Я1Я5 = 0,2 (Сб + Пб)+1,0 см. - Я1 нүктесінен оңға қарай.

2 нүктесінен 1Я1 сызығы бойынша 2:3 = 1,0см. төмен қарай тілік қалдырады.

Я2 нүктесінен төмен қарай қадам қиығынан Я2Я21 = 1,0см тілік қалдырады.

Я1және Я21 нүктелері тік етіп қосылады және сызықты оңға қарай жалғастырады.

 

 

 

 

 

Сурет 5. Әйел шалбарының конструкциялық сызбасын тұрғызу

Шалбардың артқы жартысының енін тізе мен етек сызығы бойынша анықтайды:Н2Н4 = Н2Н5 = Н2Н1+2,0см. , К2К4 = К2К5 = К2К1+2,0см.

Қадам қиығын   Я5 және К4 нүктелері арқылы қосады, Я1Я21 қиылысады және Я6 нүктесін қояды.

Я6 және К4 нүктелері иілмелі сызықпен қосылады, арықарай Н4 нүктелері тік етіп қосылады.

Бөксе сызығы бойынша артқы жартының енін анықтайды: Б3Б4 = (Сб + Пб) - ББ1 - Б3 нүктесінен солға қарай.

Қиықтың бүйір шыңының – Т6 нүктесін 2 доғаның қиылысымен анықтайды:

1 доға: Т5 нүктесінен  радиуспен  тең Т5Т6 = (Ст + Пт)/2 + бүкпе ашпасы (3,0-3,5 см) 2 доға: Б4 нүктесінен радиуспен тең Б4Т6 = БТ31 (алдыңғы жартысының сызбасынан)Т5және Т6 нүктелерін тік етіп қосады, тілікті теңдей бөледі, алынған нүктеден төмен қарай Т5Т6 тілігіне перпендикуляр бүкпе осьін жүргізеді. Бүкпе ұзындығы  7,0-10,0 см.Бүйір қиықты Т6, Б4, К нүктелері арқылы анықтайды Студенттер тұрғызылуды арнайы құрылғыда орындайды: Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series

Техникалық және аспаптық құралдар:сызғыш, сантиметрлі таспа, мата, сызғыштар-лекал, конспект.

Құрал-жабдық мінездемесі: Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Универсалды кеңформатты принтер, сызбаны басып шығарудағы сапасы жоғары.

Екі өлшемді (соның ішінде жартылай тонды) немесе үш өлшемді (3D дигитайзерлер) суретті компьютерге кесте ретінде түсіреді, графикалық ендірудегі арнайы құрылға болып табылады.

Үй тапсырмалары:

1. Типтік тұлғада әйел шалбарының конструкциялық вариантымен танысу.

2. Типтік тұлғада әйел шалбарының негізгі конструкциясын тұрғызудағы берілген мәліметтерді таңдау.

3. Типтік тұлғада әйел шалбарының негізгі конструкциялық сызбасын тұрғызу.

Бақылау сұрақтары

1. Әйел шалбарының негізгі конструкциялық сызбасының атап өту

2. Бел сызығы бойында шалбар енін қалай анықтайды?

3. Бөксе сызығы бойында шалбар енін қалай анықтайды?

4. Бел сызығы бойында бүкпе қоспасын қалай анықтайды?

СӨЖ тапсырмасы

I. нұсқа (оңай)

1. Типтік тұлғаға әйел шалбарының конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін есебін орындау

2. Типтік тұлғаға әйел шалбарының конструкциялық сызбасын тұрғызуды орындау

II. нұсқа (күрделілігі орта)

1. Типтік тұлғада етегі қайырылған әйел шалбарының конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін есептеулерді орындау

2. Типтік тұлғада етегі қайырылған әйел шалбарының конструкциялық сызбасын тұрғызуды орындау

III. нұсқа (күрделі)

1. Типтік тұлғада «капри» шалбарының конструкциялық сызбасын алу үшін есептеулер жүргізу

2. Типтік тұлғада «капри» шалбарының конструкциялық сызбасын тұрғызу

Қауіпсіздік техникасының ережелері:

1. Құрылғылар эксплуатациясы және қондырғылар талаптарына жауап беруі қажет "Өндірістік құралдарға гигиеналық талаптар және технологиялық процестің ұйымдастырылуының санитарлық ережелері "

2. Жұмыс кезінде шаң, газ, жылу және ылғал бөлетін құрылғылар санитарлы-техникалық қондырғыларға сай болуы керек (жылуизоляциялық, желдеткіш, ауа шаң қабылдағыш, жергілікті фильтрлер), жұмысшы зонада нормативті микроклимат параметрлерін және зиянды заттарды қамтамасыз етеді.

3. Техникалық паспортта көрсетілген құрылғыларды эксплуатациялайтын, шуды және дірілді генерирлейтін кәсіпорындар ішкі бақылау жүргізуі тиіс.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі әдебиеттер:

1. Н. М. Конопальцева, П. И. Рогов, Н. А. Крюкова «Конструирование и технология изготовления одежды из различных материалов». В 2 ч. Ч. 1. Конструирование одежды : учеб. пособие для вузов 2007- 256 с

2. Рахманкулова Ж.А. «Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері» пәнінен лекциялар жинағы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2010- 76 б.

3.Джанпаизова В.М., Рахманкулова Ж.А. Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері/ Оқу құралы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2011-184б

Қосымша әдебиеттер:

4. Асанова А. Киімді конструкциялау : оқулық / А. Асанова, Ж.Айдынбекова, С. Нүрпейісова. - Астана : Фолиант баспасы, 2008. - 168 с.

5. Конструирование мужской и женской одежды : Учебник / Б. С. Сакулин [и др.]. - М. : ИРПО. Изд. центр "Академия", 2000. - 304 с

Есеп беру тәртібі:

Орындалған жұмысты, есепті, конструкция сызбасының құрылуын көрсету және тексеру

Практикалық сабақ №8

Сабақтың тақырыбы: Әйелдер көйлегінің артқы бойы конструкциясының негізін құру.

Сабақтың жоспары:Көйлектің негізгі сызбасын тұрғызу.

1. Әйел көйлегінің конструкциялық сызбасын тұрғызудағы белгілер өлшемін есептеу

2. Әйел көйлегінің конструкциялық сызбасын тұрғызудағы базистік торын есептеу

3. Әйел көйлегінің конструкциялық сызбасын есептеу және тұрғызу (алдыңғы және артқы бой)

Сабақтың мақсаты мен міндеттері, үйренуі және дағдылануы:

Әйел көйлегінің конструкциясының негізін құрудың бірізділігін және алынған сызбаның сараптамасын оқып үйрену

Қысқаша теориялық мағлұматтар

  Өнеркәсіпте киім бөлшегінің сызбасын тұрғызудың әртүрлі әдістері және еркін қонымдылыққа арналған қосымшалар кең таралған. Қазіргі таңда массалы және жеке өндірісінде Киімді конструкциялаудың бірыңғай әдістемесі ККБӘ ӨЭМ (киімді конструкциялаудың бірыңғай әдістемесі өзіндік көмек беретін экономикалық Мемлекет) және ККБӘ ОТТТЗ (киімді конструкциялаудың бірыңғай әдістемесі, орталық тәжірибелі-техникалық тігін зертханасы)  киімдер кең таралған.  Әдістемеге өлшем бірліктер, қосымшаның классификациялық бірыңғай жүйесі, пішіннің бірыңғай құрылымы және құру бірізділігі, конструкцияның классификациясы, негізгі конструкцияның пішіні кіреді. Киімді конструкциялаудың бірыңғай әдістемесі ӨЭМ (өзіндік көмек беретін экономикалық Мемлекет) бірыңғай терминологияны, техникалық сызудың ережелерін, әйелдерге, ерлерге, балаларға арналған киімнің негізгі конструкцияны құрайды. Әйелдің типтік тұлғасының өлшем бірліктері МЕСТ 17522-72 сәйкес анықталады. Сызбаны тұрғызуға арналған берілген мәліметтерді тұлғаның сипаттамасын құру арқылы анықтайды.

Киімнің базды конструкциясы (БК) – еркін, қалыңдыққа қосылған қосымшаларды ескеріп киімнің силуэтін және нақты түрінен болған негізгі бөлшектердің суреттемесі, бірдей белгілермен модельді конструкциясын жасайды.

Графикалық суреттемелер мен есептік формулалар көмегімен БК есептеуі және тұрғызылуы өндіріледі. Еркін қонымдылыққа керекті қосымшалар материалдың қалыңдығын және бұйымның қонымдылығын ескеріп таңдалады. 

Конструкциялаудың қолданатын әдістемесі бойынша киімнің әртүрлі базды конструкциясын жасау үшін ерекшеліктерін, негіздемелерді және есепті орындау әдістерін, сызбаны тұрғызудағы графикалық қабылдауларды оқып үйренеді. Өлшемдік белгілерді типтік тұлғадан таңдайды.

Студенттерге практикалық сабаққа дайындалуы бойынша ұсыныстар

     Студент практикалық сабаққа дайын болуы керек. Дайындық дәріс конспектісі, оқулық және оқу құралдары бойынша практикалық сабақтың материалын оқып үйренуден тұрады.

Практикалық сабақта студенттер ККБӘ ОТТТЗ әдістемесін, есептің бірізділігін және сызбаны тұрғызуды оқып үйренеді.

Практикалық жұмысты орындау кезінде студенттер орындауы қажет:

- иықты бұйымдарға арналған жеке әйел тұлғасын өлшеу;

- қосымшалардың қосымша өлшеулері;                                                                                                          

- көйлектің базистік торын есептеу және тұрғызу;

Практикалық сабақта жасалған иықты бұйымның конструкциялық сызбасын есептеуді және тұрғызуды студенттер берілген тақырыпқа сәйкес орындауы қажет. Үй тапсырмасын практикалық жұмыстың тақырыбына сәйкес орындайды. Әр үй тапсырмасын ізденуші келесі практикалық сабақта оқытушыға тапсырады.

Аудиторияда орындалатын тапсырмалардың түрлері және тізімдері:

1. Студенттер 46 өлшемдік көйлектің негізгі сызбасын есептейді және сызбасын тұрғызады.

Базистік тордың негізгі горизонталі:

А0а1– бұйымның енін анықтайтын негізгі горизонталь;

ГГ3– кеуде сызығы;

ТТ3– бел сызығы;

ББ3– бөксе сызығы;

НН3– етек сызығы.

Базистік тордың негізгі вертикалі:

А0Н – артқы бойдың орташа сызығын тұрғызудағы негізгі вертикаль;

aГ1 – артқы бойдың енін анықтайтын, артқы бой сызбасын тұрғызудағы көмекші вертикаль; a2Г4 – алдыңғы бойдың ортасын анықтайтын, алдыңғы бой сызбасын тұрғызудағы көмекші вертикаль;a1Н3– өңір сызығын немесе алдыңғы бойдың ортасын анықтайтын, алдыңғы бой сызбасын тұрғызудағы негізгі вертикаль.

А0 нүктесіне шыңмен тік бұрыш сызады.А0 оң жағынан горизонталь бойынша базистік тордың енін қалдырады: А0a1=СгIII+Пг.

Ескерту: егер артқы бойдың орта сызығы бойынша бұрма ТТ1 және артқы бойдың орта сызығы А0 мен Т1 нүктелері арқылы өтсе, онда базистік тордың ені ұлғаяды: 0,6ТТ1– жартылай қонымды силуэт үшін; 0,3ТТ1– тік силуэт үшін.

А0 оңға қарай артқы бой енін қалдырады:А0a=Шс+Пшс.

a1нүктесінен солға қарай алдыңғы бой енін қалдырады:a1a2=Шг+(СгII-СгI)+Пшг.

aa2=А0a1-(А0a+a2a1) тіліктері қолтық ойындысы енін анықтайды

егер қолтық ойындысы енінің есептік мөлшері аз болса, онда кеуде бойынша жалпы қосымшалар ұлғаяды (Пг). А0 төмен қарай вертикаль бойынша қалдырады: А0У=0,4ДтсII– жауырын деңгейі;А0Г=Впрз+Пспр+0,5Пдтс – қолтық ойындысы тереңдігінің деңгейі.

Ескерту: толық тұлға үшін 52 өлшемнен бастайды, қолтық ойындысы тереңдігін ұлғайтады: 0,5 см – жеңіл көйлек үшін; 1,0 см – бешпент және пальто.

А0Т = ДтсII + Пдтс – бел деңгейі; А0Н = Дизд. Т нүктесінен төмен қарай ТБ = ДтсII/2-2қалдырады. Г, Т, Б және Н нүктелерінен оңға қарай горизонталь жүргізеді, ал a, a1 және a2 нүктелерінен вертикаль жібереді.

Г нүктесінен вертикаль горизонтальмен қиылысқанда Г1,Г4, Г3, ал Т, Б және Н горизонталь қиылысқанда Т3, Б3 пен Н3 білдіреді.

1.Артқы бойдың орта сызығын тұрғызу

Вертикальдан оңға қарай ТТ1 тілігін ТТ1= 1,5 – 2,0 см бел сызығы бойынша қалдырады.   А0 және Т1 нүктелерін тік етіп қосады. Оның бөксе сызығымен қиылуын Б1, етек сызығымен қиылуын – Н1 белгілейді.

2.Артқы бойдың мойын ойындысын тұрғызу.

А0(А0') А2 = Сш/3 + Пшгор, А2 нүктесін қояды. А2 нүктесінен төмен қарай вертикаль бойынша қалдырады: А2А1 = А0А2 / 3 + Пвгор, А1 нүктесін қояды.

А1нүктесінен артқы бойдың орта сызығына перпендикуляр жүргізеді, А нүктесін қояды. А нүктесінен төмен қарай артқы бойдың орта сызығы бойынша бұйым ұзындығын қалдырады: АН = Ди + Пдтс.

3.Иық сызығын тұрғызу

П1 иықтың соңғы нүктесінің орналасуы екі доғаның қиылысуы арқылы анықталады: А2 нүктесінен 1 доға радиуспен, Шп + бүкпе ашпасына (1,5 – 2,0 см.)+ отырғызу (0,5 – 1,0 см.) тең,Т1 нүктесінен 2 доға радиуспен, ВпкII+ Пдтс  тең. Екі доғаның қиылысуы - П1нүктесі.  А2 және П1нүктелерін көмекші сызығымен қосады. Бұл сызықта бүкпенің орналасу орнын анықтайды.

4.Қолтық ойындысы сызығын тұрғызу

Артқы бойдың қолтық ойындысының сызығын тұрғызу үшін көмекші нүктелерді П2,П3,1,Г2 анықтайды.  П2 нүктесін анықтау үшін П1 нүктесінен аГ1сызығына перпендикуляр түсіреді. П3 нүктесінің орналасуы Г1П3 тілігімен анықталады:

Г1П3 = Г1П2 / 3 + 2,0 см.- Г1 нүктесінен жоғары қарай.  1 көмекші нүктесі П3Г1Г4 бұрышының биссектрисасында жатыр, оның орналасуын формула бойынша есептейді: Г11 = 0,2 Г1Г4+ 0,5 см.

Г2 нүктесі қолтық ойындысының ортасында жатыр: Г1Г2= Г1Г4/2.

Г2 нүктесінен Т2 нүктесінде бел сызығымен қиылысқанға дейін вертикаль түсіреді. Артқы бойдың қолтық ойындысының сызығын П1 ,П3 ,1 ,Г2 нүктелері арқылы бірқалыпты қисық етіп жүргізеді.

Техникалық және аспаптық құралдар:сызғыш, сантиметрлі таспа, мата, сызғыштар-лекал, конспект.

Құрал-жабдық мінездемесі: Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Универсалды кеңформатты принтер, сызбаны басып шығарудағы сапасы жоғары. Екі өлшемді (соның ішінде жартылай тонды) немесе үш өлшемді (3D дигитайзерлер) суретті компьютерге кесте ретінде түсіреді, графикалық ендірудегі арнайы құрылға болып табылады.

Үй тапсырмалары:

1. Көйлектің негізгі конструкциясын тұрғызуға арналған есептерді орындау

2.Көйлекті жобалау кезінде анықталған қосымшалардың есептерін орындау.

3. Әйел көйлегінің конструкциялық сызбасын тұрғызуды орындау.

Бақылау сұрақтары

1.Киімді конструкциялаудың және құрастырудың түсіндірмесі. Киімді 

құрастыру жайлы ақпараттың әдістері.

2. Киімді конструкциясын жасауға арналған берілген мәліметтер.

3. ККБӘ ОТТТЗ әдістемесіне сипаттама беру.

4. Конструктивті қосымшалардың интервалы.

СӨЖ тапсырмасы

I. нұсқа (оңай)

1. Әйел көйлегінің артқы бой   ын тұрғызуға арналған берілген мәліметтерді өлшеу (44 өлшем).

2. Әйел көйлегінің артқы бой   ын есептеу және тұрғызу (44 өлшем).

II. нұсқа (күрделігі орта)

1. Әйелдің жартылай қонымды көйлегінің артқы бойын тұрғызуға арналған берілген мәліметтерді өлшеу (46 өлшем).

2. Әйелдің жартылай қонымды көйлегінің артқы бой  ын есептеу және тұрғызу (46 өлшем).

III. нұсқа (күрделі)

1. Әйелдің қонымды көйлегінің артқы бойын тұрғызуға арналған берілген мәліметтерді өлшеу (46-48 өлшем).

2. Әйелдің қонымды көйлегінің артқы бой ын есептеу және тұрғызу (46-48 өлшем).

Қауіпсіздік техникасының ережелері:

1. Құрылғылар эксплуатациясы және қондырғылар талаптарына жауап беруі қажет "Өндірістік құралдарға гигиеналық талаптар және технологиялық процестің ұйымдастырылуының санитарлық ережелері "

2. Жұмыс кезінде шаң, газ, жылу және ылғал бөлетін құрылғылар санитарлы-техникалық қондырғыларға сай болуы керек (жылуизоляциялық, желдеткіш, ауа шаң қабылдағыш, жергілікті фильтрлер), жұмысшы зонада нормативті микроклимат параметрлерін және зиянды заттарды қамтамасыз етеді.

3. Техникалық паспортта көрсетілген құрылғыларды эксплуатациялайтын, шуды және дірілді генерирлейтін кәсіпорындар ішкі бақылау жүргізуі тиіс.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі әдебиеттер:

1. Н. М. Конопальцева, П. И. Рогов, Н. А. Крюкова «Конструирование и технология изготовления одежды из различных материалов». В 2 ч. Ч. 1. Конструирование одежды : учеб. пособие для вузов 2007- 256 с

2. Рахманкулова Ж.А. «Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері» пәнінен лекциялар жинағы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2010- 76 б.

3.Джанпаизова В.М., Рахманкулова Ж.А. Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері/ Оқу құралы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2011-184б

Қосымша әдебиеттер:

4. Асанова А. Киімді конструкциялау : оқулық / А. Асанова, Ж.Айдынбекова, С. Нүрпейісова. - Астана : Фолиант баспасы, 2008. - 168 с.

5. Конструирование мужской и женской одежды : Учебник / Б. С. Сакулин [и др.]. - М. : ИРПО. Изд. центр "Академия", 2000. - 304 с

Есеп беру тәртібі:

Орындалған жұмысты, есепті, конструкция сызбасының құрылуын көрсету және тексеру

Практикалық сабақ №9

Сабақтың тақырыбы: Әйел көйлегінің алдыңғы бойы конструкциясының негізін құру.

Сабақтың жоспары:Көйлек конструкциясының негізгі сызбасын тұрғызу.

1. Әйел көйлегінің конструкциялық сызбасын тұрғызудағы әйел тұлғасының белгілер өлшемін есептеу

2. Әйел көйлегінің конструкциялық сызбасын тұрғызудағы базистік торын есептеу

3. Әйел көйлегінің конструкциялық сызбасын есептеу және тұрғызу (алдыңғы және артқы бой)

Сабақтың мақсаты мен міндеттері, үйренуі және дағдылануы:

Әйел көйлегінің конструкциясының негізін құрудың бірізділігін және алынған сызбаның сараптамасын оқып үйрену

Қысқаша теориялық мағлұматтар

Өнеркәсіпте киім бөлшегінің сызбасын тұрғызудың әртүрлі әдістері және еркін қонымдылыққа арналған қосымшалар кең таралған. Қазіргі таңда массалы және жеке өндірісінде Киімді конструкциялаудың бірыңғай әдістемесі ККБӘ ЭКЕ (киімді конструкциялаудың бірыңғай әдістемесі Мемлекетаралық экономикалық көмек елдері) және ККБӘ ОТТТЗ (киімді конструкциялаудың бірыңғай әдістемесі, орталық тәжірибелі-техникалық тігін зертханасы)  киімдер кең таралған.  Әдістемеге өлшем бірліктер, қосымшаның классификациялық бірыңғай жүйесі, пішіннің бірыңғай құрылымы және құру бірізділігі, конструкцияның классификациясы, негізгі конструкцияның пішіні кіреді. Киімді конструкциялаудың бірыңғай әдістемесі ЭКЕ(Мемлекетаралық экономикалық көмек елдері) бірыңғай терминологияны, техникалық сызудың ережелерін, әйелдерге, ерлерге, балаларға арналған киімнің негізгі конструкцияны құрайды. Әйелдің типтік тұлғасының өлшем бірліктері МЕСТ 17522-72 сәйкес анықталады. Сызбаны тұрғызуға арналған берілген мәліметтерді тұлғаның сипаттамасын құру арқылы анықтайды.

Киімнің базды конструкциясы (БК) – еркін, қалыңдыққа қосылған қосымшаларды ескеріп киімнің силуэтін және нақты түрінен болған негізгі бөлшектердің суреттемесі, бірдей белгілермен модельді конструкциясын жасайды.

Графикалық суреттемелер мен есептік формулалар көмегімен БК есептеуі және тұрғызылуы өндіріледі. Еркін қонымдылыққа керекті қосымшалар материалдың қалыңдығын және бұйымның қонымдылығын ескеріп таңдалады. 

Конструкциялаудың қолданатын әдістемесі бойынша киімнің әртүрлі базды конструкциясын жасау үшін ерекшеліктерін, негіздемелерді және есепті орындау әдістерін, сызбаны тұрғызудағы графикалық қабылдауларды оқып үйренеді. Өлшемдік белгілерді типтік тұлғадан таңдайды.

Студенттерге практикалық сабаққа дайындалуы бойынша ұсыныстар

     Студент практикалық сабаққа дайын болуы керек. Дайындық дәріс конспектісі, оқулық және оқу құралдары бойынша практикалық сабақтың материалын оқып үйренуден тұрады.

Практикалық сабақта студенттер ККБӘ ОТТТЗ әдістемесін, есептің бірізділігін және сызбаны тұрғызуды оқып үйренеді.

Практикалық жұмысты орындау кезінде студенттер орындауы қажет:

- иықты бұйымдарға арналған жеке әйел тұлғасын өлшеу;

- қосымшалардың қосымша өлшеулері;                                                                                                              

- көйлектің базистік торын есептеу және тұрғызу;

Практикалық сабақта жасалған иықты бұйымның конструкциялық сызбасын есептеуді және тұрғызуды студенттер берілген тақырыпқа сәйкес орындауы қажет. Үй тапсырмасын практикалық жұмыстың тақырыбына сәйкес орындайды. Әр үй тапсырмасын ізденуші келесі практикалық сабақта оқытушыға тапсырады.

Аудиторияда орындалатын тапсырмалардың түрлері және тізімдері:

1. Алдыңғы бой сызбасын тұрғызу және есептеу.

Алдыңғы бой сызбасын тұрғызуды кеуде ортасының деңгейін анықтаудан бастайды: Г3Г6= Г3Г4/ 2 – 1 –Г3 нүктесінен солға қарай.

Мойын ойындысының биік нүктесін анықтайды. Ол үшін Г6 нүктесінен төмен қарай бел сызығына перпендикуляр түсіреді, Т60 нүктесінде қиылысады. Т60 нүктесінен төмен қарай бел сызығы бойынша қалдырады: Т60Т6= 0,5 см. – бел сызығы бойынша тілінген, жеңіл көйлектер үшін; Т60Т6 = 1,0 см. – бел сызығы бойынша тілінген, бешпент және пальто үшін; Т60Т6= 0 см. – бел сызығы бойынша тілінбеген, бұйымдар үшін.

Т6 нүктесінен горизонталь Т8 нүктесіне а1 нүктесінен вертикаль қиылысқанға дейін жүргізеді. Т8 нүктесінен алдыңғы бойдың орта сызығынан жоғары қарай қалдырады: Т8А3= ДтпII+ Пдтс

Егер алдыңғы бойдың ортасында тілік болса, онда жақсы қондырылу үшін алдыңғы бойдың орта сызығынан солға қарай жіберіледі:А3А3' = 0,5 – 1,0 см

Ескерту: типтік тұлға үшін А3А3' = 0,5 см;

Майысқан тұлға үшін А3А3' = 1,0 – 1,5 см;

Еңкіш тұлға үшін А3А3' = 0 см.

А3' нүктесін Г3 нүктесімен тік сызық етіп қосады, алдыңғы бойдың ортаңғы сызығын алады.

2. Алдыңғы бойдың мойын ойындысын тұрғызу.

А3 нүктесінен солға қарай горизонталь бойынша алдыңғы бой мойын ойындысының енін қалдырады: А3А4= А0А2– 0,5 см. – алдыңғы бойдың тілінбеген бұйымдары үшін;А3А4= А0А2- алдыңғы бойдың тілінген бұйымдары үшін;А3 нүктесінен төмен қарай алдыңғы бой мойын ойындысының тереңдігін қалдырады: А3А5= А3А4+ 1,0 см.

Мойын ойындысының сызығын анықтау үшін А4 және А5 нүктелерінен екі таңба орындайды R= А3А5. Қиылысу нүктесінен мойын ойындысының сызығын радиуспен А4және А5 нүктелері арқылы жүргізеді.

3. Омыраулы бүкпені тұрғызу.

А4 нүктесінен радиуспен, А4Г7 = Вгр тең Г6Т6 вертикаль таңба жасайды, А4 және Г7 нүктелерін тік қосады.

Төсті бүкпенің ашпасын анықтайды: А4А9 = 2(СгII – СгI) + 2,0.

А4 нүктелерінен солға қарай радиуспен А4А9 тең доға жүргізеді. Г7 нүктесінен радиуспен Г7А4тең доғаға таңба жасайды, ол А9 нүктесін білдіреді.

А9жәнеГ7 нүктелері бүкпенің екінші жағын тік етіп қосады. 

Ескерту: кеуде айналымының өлшемі үшін 120 см және төсті бүкпені анықтайтын формула келесідей: А4А9= 2(Сг II– Сг I)

4. Қолтық ойындысының сызығын және алдыңғы бойдың иықты сызығын тұрғызу.

П4, П6, 3, 2 көмекші нүктелерді анықтайды.

Ол үшін Г4 нүктесінен жоғары қарай вертикаль қалдырады: Г4П4= Г1П2; Г

4П6= Г4П4/ 3. П6 нүктесінен оңға қарай қалдырады П6П61= 0,6 см.

П6 нүктесінен радиуспен П61П4 тең солға қарай жүргізеді;А9 нүктесінен Шпл тең радиуспен доғаға таңба жасайды, П5 нүктесімен екі доғаны қиылыстырады.

А9 және П5 нүктелерімен алдыңғы бойдың иықты сызығын тік етіп қосады.

П5және П6 нүктелерін тік етіп қосады, тілікті теңдей бөледі, 3 нүктесін қояды.

3 нүктесінен оңға қарай П5П6 тілігіне перпендикуляр 1 см қалдырады, 4 нүктесін қояды. 2  көмекші нүктесі бұрыш биссектрисасында жатыр П4Г4Г2: Г42 = 0,2Г1Г4.

Алдыңғы бой қолтық ойындысының сызығын П5, 4, П6, 2, Г2 нүктелері арқылы бірқалыпты қисық сызықпен жүргізеді. Алдыңғы бойдағы бел сызығының орналасуы Т6Т8 горизонтальды тілікке, ал содан кейін артқы бойдағы бел сызығының Т6с нүктесімен қиылысын қосатын тік иілмеліге және Г2 нүктесінен вертикаль сәйкес келеді. Алдыңғы бой ұзындығын ортада Т8Н3 = ТН – с артқы бойдың тілігімен табады.

Сурет 6. Көйлек конструкциясының сызбасын тұрғызу

 

Бүкпенің орналасуы

алдыңғы бойда                  Т3Т6               Т3Т6=Г3Г6

бүйір тігісте          Т2                    Г1Г4/2

артқы бойда                   ТТ4                 ТТ4=ГГ1/2

бел сызығы бойынша бүкпенің суммасы ∑В=(Сг2+Пг-ТТ1)-(Ст+Пт) 

артқы бой бүкпесі     0,3 •∑В/2

алдыңғы бой бүкпесі   0,2 •∑В/2

бүйір                  0,5 •∑В/2   54-1-(38+4)=53-42=11

Студенттер тұрғызуды арнайы қондырғыларда орындайды:

Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series

Техникалық және аспаптық құралдар:сызғыш, сантиметрлі таспа, мата, сызғыштар-лекал, конспект.

Құрал-жабдық мінездемесі: Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Универсалды кеңформатты принтер, сызбаны басып шығарудағы сапасы жоғары. Екі өлшемді (соның ішінде жартылай тонды) немесе үш өлшемді

(3D дигитайзерлер) суретті компьютерге кесте ретінде түсіреді, графикалық ендірудегі арнайы құрылға болып табылады.

Үй тапсырмасы :

1. Көйлектің негізгі конструкциясын тұрғызуға арналған есептерді орындау

2.Көйлекті жобалау кезінде анықталған қосымшалардың есептерін орындау.

3. Әйел көйлегінің конструкциялық сызбасын тұрғызуды орындау.

Бақылау сұрақтары

1.Киімді конструкциялаудың және құрастырудың түсіндірмесі. Киімді 

құрастыру жайлы ақпараттың әдістері.

2. Киімді конструкциясын жасауға арналған берілген мәліметтер.

3. ККБӘ ОТТТЗ әдістемесіне сипаттама беру.

4. Конструктивті қосымшалардың интервалы.

СӨЖ тапсырмасы

I. нұсқа (оңай)

1. Әйел көйлегінің артқы бой   ын тұрғызуға арналған берілген мәліметтерді өлшеу (44 өлшем).

2. Әйел көйлегінің артқы бой   ын есептеу және тұрғызу (44 өлшем).

II. нұсқа (күрделігі орта)

1. Әйелдің жартылай қонымды көйлегінің артқы бойын тұрғызуға арналған берілген мәліметтерді өлшеу (46 өлшем).

2. Әйелдің жартылай қонымды көйлегінің артқы бой  ын есептеу және тұрғызу (46 өлшем).

III. нұсқа (күрделі)

1. Әйелдің қонымды көйлегінің артқы бойын тұрғызуға арналған берілген мәліметтерді өлшеу (46-48 өлшем).

2. Әйелдің қонымды көйлегінің артқы бойын есептеу және тұрғызу (46-48 өлшем).

Қауіпсіздік техникасының ережелері:

1. Құрылғылар эксплуатациясы және қондырғылар талаптарына жауап беруі қажет "Өндірістік құралдарға гигиеналық талаптар және технологиялық процестің ұйымдастырылуының санитарлық ережелері "

2. Жұмыс кезінде шаң, газ, жылу және ылғал бөлетін құрылғылар санитарлы-техникалық қондырғыларға сай болуы керек (жылуизоляциялық, желдеткіш, ауа шаң қабылдағыш, жергілікті фильтрлер), жұмысшы зонада нормативті микроклимат параметрлерін және зиянды заттарды қамтамасыз етеді.

3. Техникалық паспортта көрсетілген құрылғыларды эксплуатациялайтын, шуды және дірілді генерирлейтін кәсіпорындар ішкі бақылау жүргізуі тиіс.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі әдебиеттер:

1. Н. М. Конопальцева, П. И. Рогов, Н. А. Крюкова «Конструирование и технология изготовления одежды из различных материалов». В 2 ч. Ч. 1. Конструирование одежды : учеб. пособие для вузов 2007- 256 с

2. Рахманкулова Ж.А. «Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері» пәнінен лекциялар жинағы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2010- 76 б.

3.Джанпаизова В.М., Рахманкулова Ж.А. Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері/ Оқу құралы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2011-184б

Қосымша әдебиеттер:

4. Асанова А. Киімді конструкциялау : оқулық / А. Асанова, Ж.Айдынбекова, С. Нүрпейісова. - Астана : Фолиант баспасы, 2008. - 168 с.

5. Конструирование мужской и женской одежды : Учебник / Б. С. Сакулин [и др.]. - М. : ИРПО. Изд. центр "Академия", 2000. - 304 с

Есеп беру тәртібі:

Орындалған жұмысты, есепті, конструкция сызбасының құрылуын көрсету және тексеру

Практикалық сабақ № 10

Сабақтың тақырыбы: Қондырмалы бір тігісті жеңнің конструкциясын тұрғызу

Сабақтың жоспары

1. Қондырмалы біртігісті жеңнің негізгі конструкциялық сызбасын есептеу және тұрғызу.

2. Қондырмалы біртігісті жеңнің негізгі конструкциялық сызбасын тұрғызуға арналған өлшемдік белгілерін есептеу.

3. Қондырмалы біртігісті жеңнің негізгі конструкциялық сызбасын тұрғызуға арналған қосымшаларын есептеу.

4. Қондырмалы біртігісті жеңнің негізгі конструкциялық сызбасын тұрғызу.

Сабақтың мақсаты мен міндеттері, үйренуі және дағдылануы:Қондырмалы біртігісті жеңнің конструкциясының негізін құрудың бірізділігін және алынған сызбаның сараптамасын оқып үйрену

Қысқаша теориялық мағлұматтар.

Жеңді өңдеудің сипаттамасы және бірізділігі олардың конструкциясынан тұрады. Көйлекте қолданылатын жеңдер қонымды, реглан, жартылай реглан, алдыңғы және артқы бойы тұтас пішілген болады. Өңдеудің негізділігі алдыңғы және шынтақты қиықты ылғал-жылумен өңделуі болып табылады. Жең бөлшегінің алдыңғы қиығын созу үшін ішке қарай беттік қабатымен қабаттайды. Ол үшін үтік алдыңғы бойдың сызығын баспай өтуі керек. Шынтақ қиығын басып үтіктейді. Содан кейін бөлшекті айналдырады және ылғал-жылумен екінші бетіне қайталайды. Біртігісті жеңнің өңделу бірізділігін етекті өңдеудің қолдану әдісінен таңдайды. Әрлеу тігісінде тігістегі кеңдік ені 0,5-1см-ге тең. Әрлеу тігісін алдыңғы бой жартысында орындайды. Отырғызу мөлшері жең пішінінен тұрады және бақылау белгілерімен анықталады. Жоғарғы қиықтарды жеңнің алдыңғы қиықтары бойынша сырып тігеді. Тілікті жабық және ашық манжеттер түсімді және түсімсіз болып келеді. Түсімді манжеттерді жұқа маталардан жасалған бұйымдарда өңдейді, оларды өңдеп болған соң қосады. Түсімсіз манжеттерді пішу кезінде жең етегін өңдеудің кеңдігі қарастырылады.

 Студенттерге практикалық сабаққа дайындалуы бойынша ұсыныстар

     Студент практикалық сабаққа дайын болуы керек. Дайындық дәріс конспектісі, оқулық және оқу құралдары бойынша практикалық сабақтың материалын оқып үйренуден тұрады.

Практикалық сабақта студенттер ККБӘ ОТТТЗ әдістемесін, есептің бірізділігін және сызбаны тұрғызуды оқып үйренеді.

Практикалық жұмысты орындау кезінде студенттер орындауы қажет:

- бір тігісті жеңді тұрғызуға арналған есептеулер;

- қосымшалардың қосымша өлшеулері;                                                                                                              

- бір тігісті жеңді тұрғызу;

Практикалық сабақта жасалған бір тігісті жеңнің конструкциялық сызбасын есептеуді және тұрғызуды студенттер берілген тақырыпқа сәйкес орындауы қажет. Үй тапсырмасын практикалық жұмыстың тақырыбына сәйкес орындайды. Әр үй тапсырмасын ізденуші келесі практикалық сабақта оқытушыға тапсырады.

Аудиторияда орындалатын тапсырмалардың түрлері және тізімдері:

1. Жең ұзындығын қалдыруға вертикаль жүргіземіз, иықтың биіктігі ДР өлшеміне тең = 58 + 1,5 = 59,5см. ОН = 59,5см тілігі.

2. Шынтақтың ұзындығына дейінгі ұзындық ДЛ иықтың биіктігіне тең = 34 + 1,5 = 35,5см. Отрезок ОЛ = 35,5см.

3. Ойындының биіктігі (ВОк) бұйымның қолтық ойындысы биіктігіне тең (ВДср) минус К (коэффициент) = 19 – 1,5 = 17,5см. ОО1 = 17,5см тілік.

4. Ұзындығын алдыңғы бойдың қолтық ойындысын ойып болған соң өлшейді (1сурет) және жеңнің қолтық ойындысы сызығына доға жүргіземіз – О2 нүктесін аламыз. Lпр.П. = 27,5см. ОО2 = 27,5см тілігі.

5. Ұзындығын артқы бойдың қолтық ойындысын ойып болған соң өлшейді (1сурет) және жеңнің қолтық ойындысы сызығына доға жүргіземіз – О3 нүктесін аламыз.Lпр.С. = 28,5см. ОО3 = 28,5см тілігі.

6. О2О3 тіліктері – жеңнің ені, доға жүргізгеннен кейін міндетті түрде тексереді.

Жеңнің ені ОР плюс СО өлшеміне тең:

а) жеңнің мықты қонымдылығы үшін СО 3-4-5см тең (созылмалы маталар үшін СО алуға болады 0-1-2, 0 көбірек);

б) тар жең үшін СО тең 5-6-7см;

в) орта қонымды жең үшін СО тең 7-8см.

Ескерту. Жоғарыда көрсетілген жеңдер үшін шынтақты бүкпені тұрғызу керек.

г) жартылай кеңейтілген жеңдер үшін (классикалық) СО тең 8-9-10см;

д) кең жеңдер үшін СО тең 11-12-14см;

е) қалған барлық жеңдер СО тең 15 және т.б. 25см-ге дейін таңдауға кең етіледі. 7. Жең ойындысын алу:

О1О2 және О1О3 тіліктерін 2-ге бөлеміз және алынған нүктелерден О4 пен О5 жоғары қарай О арқылы жүргізілген горизонтальға дейін вертикаль жүргіземіз, О6 және О7 нүктесін аламыз;

О4О6 тіліктерін 2-ге бөлеміз және О10 нүктесінен төмен қарай 2-2,5см қалдырамыз; О5О7 тіліктерін 2-ге бөлеміз және О11 нүктесінен жоғары қарай 0,5-1см қалдырамыз; ОО6 тіліктерін 2-ге бөлеміз және О9 нүктесінен солға қарай   0,2-0,3-0,5см қалдырамыз; ОО7 тілігін 2-ге бөлеміз және О8 нүктесін аламыз. 

Барлық нүктелерді суретте көрсетілгендей иілмелі сызықтармен қосамыз.

Жоғары иілмелі сызықты 2-ге бөлеміз.

Сурет 7. Бір тігісті жеңнің сызбасын тұрғызу

 

Техникалық және аспаптық құралдар:сызғыш, сантиметрлі таспа, мата, сызғыштар-лекал, конспект.

Құрал-жабдық мінездемесі: Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Универсалды кеңформатты принтер, сызбаны басып шығарудағы сапасы жоғары. Екі өлшемді (соның ішінде жартылай тонды) немесе үш өлшемді (3D дигитайзерлер) суретті компьютерге кесте ретінде түсіреді, графикалық ендірудегі арнайы құрылға болып табылады.

Үй тапсырмасы :

1. Шынтақты бүкпемен етегіне қайырылған және қондырмалы біртігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызуға арналған есептеулерді орындау

2. Шынтақты бүкпемен етегіне қайырылған және қондырмалы біртігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызу

Бақылау сұрақтары

1. Негізгі пішін құрушыға қандай элементтер және конструктивті сызықтар жатады?

2. Киім конструкциясына қандай талаптар қойылады?

3. Алдын-ала есептеулердің мәні және мазмұны неде?

4. Ойынды биіктігін қандай формуламен анықтайды?

СӨЖ тапсырмасы

I. нұсқа (оңай)

1. Қондырмалы біртігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызуға арналған есептеулерді орындау

2. Қондырмалы біртігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызу

II. нұсқа (күрделілігі орта)

1. Етегіне қайырылған біртігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызуға арналған есептеулерді орындау

2. Етегіне қайырылған біртігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызу

III. нұсқа (күрделі)

1. Шынтақты бүкпемен етегіне қайырылған біртігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызуға арналған есептеулерді орындау

2. Шынтақты бүкпемен етегіне қайырылған біртігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызу

Қауіпсіздік техникасының ережелері:

1. Құрылғылар эксплуатациясы және қондырғылар талаптарына жауап беруі қажет "Өндірістік құралдарға гигиеналық талаптар және технологиялық процестің ұйымдастырылуының санитарлық ережелері "

2. Жұмыс кезінде шаң, газ, жылу және ылғал бөлетін құрылғылар санитарлы-техникалық қондырғыларға сай болуы керек (жылуизоляциялық, желдеткіш, ауа шаң қабылдағыш, жергілікті фильтрлер), жұмысшы зонада нормативті микроклимат параметрлерін және зиянды заттарды қамтамасыз етеді.

3. Техникалық паспортта көрсетілген құрылғыларды эксплуатациялайтын, шуды және дірілді генерирлейтін кәсіпорындар ішкі бақылау жүргізуі тиіс.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі әдебиеттер:

1. Н. М. Конопальцева, П. И. Рогов, Н. А. Крюкова «Конструирование и технология изготовления одежды из различных материалов». В 2 ч. Ч. 1. Конструирование одежды : учеб. пособие для вузов 2007- 256 с

2. Рахманкулова Ж.А. «Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері» пәнінен лекциялар жинағы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2010- 76 б.

3.Джанпаизова В.М., Рахманкулова Ж.А. Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері/ Оқу құралы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2011-184б

Қосымша әдебиеттер:

4. Асанова А. Киімді конструкциялау : оқулық / А. Асанова, Ж.Айдынбекова, С. Нүрпейісова. - Астана : Фолиант баспасы, 2008. - 168 с.

5. Конструирование мужской и женской одежды : Учебник / Б. С. Сакулин [и др.]. - М. : ИРПО. Изд. центр "Академия", 2000. - 304 с

Есеп беру тәртібі:

Орындалған жұмысты, есепті, конструкция сызбасының құрылуын көрсету және тексеру

Практикалық сабақ №11

Сабақтың тақырыбы: Екі тігісті жеңнің конструкциясын тұрғызу

Сабақтың жоспары

1. Екітігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін әдістерді оқып үйрену

2. Екітігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін өлшемдік белгілерді есептеу

3. Екітігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін қосымшаларды есептеу

4. Екітігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызу

Сабақтың мақсаты мен міндеттері, үйренуі және дағдылануы:Екітігісті жеңнің конструкциясының негізін құрудың бірізділігін және алынған сызбаның сараптамасын оқып үйрену

Қысқаша теориялық мағлұматтар

Қондырмалы жеңдер әртүрлі болып келеді, олар әртүрлі ұзындыққа ие, ұзындықтары бойынша бірдей, қайтарып тігілген және төмен қарай кеңейтілген, шынтақты бүкпелі және оларсыз, біртігісті, екітігісті және үштігісті, басы ұлғайған болуы керек.

  Қондырмалы жеңнің конструкциясын жалпы схема бойынша бірнеше этапта жасайды:

- ойынды биіктігін анықтайды (Вок);

- жеңнің енін анықтайды (конструкцияның негізіне және модельге арналған);

- дайын түрде жеңнің негізгі сызбасын тұрғызады;

- негіз сызбасына жобаланатын тігісті орналастырады;

- жеңнің негізгі жаймасын алдыңғы бой сызығына және шынтақ сызығына қатысты жасайды.

Жеңнің негізгі сызбасын тұрғызуды бұйымның қолтық ойындысы сызбасында орындайды. Екінші варианты жұмысты орындауға ыңғайлы. Бірақ қондырмалы жең ойындысы қолтық ойындысының өлшеміне және қалпына сәйкес келуі қажет.

Студенттерге практикалық сабаққа дайындалуы бойынша ұсыныстар:

     Студент практикалық сабаққа дайын болуы керек. Дайындық дәріс конспектісі, оқулық және оқу құралдары бойынша практикалық сабақтың материалын оқып үйренуден тұрады.

Практикалық сабақта студенттер ККБӘ ОТТТЗ әдістемесін, есептің бірізділігін және сызбаны тұрғызуды оқып үйренеді.

Практикалық жұмысты орындау кезінде студенттер орындауы қажет:

- екі тігісті жеңді тұрғызуға арналған есептеулер;

- қосымшалардың қосымша өлшеулері;                                                                                                          

- екі тігісті жеңді тұрғызу;

Практикалық сабақта жасалған екі тігісті жеңнің конструкциялық сызбасын есептеуді және тұрғызуды студенттер берілген тақырыпқа сәйкес орындауы қажет. Үй тапсырмасын практикалық жұмыстың тақырыбына сәйкес орындайды. Әр үй тапсырмасын ізденуші келесі практикалық сабақта оқытушыға тапсырады.

Аудиторияда орындалатын тапсырмалардың түрлері және тізімдері:

Алдыңғы бой жағының ені үнемі барлық деңгейде бірдей болады және 2,5 – 4,0 см тең. Оны етек сызығы бойынша және шынтақ деңгейінде, қолтық ойындысы жеңінің ені деңгейінде алдыңғы бой жағының сызығынан:

РпР5= Л1Л5= ММ5= 2,5 – 4,0 см.

Жеңнің төменгі бөлігінің біртіңдеп алдыңғы бой сызығы болып табылатын, алдыңғы бой жағының сызығын Р5, Л5 және М5 нүктелерін қисық сызықпен қоса отырып жүргізеді және Р51 нүктесінде жең ойындысының төменгі бөлігімен қиылысқанғадейін жалғастырады.

Содан кейін алдыңғы бой еніне қатысты жеңнің жоғарғы бөлігін жаяды, Рп, Л1және М нүктелерінен горизонталь бойынша оңға қарай енін қалдырады: РпР1= Л1Л4= ММ3= РпР5.

Жеңнің жоғарғы бөлігіндегі алдыңғы бой сызығын Р1, Л4, М3 нүктелері арқылы жүргізеді, жоғары және төмен қарай тілік қалдырады: Р1Р11= Р5Р51; М3М31= 0,3 см.

О3РпР1биссектриса бұрышында 8': Рп8' = Рп8 нүктесін табады.

1', 8' және Р11 нүктелерін қисық сызықпен қосады. М31нүктесін М нүктесімен қосады.

Шынтақ енін анықтайтын артқы (шынтақты) тігістің орналасуын табады.

Жылжыту енін Рл және М2 нүктесінен оңға қарай қалдырады: РлР4 = 1,0 – 6,0 см (горизонталь бойынша); М2М6 = 0 – 2,0 см (етек сызығы бойынша).

Шлицалы жеңнің ені РлР4 жоғары қарай 1,0 – 2,0 см тең. Шлицаның ұзындығы 9,0 – 10,0 см тең. Р4және М6 нүктелерін, Р4 жоғарғы нүктесімен тік сызықпен қосады. Жеңнің төменгі бөлігінің артқы сызығы болып табылатын артқы тігістің сызығын Л6Л7= 0,5 – 1,5 см қатысты шынтақ сызығы бойынша қисық сызықпен жүргізеді (шынтақ сызығы формасынан). Алынған сызықты Р41 нүктесінде ойындының төмен бөлігімен қиылысқанға дейін жалғастырады. Шынтақ сызығымен артқы тігісінің сызығының қиылысқан жеріне Л6 нүктесімен белгілейді. Арықарай жеңді шынтақ сызығына қатысты жаяды, Рл, Л3және М2 нүктелерінен солға қарай енін қалдырады: РлР2= РлР4( горизонталь бойынша); Л3Л8= Л3Л7(горизонталь бойынша); М2М4= М2М6(етек сызығының жалғасы).

Жеңнің жоғарғы бөлігінің артқы сызығын Р2, Л7, М4 нүктелері арқылы жүргізеді және төмен қарай Р2Р21:Р2Р21= Р4Р41+ 0,5 см тілігін қалдырады.

Р21 нүктесін Р3' нүктесімен қисық сызықпен қосылады, ойындының жоғарғы бөлігіне өтеді.

Студенттер тұрғызуды арнайы қондырғыда орындайды: Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series

 

Сурет 8. Екітігісті жеңнің конструкциялық сызбасының тұрғызылуы

 

Техникалық және аспаптық құралдар:сантиметрлік таспа, мата, сызғыш-лекала, конспект, түйрегіш, ине, флезилин , дублерин.

 

Құрал-жабдық мінездемесі: Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Универсалды кеңформатты принтер, сызбаны басып шығарудағы сапасы жоғары. Екі өлшемді (соның ішінде жартылай тонды) немесе үш өлшемді (3D дигитайзерлер) суретті компьютерге кесте ретінде түсіреді, графикалық ендірудегі арнайы құрылға

болып табылады.

Үй тапсырмасы :

1. Жеке өлшемдері бойынша екітігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін есептеулер жүргізу

2. Жеке өлшемдері бойынша жеңнің екітігісті конструкциялық сызбасын тұрғызу

Бақылау сұрақтары:

1. Жеңнің түрлерін ажырату ?

2. Сызбаның құрылған схемасын қандай конструктивті сызықтар құрайды?

3. Негізгі пішінқұрағыштарға қандай конструктивті сызықтар және элементтер жатады?

4. Екітігісті жеңді дайындаудың негізгі прринциптері

СӨЖ тапсырмасы

I. нұсқа (оңай)

1. Типтік тұлғада екітігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін есептеулер жүргізу

2. Типтік тұлғада екітігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызу

II. нұсқа (күрделілігі орта)

1. Типтік тұлғаға жоғары және төмен бөліктермен екітігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін есептеулер жүргізу

2. Типтік тұлғаға жоғары және төмен бөліктермен екітігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызу

III. вариант (сложный)

1. Типтік тұлғаға жеңнің үштігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін есептеулер жүргізу

2. Типтік тұлғаға жеңнің үштігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызу

Қауіпсіздік техникасының ережелері:

1. Құрылғылар эксплуатациясы және қондырғылар талаптарына жауап беруі қажет "Өндірістік құралдарға гигиеналық талаптар және технологиялық процестің ұйымдастырылуының санитарлық ережелері "

2. Жұмыс кезінде шаң, газ, жылу және ылғал бөлетін құрылғылар санитарлы-техникалық қондырғыларға сай болуы керек (жылуизоляциялық, желдеткіш, ауа шаң қабылдағыш, жергілікті фильтрлер), жұмысшы зонада нормативті микроклимат параметрлерін және зиянды заттарды қамтамасыз етеді.

3. Техникалық паспортта көрсетілген құрылғыларды эксплуатациялайтын, шуды және дірілді генерирлейтін кәсіпорындар ішкі бақылау жүргізуі тиіс.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі әдебиеттер:

1. Н. М. Конопальцева, П. И. Рогов, Н. А. Крюкова «Конструирование и технология изготовления одежды из различных материалов». В 2 ч. Ч. 1. Конструирование одежды : учеб. пособие для вузов 2007- 256 с

2. Рахманкулова Ж.А. «Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері» пәнінен лекциялар жинағы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2010- 76 б.

3.Джанпаизова В.М., Рахманкулова Ж.А. Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері/ Оқу құралы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2011-184б

Қосымша әдебиеттер:

4. Асанова А. Киімді конструкциялау : оқулық / А. Асанова, Ж.Айдынбекова, С. Нүрпейісова. - Астана : Фолиант баспасы, 2008. - 168 с.

5. Конструирование мужской и женской одежды : Учебник / Б. С. Сакулин [и др.]. - М. : ИРПО. Изд. центр "Академия", 2000. - 304 с

Есеп беру тәртібі:

Орындалған жұмысты, есепті, конструкция сызбасының құрылуын көрсету және тексеру

Практикалық сабақ №12

Сабақтың тақырыбы: Реглан жеңді бұйымның конструкциясының негізін құру

Сабақтың жоспары:

1. Реглан жеңді иықты киімнің конструкциясының әдістемесін оқып үйрену

2. Реглан жеңді иықты киімнің конструкциясының сызбасын тұрғызу үшін өлшемдік белгілерді есептеу 

3. Реглан жеңді иықты киімнің конструкциясының сызбасын тұрғызу үшін қосымшаларды есептеу

4. Реглан жеңді иықты киімнің конструкциясының сызбасын тұрғызу

Сабақтың мақсаты мен міндеттері, үйренуі және дағдылануы:Реглан жеңнің конструкциясының негізін құрудың бірізділігін және алынған сызбаның сараптамасын оқып үйрену

Қысқаша теориялық мағлұматтар

Берілген пішімнің ерекшелігі мойын ойындысы сызығынан өтуіне байланысты; алдыңғы және артқы бой мойын ойындысынан басталатын жең; 

Қолтық ойындысы сызығы әртүрлі конфигурациялы болады: тік, дөңгелек, фигуралы, иық тігісіне қатысты жоғары немесе төмен орналасқан. Реглан пішімді бұйымда фигураның жеткіліксіздігін қысқартуға болады (қысқа немесе кең иықты белдеу; артқы бойға кеңейтілген немесе қысқартылған).

Реглан пішімді жең бір, екі немесе үш тігісті болады. Реглан пішімді жең бұйымының сызбасын тұрғызу үшін жең формасын білу қажет, ол ені, қолтық ойындысы тереңдігі және ойынды биіктігі бойынша қарапайым болып келеді.

Жеңнің жоғарғы сызығы ойынды биіктігі және қолтық асты еніне әсер етеді. Ұлғаю мөлшеріне байланысты иықты тігістің сызығы мен жеңнің жоғарғы сызығына келесідей енгізулер ендіреді:

─ қолтық асты ойындысы жеңінің ені қысқарады;

─ ойынды биіктігі ұлғаяды;

─ жеңнің жұмсақтығы қысқарады.

Студенттерге практикалық сабаққа дайындалуы бойынша ұсыныстар:

     Студент практикалық сабаққа дайын болуы керек. Дайындық дәріс конспектісі, оқулық және оқу құралдары бойынша практикалық сабақтың материалын оқып үйренуден тұрады.

Практикалық сабақта студенттер ККБӘ ОТТТЗ әдістемесін, есептің бірізділігін және сызбаны тұрғызуды оқып үйренеді.

Практикалық жұмысты орындау кезінде студенттер орындауы қажет:

- реглан тәрізді жеңді тұрғызуға арналған есептеулер;

- қосымшалардың қосымша өлшеулері;                                                                                                              

- реглан жеңді тұрғызу;

Практикалық сабақта жасалған реглан жеңнің конструкциялық сызбасын есептеуді және тұрғызуды студенттер берілген тақырыпқа сәйкес орындауы қажет. Үй тапсырмасын практикалық жұмыстың тақырыбына сәйкес орындайды. Әр үй тапсырмасын ізденуші келесі практикалық сабақта оқытушыға тапсырады.

Аудиторияда орындалатын тапсырмалардың түрлері және тізімдері:

Қондырмалы жеңдермен қолтық ойындысының еніне қатынасы бойынша Пг бөлінуі кезінде 2,5-3см ұлғайту керек. Қондырмалы жеңмен қолтық бұйымдағы ойындысының ені 16см, онда регланда 16 + 2,5 = 18,5 см. Қолтық ойындысының ені 10,4 см. Қолтық ойындысының кеңдігі құрайды: 18,5 - 10,4 = 8,1 см. Кеңдіктің қалған бөлігін артқы және алдыңғы бой еніне бөледі: 13 - 8,1 ≈ 5 см (артқы бой еніне 0,5 х 5 = 2,5 см; кеуденің еніне - 2,5 см)

Сызбада аумақтың ені (9 сурет):

Артқы бойдың - Г10Г11 = Шс + Пш.с = 20,4 + 2,5 = 22,9 см;

Қолтық ойындысының - Г11Г2 + Г4Г2 = УпрПш.пр + Пшвы = 10,4 + 8,1 + 2 = 20,5 см;  Алдыңғы бойдың - ГЗГ4 = Шг + Пш.г = 19,2 + 2,5 = 21,7 см.

Ескерту. Егер артқы бойдың және енін тігіске кеңдіксіз тұрғызады, онда қолтық ойындысының еніне береді (2см). Кеңдіктер тігіске негізді тұрғызғаннан кейін қолтық ойындысының ұзындығы бойынша беріледі және сондықтан кеуде сызығы деңгейінің анықталуы кезінде 1 см-ге ұлғаяды.

АГ = Вп.з + Пс.пр + 1 = 21,5 + 5 + 1 = 27,5 см.

Сызбаның негізгі торын, бойының және мойын ойындысының сызығын бұйымдағы қондырмалы жең секілді қарапайым әдіспен тұрғызады; артқы бойдың бүйір қиығы қолтық ойындысының ортасына берілуі мүмкін.

Реглан пішінді бұйымның алдыңғы дәне артқы бойдың қолтық және мойын ойындысы сызығының тұрғызылу ерекшеліктері. Артқы бойдағы қолтық ойындысының биіктігі Г11П2 = 0,5Дп + 9 = 18 + 9 = 27 см. Алдыңғы бойдағы қолтық ойындысының биіктігі Г4П4 = 0,5Дп + 8,5 = 18 + 8,5 = 26,5 см.

 Артқы бойдағы иықты қиықтың сызығын жоғарыға 1 - 1,5 см-ге ауыстырады. А2 және П1 нүктелерінен А2П1 сызығына перпендикуляр қояды және тіліктер қалдырады: А2А21 = 1 - 1,5 см; П1П11 = 1 - 1,5 см. А21 жәнеП11 нүктелерін параллель сызықпен А2П1 қосады. Г11нүктесінен жоғары қарай тіке етіп  Г11П2 тілік қалдырады.

 Г11ПЗ1 = Пс.пр + 1 = 5 + 1 = 6 см, немесе Г11П31 = 0,2П2Г11 + 0,6 см.

Г11 нүктесінен оңға қарай Г11Г2 = 0,5 х 20,5 = 10,2 см тілігін қалдырады. А21нүктесінен солға қарай артқы бойдың мойын ойындысы бойынша  А21А22 = 3 см тілігін қалдырады. А22 және ПЗ1 нүктелерін, сонымен қатар П31 және Г2 нүктелерін қосымша тік сызықтармен қосады.

Тік А22П31 жартыға бөледі (С нүктесі). С нүктесінен тік А22П31 перпендикуляр қояды және СС1 = 1...1,5 см тілігін қалдырады. Тік П31Г2 жартыға бөледі (С2 нүктесі). Перпендикулярдағы С2 нүктесінен тік П31Г2 тілік қалдырады  С2С3 = 0,1П31Г2 + 0,7 См.

Артқы бойдың қолтық ойындысының ирек сызығын А22, С1, П31, С3 және Г2 нүктелері арқылы жүргізеді. Қолтық ойындысын тұрғызу үшін П61 нүктесінің орналасуын анықтайды:  Г4П61 = Пспр + 1 = 5 + 1 = 6 см, немесе Г4П61 = 0,2 П2Г4 + 0,7 см.  Г4 нүктесінен солға қарай горизонталь тіліктерін Г4Г2 = 0,5Шпр = 0,5 х 20,5 = 10,2 см қалдырады.

А41нүктесінен оңға қарай мойын ойындысы сызығы арқылы  А41А42 = 3 см тілігін қалдырады. А42 және П61 нүктелерін, сонымен қатар П61 және Г2 нүктелерін қосымша тік сызықтармен қосады.

Тік А42П61 жартыға бөледі (С4 нүктесі). С4 нүктесінен  перпендикуляр к тік А42П61қояды және  С4С5 = 1...1,5 см тіліктерін қалдырады. Тік Пб1Г2 жартыға бөледі (Сб нүктесі). Перпендикуляр Сб нүктесінен тік П61Г2 тілігін қалдырады. С6С7 = 0,1П61Г2 + 1,2 см. Алдыңғы бойдың қолтық ойындысы сызығына А42, С5, П61, С7 и Г2 нүктелерін жүргізеді.

Артқы бойда иықты қиықтың сызығы А21П11 жеңнің бастапқы орта сызығы болып табылады. Иық қиығынан жоғары қарай А2 және П1 нүктесінен жеңнің сәйкес орта сызықтары талап етіледі. Иық қиығының және жеңнің орта сызығы дұрыс тұруы үшін 1см ауыстырады; шығыңқы иықты және жеңнің орта сызығы үшін ауыстырмайды; жеңнің орта сызығы және шалқақ денеде 1,5-2см ауыстырады.

Сурет 9. Регланның негізгі сызбасының тұрғызылуы

 

Ескерту. Қолтық ойындысының тұрғызылуынан кейін оның барлық ұзындығы бойынша А22 нүктесінен артқы бойдың мойын ойындысына А42 нүктесіне дейін алдыңғы бойдың мойын ойындысына және А22А01 мен А42А6 нүктелерінің тігістеріне кеңдік беріледі.

Техникалық және аспаптық құралдар:сантиметрлік таспа, мата, сызғыш-лекала, конспект, түйрегіш, ине, флезилин , дублерин.

Құрал-жабдық мінездемесі: Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Универсалды кеңформатты принтер, сызбаны басып шығарудағы сапасы жоғары. Екі өлшемді (соның ішінде жартылай тонды) немесе үш өлшемді (3D дигитайзерлер) суретті компьютерге кесте ретінде түсіреді, графикалық ендірудегі арнайы құрылға

болып табылады.

Үй тапсырмасы :

1. Жеке өлшем бойынша реглан пішімді жеңмен иықты киімнің конструкциясын тұрғызу үшін есептеулер жүргізу.

2. Жеке өлшем бойынша реглан пішімді жеңмен иықты киімнің конструкциясын тұрғызу

Бақылау сұрақтары

1. Реглан пішімді жеңнің ерекшеліктері неде?

2. Киім конструкциясына қандай талаптар қойылады?

3 Реглан пішімді жеңмен иықты киімнің конструкциясын тұрғызу ерекшелігі қандай ?

СӨЖ тапсырмасы

I. нұсқа (оңай)

1. Типтік тұлғаға реглан пішімді жеңмен иықты киімнің конструкциясын тұрғызу үшін есептеулер жүргізу

2. Типтік тұлғаға реглан пішімді жеңмен иықты киімнің конструкциясын тұрғызу

II. нұсқа (күрделілігі орта)

1. Типтік тұлғаға тереңдетілген қолтық ойындысымен реглан пішімді жеңмен иықты киімнің конструкциясын тұрғызу үшін есептеулерді орындау

2. Типтік тұлғаға тереңдетілген қолтық ойындысымен реглан пішімді жеңмен иықты киімнің конструкциясын тұрғызу

III. нұсқа (күрделі)

1. Типтік тұлғаға реглан пішімді үштігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін есептеулер жүргізу

2. Типтік тұлғаға реглан пішімді үштігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызу

Қауіпсіздік техникасының ережелері:

1. Құрылғылар эксплуатациясы және қондырғылар талаптарына жауап беруі қажет "Өндірістік құралдарға гигиеналық талаптар және технологиялық процестің ұйымдастырылуының санитарлық ережелері "

2. Жұмыс кезінде шаң, газ, жылу және ылғал бөлетін құрылғылар санитарлы-техникалық қондырғыларға сай болуы керек (жылуизоляциялық, желдеткіш, ауа шаң қабылдағыш, жергілікті фильтрлер), жұмысшы зонада нормативті микроклимат параметрлерін және зиянды заттарды қамтамасыз етеді.

3. Техникалық паспортта көрсетілген құрылғыларды эксплуатациялайтын, шуды және дірілді генерирлейтін кәсіпорындар ішкі бақылау жүргізуі тиіс.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі әдебиеттер:

1. Н. М. Конопальцева, П. И. Рогов, Н. А. Крюкова «Конструирование и технология изготовления одежды из различных материалов». В 2 ч. Ч. 1. Конструирование одежды : учеб. пособие для вузов 2007- 256 с

2. Рахманкулова Ж.А. «Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері» пәнінен лекциялар жинағы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2010- 76 б.

3.Джанпаизова В.М., Рахманкулова Ж.А. Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері/ Оқу құралы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2011-184б

Қосымша әдебиеттер:

4. Асанова А. Киімді конструкциялау : оқулық / А. Асанова, Ж.Айдынбекова, С. Нүрпейісова. - Астана : Фолиант баспасы, 2008. - 168 с.

5. Конструирование мужской и женской одежды : Учебник / Б. С. Сакулин [и др.]. - М. : ИРПО. Изд. центр "Академия", 2000. - 304 с

Есеп беру тәртібі:

Орындалған жұмысты, есепті, конструкция сызбасының құрылуын көрсету және тексеру

Практикалық сабақ № 13

 

Сабақтың тақырыбы:  Реглан пішінді жеңнің конструкциясын тұрғызу

Сабақтың жоспары:

1. Реглан пішінді жеңді иықты киімнің конструкциясының әдістемесін оқып үйрену

2. Реглан пішінді жеңді иықты киімнің конструкциясының сызбасын тұрғызу үшін өлшемдік белгілерді есептеу 

3. Реглан пішінді жеңді иықты киімнің конструкциясының сызбасын тұрғызу үшін қосымшаларды есептеу

4. Реглан пішінді жеңді иықты киімнің конструкциясының сызбасын тұрғызу

Сабақтың мақсаты мен міндеттері, үйренуі және дағдылануы:Реглан пішімді жеңнің конструкциясының негізін құрудың бірізділігін және алынған сызбаның сараптамасын оқып үйрену

Қысқаша теориялық мағлұматтар

Берілген пішімнің ерекшелігі мойын ойындысы сызығынан өтуіне байланысты; алдыңғы және артқы бой мойын ойындысынан басталатын жең; 

Қолтық ойындысы сызығы әртүрлі конфигурациялы болады: тік, дөңгелек, фигуралы, иық тігісіне қатысты жоғары немесе төмен орналасқан. Реглан пішімді бұйымда фигураның жеткіліксіздігін қысқартуға болады (қысқа немесе кең иықты белдеу; артқы бойға кеңейтілген немесе қысқартылған).

Реглан пішімді жең бір, екі немесе үш тігісті болады. Реглан пішімді жең бұйымының сызбасын тұрғызу үшін жең формасын білу қажет, ол ені, қолтық ойындысы тереңдігі және ойынды биіктігі бойынша қарапайым болып келеді.

Жеңнің жоғарғы сызығы ойынды биіктігі және қолтық асты еніне әсер етеді. Ұлғаю мөлшеріне байланысты иықты тігістің сызығы мен жеңнің жоғарғы сызығына келесідей енгізулер ендіреді:

─ қолтық асты ойындысы жеңінің ені қысқарады;

─ ойынды биіктігі ұлғаяды;

─ жеңнің жұмсақтығы қысқарады.

Студенттерге практикалық сабаққа дайындалуы бойынша ұсыныстар:

     Студент практикалық сабаққа дайын болуы керек. Дайындық дәріс конспектісі, оқулық және оқу құралдары бойынша практикалық сабақтың материалын оқып үйренуден тұрады.

Практикалық сабақта студенттер ККБӘ ОТТТЗ әдістемесін, есептің бірізділігін және сызбаны тұрғызуды оқып үйренеді.

Практикалық жұмысты орындау кезінде студенттер орындауы қажет:

- реглан пішінді жеңді тұрғызуға арналған есептеулер;

- қосымшалардың қосымша өлшеулері;                                                                                                          

- реглан пішінді жеңді тұрғызу;

Практикалық сабақта жасалған реглан пішінді жеңнің конструкциялық сызбасын есептеуді және тұрғызуды студенттер берілген тақырыпқа сәйкес орындауы қажет. Үй тапсырмасын практикалық жұмыстың тақырыбына сәйкес орындайды. Әр үй тапсырмасын ізденуші келесі практикалық сабақта оқытушыға тапсырады.

Аудиторияда орындалатын тапсырмалардың түрлері және тізімдері:

Екі жартыдан тұратын реглан жеңді тұрғызу үшін, айналған түрде қолтық ойындысы жеңінің енін алдын-ала анықтау керек.

Шрук = Оп + По.п = 32 + 14 = 46 см.

Жең жартысының алдыңғы және артқы ені бірдей болады, егер иық қиығын және жеңнің орта сызығын ауыстырмаған жағдайда Алдыңғы және артқы ендері: Шрук.з = Шрук.п = 46/2 = 23 см.

Иық сызығы мен жеңнің орта сызығының 1см ауысуымен жеңнің артқы жартысы сонымен қатар 1см-ге ұлғаяды т. е. Шрук.з = 23 + 1 = 24 см. Бұл жағдайда қолтық ойындысы жеңнінің алдыңғы жартысының ені қысқарады 1 см, т. е. Шрук.п = 23 - 1 = 22 см. Сызбада қолтық ойындысының жеңнің алдыңғы жартысының ені (57, а сурет) тігіске кеңдікпен ОО1 = 23 + 1 + 2 = 26 см. Сызбада қолтық ойындысы алдыңғы бойының ені (57, б сурет) тігісте кеңдікпен: О2ОЗ = 23 - 1 + 2 = 24 см. Дайын түрде жең етегі енін формула бойынша анықтайды. Шн.рук = Шрук.қолтық ойындысы/2 + 6,5 = 23/2 + 6,5 = 18 см. Шн.рук мөлшері фасоннан өзгеріп отырады. Жеңнің орта сызығының 1см-ге ауысуымен артқы бойдың етек сызығы 1см-ге ұлғаяды, ал алдыңғы жартысы 1см-ге қысқарады, тігіске кеңдікпен артқы бой жартысының етек ені     ММ2 = 18 + 1 + 2 = 21 см; Сызбада алдыңғы жартысындағы етек ені тігіске кеңдік есебінен  МЗМ4 = 18 - 1 + 2 = 19 см.

Жоғарғы жеңнің орта сызығының бағытын анықтау үшін А22 радиусымен А22П31 доғасын жүргізеді және П31 нүктесінен доға бойынша 1,75см (П32 нүктесі) қалдырылады. П32 нүктесінен радиуспен қолтық ойындысының енінің жартысын және қолтық ойындысының енінің артқы жартысының әртүрлілігіне тең  (Шрук.з - 0,5 х 20,5 = 26 - 10,2 = 15,8 см), оңға қарай доға жүргізеді. П11 нүктесінен доғаға тікелей қатысты П11М0 = 64 см жең ұзындығын қалдырады. Ескерту. Жең ұзындығына өңдеуге кеңдікті жең етегіне қайырады.

П32 нүктесінен  П11М0 сызығына перпендикуляр жүргізеді (П30 нүктесі). П30 нүктесінен төмен қарай П11Мо тік бойынша П30О = Г11П31 тілігін қалдырады. П11О тілігін жең ойынды биіктігін анықтайды.

Шынтақ деңгейін тілігі анықтайды П11Л = 0,5Друк + 5 = 0,5 х 64 + 5 = 37 см.

О, Л, М0 нүктелерінен тік перпендикуляр қояды П11М0 және О, Л мен М0 нүктелерінен қолтық ойындысы жеңінің артқы жартысы енін анықтайтын тілік қалдырылады ОО1 = 26 см; шынтақ сызығы деңгейінде жеңнің артқы жартысы енін т. е. ЛЛ1 = ОО1 - 1 = 26 - 1 = 25 см.

М0 нүктесінен оңға қарай тілік қалдырады к М0М = 2 см. М және Л нүктелерін ирек сызықпен қосады. Жең етегі енін М нүктесінен солға қарай қалдырады, т. е. ММ1 = 21 см. О1 және Л1 нүктелерін тік сызықтармен қосады.

Шынтақты бүкпенің ұзындығын Л1 нүктесінен оңға қарай қалдырады т. е. Л1Л0 = 8...10 см. Бүкпе қоспасын анықтау үшін ЛЛ1 сызығын жартыға бөледі және Л01 нүктесін қояды. М нүктесінен радиуспен солға қарай доға жүргізіледі, ол жеңнің артқы жартысының етек еніне тең, екінші доғаны Л01нүктесінен радиуспен Л01М жүргізеді. Доғаның қиылысқан жеріне М2 нүктесін қояды. М2 нүктесінен М2 және Л1 нүктелерін қосатын тіке ЛМ радиуспен белгі қояды және қиылысқан жеріне Л11 нүктесін қояды. Л11 және Л0 нүктелерін тік етіп қосады. Л1Л11 тілігін шынтақты бүкпенің қоспасын анықтайды. Жеңнің төменгі қиығының қиылғаны М01М02 = 0,75 см.

Жеңнің артқы жартысының ойындысын тұрғызу үшін П32 жәнеО1 нүктелерін тік сызықпен қосады. П32О1 ортасына  С2~ нүктесін қояды. Перпендикулярда С21 нүктесінен тік етіп П32О1 тілігін қалдырады С21С31 = С2С3. Ойынды сызығын А22, С1, П32, С31 и О1 нүктелері арқылы жүргізеді.

Иық қиығқ сызығын жеңнің орта сызығымен ирек етіп қосады. П11 нүктесінен төмен қарай 0,75см қалдырады. Барлық ойынды ұзындығы бойынша, сонымен қатар А21А22 аумағында тігіске кеңдіктер беріледі.

Жеңнің алдыңғы жартысының жоғарғы орта сызығының бағытын анықтау үшін А42 нүктесінен А42П6 радиуспен оңға қарай доға жүргізеді және П61П62 = 2 см. тілігін қалдырады. Қолтық ойындысы жартысының және қолтық ойындысының алдыңғы жартысының енінің айырмашылығына тең доға жүргізеді (Шрук.п - 0,5 х 20,5 = 24 - 10,2 = 13,8 см). П50 нүктесінен доғаға қатысты жүргізеді, П50 нүктесінен жең ұзындығын  П50М40 = 64 см қалдырады. П62 нүктесінен  П50М40 сызығына перпендикуляр қояды (П60 нүктесі). Пб0 нүктесінен төмен қарай П50М40 тік етіп П60О2 = Г4П61 тілігін қалдырады. П50О2 тілігін сонымен қатар П11О (П50О2 = П11О) тілігі бойынша қалдырады. Шынтақ деңгейін П50Л20 = 0,5 х 64 + 5 = 37 см тілігімен анықтайды. О2, Л20 және М40 нүктелерінен П50М40 тік етіп перпендикуляр жүргізеді және О2 нүктесінен қолтық ойындысы жеңінің алдыңғы жартысы енін анықтайтын тілік қалдырады (О2О3 = 24 см). О3 нүктесінен төмен қарай тік бұрышпен О2О3 сызығына жүргізеді және М40 нүктесінен перпендикулярмен қиылысқан жеріне М3 нүктесін қояды. Бұл нүктеден МзМ4ц тіке жеңнің алдыңғы жартысының енін анықтайтын М3М4 = 19 см тілік қалдырады.

Л20 нүктесінен шынтақ сызығы бойынша оңға қарай  1/3 М4М40 қалдырады және Л2 сызығын қояды. А41, П60, О2, Л2 және М4 нүктелері арқылы, П50 нүктесінен төмен қарай 1см қалдырып, иық қиығы сызығын орта сызықпен қосып, жеңнің орта сызығын ирек сызықпен жүргізеді. Жеңнің төмен қиықта қиылуы М31МЗ2 = 0,75 см.

Жеңнің алдыңғы қиығын оттяжка жолымен алдыңғы бойды құру үшін О3М3 сызығын 1-1,5см қысқартады, т. е. МЗМ30 = 1...1,5 см. Шынтақ сызығына алдыңғы қиықтың қиылуы Л3Л4 = 1,5 - 2 см. Алдыңғы қиықтың сызығын О3, Л4 және М30 нүктелері арқылы ирек қисық сызықпен жүргізеді.

Жеңнің алдыңғы жартысының ойындысын тұрғызу үшін П62 және О3 нұктелерін тік етіп қосады. Ортада П62О3 тік С61 нүктесін қояды. Перпендикулярда С61 нүктесінен П62О3 тік С61С71 = С6С7 тілігін қалдырады. Ойынды сызығын А42 нүктелері арқылы жүргізеді, С4 нүктесінен солға қарай 1 см П62, С71 және О3. Ойынды сызығының барлық ұзындығы бойынша тігіске

кеңдік беріледі.

 

Сурет10. Реглан жеңнің сызбасын тұрғызу

Техникалық және аспаптық құралдар:сантиметрлік таспа, мата, сызғыш-лекала, конспект, түйрегіш, ине, флезилин , дублерин.

Құрал-жабдық мінездемесі: Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Универсалды кеңформатты принтер, сызбаны басып шығарудағы сапасы жоғары. Екі өлшемді (соның ішінде жартылай тонды) немесе үш өлшемді (3D дигитайзерлер) суретті компьютерге кесте ретінде түсіреді, графикалық ендірудегі арнайы құрылға болып табылады.

Үй тапсырмасы :

1. Жеке өлшем бойынша реглан пішімді жеңмен иықты киімнің конструкциясын тұрғызу үшін есептеулер жүргізу.

2. Жеке өлшем бойынша реглан пішімді жеңмен иықты киімнің конструкциясын тұрғызу

Бақылау сұрақтары

1. Реглан пішімді жеңнің ерекшеліктері неде?

2. Киім конструкциясына қандай талаптар қойылады?

3 Реглан пішімді жеңмен иықты киімнің конструкциясын тұрғызу ерекшелігі қандай ?

СӨЖ тапсырмасы

I. нұсқа (оңай)

1. Типтік тұлғаға реглан пішімді жеңмен иықты киімнің конструкциясын тұрғызу үшін есептеулер жүргізу

2. Типтік тұлғаға реглан пішімді жеңмен иықты киімнің конструкциясын тұрғызу

II. нұсқа (күрделілігі орта)

1. Типтік тұлғаға тереңдетілген қолтық ойындысымен реглан пішімді жеңмен иықты киімнің конструкциясын тұрғызу үшін есептеулерді орындау

2. Типтік тұлғаға тереңдетілген қолтық ойындысымен реглан пішімді жеңмен иықты киімнің конструкциясын тұрғызу

III. нұсқа (күрделі)

1. Типтік тұлғаға реглан пішімді үштігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін есептеулер жүргізу

2. Типтік тұлғаға реглан пішімді үштігісті жеңнің конструкциялық сызбасын тұрғызу

Қауіпсіздік техникасының ережелері:

1. Құрылғылар эксплуатациясы және қондырғылар талаптарына жауап беруі қажет "Өндірістік құралдарға гигиеналық талаптар және технологиялық процестің ұйымдастырылуының санитарлық ережелері "

2. Жұмыс кезінде шаң, газ, жылу және ылғал бөлетін құрылғылар санитарлы-техникалық қондырғыларға сай болуы керек (жылуизоляциялық, желдеткіш, ауа шаң қабылдағыш, жергілікті фильтрлер), жұмысшы зонада нормативті микроклимат параметрлерін және зиянды заттарды қамтамасыз етеді.

3. Техникалық паспортта көрсетілген құрылғыларды эксплуатациялайтын, шуды және дірілді генерирлейтін кәсіпорындар ішкі бақылау жүргізуі тиіс.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі әдебиеттер:

1. Н. М. Конопальцева, П. И. Рогов, Н. А. Крюкова «Конструирование и технология изготовления одежды из различных материалов». В 2 ч. Ч. 1. Конструирование одежды : учеб. пособие для вузов 2007- 256 с

2. Рахманкулова Ж.А. «Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері» пәнінен лекциялар жинағы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2010- 76 б.

3.Джанпаизова В.М., Рахманкулова Ж.А. Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері/ Оқу құралы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2011-184б

Қосымша әдебиеттер:

4. Асанова А. Киімді конструкциялау : оқулық / А. Асанова, Ж.Айдынбекова, С. Нүрпейісова. - Астана : Фолиант баспасы, 2008. - 168 с.

5. Конструирование мужской и женской одежды : Учебник / Б. С. Сакулин [и др.]. - М. : ИРПО. Изд. центр "Академия", 2000. - 304 с

Есеп беру тәртібі:

Орындалған жұмысты, есепті, конструкция сызбасының құрылуын көрсету және тексеру

Практикалық сабақ №14

Сабақтың тақырыбы: Қондырма жағалардың конструкциясының сызбасын тұрғызу.

Сабақтың жоспары:

1. Қондырылған жағаның конструкциялық сызбасын тұрғызу әдістемесін оқып үйрену

2. Қондырылған жағаның конструкциялық сызбасын тұрғызудағы өлшемдік белгілерді есептеу

3. Қондырылған жағаның конструкциялық сызбасын тұрғызу

Сабақтың мақсаты мен міндеттері, үйренуі және дағдылануы:Бір немесе бірнеше құралдармен бұйым етегін өңдеу, қондырмалы жағаның барлық операцияларының бірізділігін орындау

Қысқаша теориялық мағлұматтар

Киімді құрастыруда басты бөлшегі жаға болып табылады. Жағаның формасы әртүрлі және факторлар қатарынан тұрады: мойын ойындысының формасы, жағаны бұйымның мойын ойындысына қосу, жағаны қондырып тігу сызығы, тіке жағаның биіктігі, түймелеу түрлері, қалдыру сызығы, қиындылар.

Жағаны формасы және принциптері бойынша сызбасын тұрғызу төрт топқа бөледі:

- жоғарғы жағына дейін түймеленген бұйымдар үшін – қондырылған, тіке-қалдырылған және қалдырылған;

- мойын ойындысы тереңдетілген бұйым және ашық өңірлі бұйым;

- негізгі бөлшектермен тұтас пішілген, тіке-қалдырылған және тіке;

- тегісжатық (пішілген).

Әр топтағы жағаның сызбасын тұрғызу үшін конструктивті схема құралған.

І тобының жағаларын бұйым ның сызбасынан бөлек құрастырады, қалғандары – бұйымның мойын ойындысы сызбасында құрастырылады.

Жағаның негізгі конструктивті мәндері:

- қондырып тігу сызығы;

- жағаның ортасының мөлшері;

- тік жаға формасы.

Қалған жағаның бөліктері модельге сәйкес (жаға ені, тік жағаның биіктігі, қайтарып тігу формасы және жағаның соңы) жасалады решаются.Сонымен қатар тік жағаның биіктігін, жағаның енін таңдай отырып әртүрлі жаға жасауға болады.  

Студенттерге практикалық сабаққа дайындалуы бойынша ұсыныстар:

     Студент практикалық сабаққа дайын болуы керек. Дайындық дәріс конспектісі, оқулық және оқу құралдары бойынша практикалық сабақтың материалын оқып үйренуден тұрады.

Практикалық сабақта студенттер ККБӘ ОТТТЗ әдістемесін, есептің бірізділігін және сызбаны тұрғызуды оқып үйренеді.

Практикалық жұмысты орындау кезінде студенттер орындауы қажет:

- қондырмалы жағаны тұрғызуға арналған есептеулер;                                                                                                              

- қондырмалы жағаны тұрғызу;

Практикалық сабақта жасалған қондырмалы жағаның конструкциялық сызбасын есептеуді және тұрғызуды студенттер берілген тақырыпқа сәйкес орындауы қажет. Үй тапсырмасын практикалық жұмыстың тақырыбына сәйкес орындайды. Әр үй тапсырмасын ізденуші келесі практикалық сабақта оқытушыға тапсырады.

Аудиторияда орындалатын тапсырмалардың түрлері және тізімдері:

1.Жоғарыға дейін өңірі түймеленген бұйымдарға арналған қалдырылған жағаның сызбасын тұрғызу.

О нүктесінде тік бұрыш тұрғызады. О нүктесінен жоғары қарай жағаның орта биіктігін қалдырады.

ОВ = 1,5:10,0 см.,  мұндағы ОВ тілігі жағаның жобаланатын формасынан тұрады: ОВ = 1,5-3,0 см – тік жағалар үшін = 3,0 – 4,0 см.

ОВ = 3,0 - 6,0 см – орташа тік жағалар үшін = 2,5 -3,0 см.

ОВ = 7,0 -10,0 см – тік емес жағалар үшін = до 2,0 см.

В нүктесінен бұрыштың горизонталь бетіне мойын ойындысының ұзындығына тең радиуспен таңба жасайды: ВА = (мойын ойындысының ұзындығы).

А және В нүктелерін тік сызықпен қосады және жағаның қондыру сызығын тұрғызады: жағаның АВ тілігін үш бөлікке бөледі (ОВ 3 см-ге дейін):

Вв = АА1 = АВ/3. АА1 тілігін теңдей бөледі: Аа = АА1/2.

«а» нүктесінен төмен қарай, ал «в» нүктесінен жоғары қарай АВ перпендикуляр жүргізеді және оларға қондыру сызығын анықтайтын тілік қалдырады:

аа1 = 0,2 - 0,6 см., вв1 = 0,4 - 0,6 см.

Қондыру сызығын В, в1, а1,А нүктелерін қосу арқылы біркелкі қисық сызықпен жүргізеді. Мойын ойындысына сәйкес ұзындығын тексереді, АВ тілігін теңдей бөледі, алынған нүктелер арқылы АВ сызығына перпендикуляр түсіреді және қондыру сызығының майысу мөлшерін қалдырады:

А:1 = АВ/2; 1:2 = 0,5 - 2,5 см, мұндағы тіліктің көп бөлігі ОВ тілігіне сәйкес келеді. Қондыру сызығын В, 2 және А нүктелерін қоса отырып, біркелкі иілген қисық сызықпен жүргізеді. Максимальды майысу жағаның ортасына 1,0-2,0  см жағына орналасуы мүмкін. Қондыру сызығының ұзындығын мойын ойындысы бойынша анықтайды.Барлық жағдайда тік жағаның биіктігін В:ВВ1= 2,0 – 4,0 см нүктелері арқылы қалдырады  Во. Жағаның артқы жағының ені: ВВ2= 7,5 - 14,0 см.Жағаның қалдырылған бөлігі тік жағаның биіктігінен үлкен болуы керек.

Бірақ кейде керісінше немесе артқы бойынан қалмауы мүмкін.

Жағаның соңғы және қайтару сызығын модель бойынша тұрғызады.

2.Тұтас пішілген тік жағаның сызбасын тұрғызу.

Жағаны тұрғызуда келесі ерекшеліктер болады:

Жағаны қондырып тігу сызығының биіктігі ОВ =1,5 - 4,0 см.

Тік жағаның биіктігі ВВ1= АА1= 3,0 – 4,0см.

Жағаның ені ВВ2= 8,0 – 11,0 см. 1:2=0,5см.-1,5см.

Қондырып тігу сызығын қондыру сызығына параллель В1 және А1 нүктелері арқылы жүргізеді.

Жағаның қайтару сызығын модель бойынша орындайды.

АА5= өңірлікке қосымша = 2,0 см. (сур.25)

3.Тілінген тік жағаның сызбасын тұрғызу.

Мұндай жағаны жасауда алдымен жағаның қалдырылған бөлігімен тұрғызады: ОВ = 2,0 – 8,0 см.

Тіліктің ортасында майысу АВ – тілігі вв1 = 0,5 - 1,5 см.

Қондыру сызығын В, в1, А нүктелері арқылы жүргізеді.

Модель бойынша жағаның енін анықтау.

Ары қарай тік жағаның сызбасын тұрғызады.

Тіліктің ортасындағы жоғарғы жағының майысуы АВ: вв2 = вв1.

Тік жағаның жоғарғы сызығын В, в2, А нүктелері арқылы жүргізеді.

В нүктесінен тік жағаның жоғарғы жағына перпендикуляр және А нүктесінен вертикаль қалдырады (В в2А қисық): ВВ1= АА1= 2,5 - 4,0 см.

Тік жағаның қондырылу сызығын жоғарғы жағына қарай параллель жүргізеді.

А1 нүктесінен оңға қарай тік жағаның енін қалдырады: А1А5= 2,0 см. (модель бойынша).

Тік жағаның соңын модель бойынша орындайды.

4. Тіке жағаның сызбасын тұрғызу.

Сызба тікбұрышты болады, ВА ұзындығы = мойын ойындысының ұзындығына, ВВ1 биіктігі= тік жаға биіктігіне = 3,0-6,0 см тең болады. 

Тіке жағаның әртүрлі түрі «хомутик» болып табылады. ВВ1 сызбасында тік бұрыштың биіктігі = жаға енінен екі еселенген = 6,0 –15,0 см болып келеді.

«Хомутик» ұзындығы бойынша жабық немесе артқы жағынан түймеленген болуы мүмкін. «Хомутиктің» жұмсақ формасы жағаның тұтас пішілген бөлшектері және қисық жағы есебінен болады.

5. Мойынға жоғары жағымен қондырылатын тік жағаның сызбасын тұрғызу.

А нүктесінен тік бұрыш тұрғызады. А нүктесінен оңға қарай жаға соңын қалдырады: АА1= 0,5-4,0 см.

А1 нүктесінен бұрыштың горизонтальды жағына А1В = мойын ойындысына тең радиуспен таңба жасайды, қондырма сызығының ортасын табады. 

А1 және В нүктесі арқылы жағаның қондыру сызығын тік қисық сызықпен жүргізеді, В нүктесінен 1/4 – 1/3 ұзындықпен АВ тілігінен өтеді. 

В және А1нүктелерінен жоғары қарай қондыру сызығына перпендикуляр ВВ1= А1А2= 3,0 –7,0 см – тік жаға биіктігін қалдырады.

В1 және А2 нүктелері арқылы өтетін тік жағаның жоғарғы жағын қондыру сызығына параллель сызады. Тік жағаны модель бойынша сызады.

6. Шұңғыма тәрізді тік жағаның сызбасын тұрғызу.

Қондыру сызығын қалдырылған жағадағыдай иілген қисық сызықпен сызады.

Жағаны қондыру сызығы ортасының алқымының биіктігі ОВ = 2,0 – 4,0 см.

Тіліктің ортасында қондыру сызығының майысуы ВА1:2 = 0,5 – 1,0 см.

Тік жағаның биіктігі жағаның барлық ұзындығы бойынша бірдей және қондыру сызығына перпендикуляр қалдырылады ВВ1= АА1= 3,0 – 5,0 см.

Жоғарғы жағының сызығын қондыру сызығының формасын қайталай отырып, В1 және А1 нүктелері арқылы жүргізеді.

            (а)                                                                 (б)

Сурет 11.Тік жағаның және ашық қондырмалы жағаның сызбасының тұрғызылуы

Техникалық және аспаптық құралдар:сантиметрлік таспа, мата, сызғыш-лекала, конспект, түйрегіш, ине, флезилин , дублерин.

Құрал-жабдық мінездемесі: Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Универсалды кеңформатты принтер, сызбаны басып шығарудағы сапасы жоғары. Екі өлшемді (соның ішінде жартылай тонды) немесе үш өлшемді (3D дигитайзерлер) суретті компьютерге кесте ретінде түсіреді, графикалық ендірудегі арнайы құрылға болып табылады.

Үй тапсырмасы:

1. Жеке өлшем бойынша қондырмалы жағамен иықты киімнің конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін есептеулер орындау.

2. Жеке өлшем бойынша қондырмалы тік жағамен иықты киімнің конструкциялық сызбасын тұрғызу.

Бақылау сұрақтары:

1. Қондырмалы жағаның ерекшелігі неде?

2. Киім конструкциясына қандай талаптар қойылады?

3. Қандай конструктивті сызықтар сызбаның құрылымды схемасын жасайды?

СӨЖ тапсырмасы

I. нұсқа (оңай)

1. Типтік тұлғаға қалдырылған жағамен иықты киімнің конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін есептеулер орындау

2. Типтік тұлғаға қалдырылған жағамен иықты киімнің конструкциялық сызбасын тұрғызу

II. нұсқа (күрделілігі орта)

1. Типтік тұлғаға тік-қалдырылған жағаның конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін есептеулер орындау

2. Типтік тұлғаға тік-қалдырылған жағаның конструкциялық сызбасын тұрғызу

III. нұсқат (күрделі)

1. Типтік тұлғаға сүзгітәрізді тік жаға және тік жағаның конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін есептеулер орындау

2. Типтік тұлғаға сүзгітәрізді тік жаға және тік жағаның конструкциялық сызбасын тұрғызу

Қауіпсіздік техникасының ережелері:

1. Құрылғылар эксплуатациясы және қондырғылар талаптарына жауап беруі қажет "Өндірістік құралдарға гигиеналық талаптар және технологиялық процестің ұйымдастырылуының санитарлық ережелері "

2. Жұмыс кезінде шаң, газ, жылу және ылғал бөлетін құрылғылар санитарлы-техникалық қондырғыларға сай болуы керек (жылуизоляциялық, желдеткіш, ауа шаң қабылдағыш, жергілікті фильтрлер), жұмысшы зонада нормативті микроклимат параметрлерін және зиянды заттарды қамтамасыз етеді.

3. Техникалық паспортта көрсетілген құрылғыларды эксплуатациялайтын, шуды және дірілді генерирлейтін кәсіпорындар ішкі бақылау жүргізуі тиіс.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі әдебиеттер:

1. Н. М. Конопальцева, П. И. Рогов, Н. А. Крюкова «Конструирование и технология изготовления одежды из различных материалов». В 2 ч. Ч. 1. Конструирование одежды : учеб. пособие для вузов 2007- 256 с

2. Рахманкулова Ж.А. «Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері» пәнінен лекциялар жинағы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2010- 76 б.

3.Джанпаизова В.М., Рахманкулова Ж.А. Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері/ Оқу құралы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2011-184б

Қосымша әдебиеттер:

4. Асанова А. Киімді конструкциялау : оқулық / А. Асанова, Ж.Айдынбекова, С. Нүрпейісова. - Астана : Фолиант баспасы, 2008. - 168 с.

5. Конструирование мужской и женской одежды : Учебник / Б. С. Сакулин [и др.]. - М. : ИРПО. Изд. центр "Академия", 2000. - 304 с

Есеп беру тәртібі:

Орындалған жұмысты, есепті, конструкция сызбасының құрылуын көрсету және тексеру

Практикалық жұмыс №15

Сабақтың тақырыбы: Жатық және бұйыммен тұтас пішілген тік жағалардың конструкциясының сызбасын тұрғызу

Сабақтың жоспары:

1. Бұйыммен тұтас пішілген тік жағаның, жатық жағаның сызбасын тұрғызу әдістемесін оқып үйрену

2. Бұйыммен тұтас пішілген тік жағаның, жатық жағаның өлшемдік белгілерін есептеу

3. Бұйыммен тұтас пішілген тік жағаның, жатық жағаның конструкциялық сызбасын тұрғызу

Сабақтың мақсаты мен міндеттері, үйренуі және дағдылануы:Бір немесе бірнеше құралдармен бұйым етегін өңдеу, жатық және бұйыммен тұтас пішілген тік жағалардың барлық операцияларының бірізділігін орындау

Қысқаша теориялық мағлұматтар

Мұндай типті жағаны алдыңғы бойдың мойын ойындысы сызбасында тұрғызады және өңір жағы бойынша (Л), лацкан нүктесі (А7) анықталады.

  Тұрғызу принциптері алдыңғы бойдың иықты сызығына қатысты болады және мойын ойындысына қондырылу сызығын анықтайды. Жағаның тегіс жатық формасы жоғарғы ілгектің биік орналасу кезінде, иық сызығына дейін жетеді. Тік форма иықты сызыққа дейін жағаны қондыру сызығына дейінгі арақашықтықта қамтамасыз етіледі.

  Жағаның соңы мен қайтарма сызығы лацканды орнатумен өзара байланысты. Бұйымдағы жағалар ашық өңірмен 0,5см-ден 8,0 см-ге дейін тігіледі. Төменгі жаға мойын ойындысы сызығы бойынша тілікті және тіліксіз, жоғары жаға өңірмен тұтас пішілген болуы мүмкін.

Студенттерге практикалық сабаққа дайындалуы бойынша ұсыныстар:

     Студент практикалық сабаққа дайын болуы керек. Дайындық дәріс конспектісі, оқулық және оқу құралдары бойынша практикалық сабақтың материалын оқып үйренуден тұрады.

Практикалық сабақта студенттер ККБӘ ОТТТЗ әдістемесін, есептің бірізділігін және сызбаны тұрғызуды оқып үйренеді.

Практикалық жұмысты орындау кезінде студенттер орындауы қажет:

- жатық және бұйыммен тұтас пішілген тік жағалардың конструкциясыныңтұрғызуға арналған есептеулер;                                                                                                          

- жатық және бұйыммен тұтас пішілген тік жағалардың конструкциясының тұрғызу;

Практикалық сабақта жасалған қондырмалы жағаның конструкциялық сызбасын есептеуді және тұрғызуды студенттер берілген тақырыпқа сәйкес орындауы қажет. Үй тапсырмасын практикалық жұмыстың тақырыбына сәйкес орындайды. Әр үй тапсырмасын ізденуші келесі практикалық сабақта оқытушыға тапсырады.

Аудиторияда орындалатын тапсырмалардың түрлері және тізімдері:

Алдыңғы бой мен артқы бой сызбасы тұрғызылады. Мойын ойындысын иық сызығы бойынша 0,5 – 1,5 см кеңейтеді және мойын ойындысының шыңын А2' және А4': А2А2' = А4А4' = 0,5 – 1,5 см нүктелері арқылы белгілейді.

А және А2', А5және А4' нүктелерін тік сызықпен қосады.

Осы нүктелерден сызылған сызықтарға перпендикуляр жүргізеді және жоғары қарай осыдан тік жаға биіктігін қалдырады:АВ = А21= А5В2= А4В3 = 2,5 – 3,5 см.

В және В1, В2 және В3 нүктелерін біркелкі қисық сызықпен, сонымен қатар алдыңғы мен артқы бойдың иықты қиық сызықтарымен қосады.

Тұлғаға жағаның жақсы қондырылуы үшін артық бүкпелерін алып тастайды. Артқы бойдың бүкпесін АА2' тілігінің ортасына орналастырады, алдыңғы бойдың бүкпесін – А нүктесінен А5А4' тілігіне 1/3 –1/2 арақашықтықта орналастырады.

Бүкпе осьтері АА2' және А5А4' перпендикулярлы. Бүкпе ұзындығы тік жаға биіктігіне тең. У-үлгісінде  А4' және В3 нүктелерін анықтағаннан кейін мойын ойындысының тереңдетілген нүктесін анықтайды: А5А6= 8,0 – 13,0

Тік жағаның жоғарғы жағын В3 және А6 нүктелері арқылы жүргізеді.

Жоғарғы жағы бойынша тік жағаның еркін тұруы үшін бүйір сызығын кеңейтеді, ол иық сызығының жалғасы болып табылады.

Тегіс жатық жағаның сызбасын тұрғызу үшін есептеулер жүргізу.

Пішілген жағаның ерекшеліктері мойын ойындысының алдыңғы бой және артқы бойдың сызбасын тұрғызу болып табылады. Бұл жағалар басқа жағаларға қарағанда тегіс болып келеді. Олар 1,0-2,0 см арақашықтықта тік болып келеді. Бұл жағалардың әртүрлілігі жағаның қайырылуы және бұйымның 45 мойын ойындысының әртүрлі сызылуымен жүзеге асырылады. Тегіс жатыңқы жағаны қиял ғажайып жағалрдың конструкцисымен жасалынады. Соңында тұрғызылатын мойын ойындысының алдыңғы бой және артқы бойды қолдана отырып, пішілген жағаның сызбасын алады.

Алдыңғы бой және артқы бойдың бүкпесін иық сызығы бойынша 1,0 – 3,5 см біріктіреді. Иық сызықтарын қосу кезінде мойын ойындысы сызығын айналдырып тігеді. Мойын ойындысының айналдырылған сызығы жағаның қондырмалы сызығы болып табылады.

Артқы бойдағы жағаның ені модель бойынша анықталады . Артқы бойдың иық сызығын қосқаннан кейін мойын ойындысы сызығын және артқы бойдың орта сызығының жоғарғы бөлігін қайта сызады. Мойын ойындысының қайта сызылған жері жағаның қондырылу сызығы болып табылады. Жағаның артқы және соңғы енін модельге сәйкес анықтайды.

.        в

 

Сурет 12. Бұйыммен тұтас пішілген тік жағаның(в), жатық жағаның (а,б)конструкциялық сызбасын тұрғызу

 

Техникалық және аспаптық құралдар:сантиметрлік таспа, мата, сызғыш-лекала, конспект, түйрегіш, ине, флезилин , дублерин.

Құрал-жабдық мінездемесі: Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Дигитайзер GB, Плоттер GERBER Xlp Series. Универсалды кеңформатты принтер, сызбаны басып шығарудағы сапасы жоғары. Екі өлшемді (соның ішінде жартылай тонды) немесе үш өлшемді (3D дигитайзерлер) суретті компьютерге кесте ретінде түсіреді, графикалық ендірудегі арнайы құрылға болып табылады.

Үй тапсырмалары:

1. Жеке өлшем бойынша бұйыммен тұтас пішілген тік жағаның, жатық жағаның конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін есептеулер жүргізу.

2. Жеке өлшем бойынша бұйыммен тұтас пішілген тік жағаның, жатық жағаның конструкциялық сызбасын тұрғызу.

Бақылау сұрақтары:

1. Бұйыммен тұтас пішілген тік жағаның, жатық жағаның ерекшелігі неде?

2. Киімнің конструкциясына қандай талаптар қойылады?

3. Қандай конструктивті сызықтар сызбаның құрылымды схемасын жасайды

СӨЖ тапсырмалары:

I.нұсқа(оңай)

 1. Типтік тұлғаға жатық жағаның конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін есептеулер орындау 

2. Типтік тұлғаға жатық жағаның конструкциялық сызбасын тұрғызу

II. нұсқа(күрделілігі орта)

1. Типтік тұлғаға бұйыммен тұтас пішілген тік жағаның, жатық жағаның конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін есептеулер орындау  

2. Типтік тұлғаға бұйыммен тұтас пішілген тік жағаның, жатық жағаның конструкциялық сызбасын тұрғызу

III. нұсқа(күрделі)

1. Типтік тұлғаға мойын ойындысына тереңдетілген қалдырылған жағаның конструкциялық сызбасын тұрғызу үшін есептеулер орындау

2. Типтік тұлғаға мойын ойындысына тереңдетілген қалдырылған жағаның конструкциялық сызбасын тұрғызу

Қауіпсіздік техникасының ережелері:

1. Құрылғылар эксплуатациясы және қондырғылар талаптарына жауап беруі қажет "Өндірістік құралдарға гигиеналық талаптар және технологиялық процестің ұйымдастырылуының санитарлық ережелері "

2. Жұмыс кезінде шаң, газ, жылу және ылғал бөлетін құрылғылар санитарлы-техникалық қондырғыларға сай болуы керек (жылуизоляциялық, желдеткіш, ауа шаң қабылдағыш, жергілікті фильтрлер), жұмысшы зонада нормативті микроклимат параметрлерін және зиянды заттарды қамтамасыз етеді.

3. Техникалық паспортта көрсетілген құрылғыларды эксплуатациялайтын, шуды және дірілді генерирлейтін кәсіпорындар ішкі бақылау жүргізуі тиіс.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі әдебиеттер:

1. Н. М. Конопальцева, П. И. Рогов, Н. А. Крюкова «Конструирование и технология изготовления одежды из различных материалов». В 2 ч. Ч. 1. Конструирование одежды : учеб. пособие для вузов 2007- 256 с

2. Рахманкулова Ж.А. «Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері» пәнінен лекциялар жинағы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2010- 76 б.

3.Джанпаизова В.М., Рахманкулова Ж.А. Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері/ Оқу құралы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2011-184б

Қосымша әдебиеттер:

4. Асанова А. Киімді конструкциялау : оқулық / А. Асанова, Ж.Айдынбекова, С. Нүрпейісова. - Астана : Фолиант баспасы, 2008. - 168 с.

5. Конструирование мужской и женской одежды : Учебник / Б. С. Сакулин [и др.]. - М. : ИРПО. Изд. центр "Академия", 2000. - 304 с

Есеп беру тәртібі:

Орындалған жұмысты, есепті, конструкция сызбасының құрылуын көрсету және тексеру

 

Ұсынылған әдебиеттер тізімі:

Негізгі әдебиеттер:

1. Коблякова Е.Б, Ивлева Г.С, Романов В. Е.«Конструирование одежды с элементамиСАПР» Москва.2001г.

 2. Лабораторный практикум по конструированию одежды с элементами САПР : учебное пособие для вузов / Е. Б. Коблякова [и др.]. - 2-е изд., перераб. и доп. - М. : Легпробытиздат, 2002. - 320 с

 3. Конструирование мужской и женской одежды : Учебник / Б. С. Сакулин [и др.]. - М. : ИРПО. Изд. центр "Академия", 2000. - 304 с

4. Кузьмичев В.Е. Теория и практика процессов склеивания деталей одежды : учебное пособие для студ. вузов, обуч. по спец. "Технология швейных изделий", "Конструирование швейных изделий"; Допущено МО РФ / В. Е. Кузьмичев, Н. А. Герасимова. - М. : Изд. центр "Академия", 2005. - 256 с. - (Высшее профессиональное образование)

5. Рахманкулова Ж.А. «Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері» пәнінен лекциялар жинағы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2010- 76 б.

6.Джанпаизова В.М., Рахманкулова Ж.А. Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері/ Оқу құралы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2011-184б

7. Н. М. Конопальцева, П. И. Рогов, Н. А. Крюкова «Конструирование и технология изготовления одежды из различных материалов». В 2 ч. Ч. 1. Конструирование одежды : учеб. пособие для вузов 2007- 256 с

8. Труханова А.Т. Основы технологии швейного производства : Учебник для НПО; Рекомендовано Экспертным советом по проф. образ. МО РФ / А. Т. Труханова. - 5-е изд., стер. - М. : Высшая школа, 2002. - 336 с. :

Қосымша әдебиеттер:

9. Асанова А. Киімді конструкциялау : оқулық / А. Асанова, Ж.Айдынбекова, С. Нүрпейісова. - Астана : Фолиант баспасы, 2008. - 168 с.

10. Бланк А.Ф. Практическая книга по моделированию женской одежды / А. Ф. Бланк, З. М. Фомина. - 3-е изд., стереотип. - М. Легпромбытиздат, 1992. - 256 с

11.Бескоровайная,Г.П. Конструирование одежды для индивидуального потребителя[Текст] : учебное пособие рек.УМО вузов РФ по образованию в области легкой пром-ти / Бескоровайная,Г.П. - 2 изд.стереот. - М. : "Академия", 2004. - 120 с

12. И.Я. Гриншпан.«Конструирование мужской верхней одежды по индивидуальным заказам населения».Москва. 2002.-256с

13.Асанова С. Ұлттық киімдерді жобалау және тігу технологиясы : ҚР Білім және ғылым мин. кәсіптік бастауыш және орта білім беру ұйымдарына ұсынылған оқулық / С. Асанова. - Астана : Фолиант баспасы, 2008. - 120 с. - (Кәсіптік білім ).

14.Рахманкулова Ж.А.«Бұйымдарды модельдеу және құрастыру негіздері» пәнінен практикалық сабақтарды орындауға арналған әдістемелік нұсқау. М.Әуезов атындағы ОҚМУ,2011-72б.     

 

 

Рахманкулова Ж.А., Ким И.С., Мирзамуратова Р.Ш.

Жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының конструкциялануы1

пәнінен практикалық сабақтарды орындауға арналған

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ

 

Басуға қол қойылды ________2015ж.       Типографиялық қағаз

Офсеттік баспа. Көлемі …есептік б.т.        Таралымы….дана Тапсырыс№___                                                            Қағаз пішіні 60-84 1/16

                                                                        

 

 

 

 

© М.Әуезов атындағы ОҚМУ баспаханасы. Шымкент, Тәуке хан даңғылы,5

 


Дата добавления: 2018-02-18; просмотров: 7650; Мы поможем в написании вашей работы!

Поделиться с друзьями:




Мы поможем в написании ваших работ!