D) Токсинді заттар (токсикаттар)
Oikos» сөзі грек тілінен аударғанда қандай мағына береді? A). баспана, үй 2. Абиотикалық факторларға не жатады? C). өлі табиғат фактор лар ы (косм остық , геофизи калық , климат тық, кеңістіктік ). 3. Биотикалық факторлар –бұл? E). ішкі және аралық түр әсерлерінің нәтижесінде пайда болған фактор лар. 4. Антропогендік факторлар – бұл? B). адам тіршілігінің, адам қоғамының негізінде пайда болған фактор лар . 5. «экология» терминін ғылымға енгізген кім?
D). Э.Геккель.
6. Биосфера туралы ілімді кім дамытты?
A). В.И.Вернадск ий .
7. Экологизация дегеніміз не?
A). білім және тәжірибенің басқа салаларына экологиялық проблемалар мен олардың туу жолдары туралы түсініктерді енгізу процесі.
8. Экология қандай ғылымдармен байланысты?
9. Планктон – бұл?
E). суда енжар қозғалатын ағза
10. В.И.Вернадскийдің айтуы бойынша биосфера дегеніміз бұл?
D). биогенді, биокосты және тірі заттардың қосылысы.
11. Экосфера - бұл?
C). биосфера + техносфер а
12. Тірі материя қауымдастығының негізгі деңгейлері?
D). молекулалық, клеткалық, ағзалық, популяциялық, экожүйелік, биосфералық.
13. «popullus» латын тілінен аударғанда қандай мағына береді?
|
|
|
D). халық.
14. Генофондысы ортақ, салыстырмалы бірдей экологиялық жағдайлардағы кеңістікті мекендеп, бір-бірімен еркін будандасатын, бір ғана биологиялық түрге жататын особьтардың жиынтығы қалай аталады?
A). популяция.
15. Экологиялық жүйе-?
E). бәрінен бұрын жасанды және табиғи, содан соң су және жердегі.
16. Тамақтану әдісіне байланысты ағзаларды бөледі?
B). автотрофтар және гетеротрофтар.
17. Автотрофтылар (өздігінен қоректенетіндер) - бұл?
D). органикалық емес заттармен қоректеніп денесінен органикалық заттар бөліп шығаратын ағзалар. (СО2 и Н2О)
18. Гетеротрофтылар (басқалармен қоректенетін) бұлар?
A). тіршілік ету барысында басқа ағзалардағы дайын органикалық заттармен және өнімдермен қоректенетін ағзалар.
19. Автотрофты – продуценттерге қарағанда гетеротрофтылар кім болып табылады?
B). органи калық заттардың д еструктор лар ы.
20. Деструкцияға қатысу және тамақтану көздеріне байланысты гетеротрофтыларды төмендегідей бөлеміз.
C). консументтер, детритофагтар мен редуценттер.
|
|
|
21. Фотосинтезге қарама-қарсы процесс?
E). дем алу .
22. Фотосинтез реакциясы келесі формула бойынша жүреді?
E). 6СО2+ 6Н2О 
С6Н12О6 + 6О2
23. Биосфераның негізгі функцияларына нелер кіреді?
B). концентраци ялық , газдық , қышқылдық - қалпына келтіріш , ақпараттық , орта түзуші .
24. Гипоксия дегеніміз нені білдіреді?
E). клет каның оттегімен ашығуы .
25. Экологиялық кеңістік бұл (ниша) - ?
A). түр мен популяция тіршілік ету үшін жасалатын қолайлы шарттар жиынтығы.
26. Тікелей өзара әрекеттесудің көрінбейтін формасында қатынастың немесе қатынас түрінің болмауы? (1.)
B). нейтрализм (0,0).
27. Аменсализм бұл?
E). біржақты басымдылық.
28. Атмосфера - бұл?
D). Ғаламшардың газ тәрізді бөлігі .
29. Атмосфера құрамында пайыздық бөлігі көп қандай элемент?
C). азот.
30. Озондық қабат қандай функцияны орындайды?
B). күндегі ультра күлгін радиациясын сіңіру және Жердегі инфрақызыл сәулесінің 20% ұстап қалады.
31. Ауаның ластану көздерін қалай бөледі?
|
|
|
A). Жасанды және табиғи.
32. Атмосфераны ластаушы заттар қалай бөлінеді?
A). біріншілік және екіншілік .
33. Гидросфера - бұл?
B). Жердегі су бөлігі, ғаламшардың өте әлсіз бөлігі.
34. Өсімдікте қанша пайыз су бар?
E). 90% дейн.
35. Адам ағзасында қанша пайыз су бар?
D). 65%.
36. Тұз мөлшеріне байланысты су нешеге бөлінеді?
B). тұщы, ашы, тұзды.
37. Ағынды суларды кандай әдістермен тазалайды?
A). механикалық, физико-химиялық және биологиялық әдістермен.
38. Ағынды суларды тазалау кезінде қандай биологиялық қондырғы түрлері қолданылады?
C). биосүзгіштер, аэротенктер және биологиялық арықтар.
39.Қазақстан Республикасының экологиялық мәселелері?
D). Каспи й , Арал және Балхаш.
40. ШРК (ШМК) бұл?
C). зиянды заттардың шекті рауалы концентрациясы ( шекті мүмкін концентрация сы) .
41. Табиғи ресурстар бұл?
C). қоғамның мәдени, ғылыми және материалдық қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қоғамдық өндірісте қолданылатын табиғи процестер, шарттар және нысаналар.
|
|
|
42. Адамның әсер ету сипатына байланысты табиғи ресурстар нешеге бөлінеді?
E). сарқылатын және сарқылмайтын ресурстар.
43. Сарқылатын ресурстарды қалай бөлеміз?
B). қалпына келтірілетін және келтірілмейтін .
44. Сарқалмайтын табиғи ресурстарға не жатады?
A). косм остық , климат тық , су ресурс тары .
45. Жер қойнау дегенімізді қалай түсінесіңдер?
D). пайдалы қазбаларды өндіруді жүзеге асыратын жер қабығының беткі бөлігі .
46. Топырақ эрозиясы бұл?
A). топырақтың құнарлы қабатының жаңбыр, қар суларымен шайылып, желмен үгітіліп, ұшып бұзылуы.
47. Фотосинтезге бейім?
A). өсімдіктер , цианобактери ялар және кейбір қарапайымдылар .
48. Қоршаған орта мен табиғи жүйеге кері әсердің алдын алу мақсатында халық шаруашылығында мемелекеттік және қоғамдық экспертизаны жобалау және енгізу. Берілген анықтама төмендегілердің қайсысына сәйкес келеді?
B). экологиялық экспертиза
49. Экологиялық аудит қалай бөлінеді?
A). ішкі және сыртқы, ерікті және міндетті.
50. Қалдықсыз өндірісті құрудың негізгі принциптеріне?
A). шикізатты комплексті пайдалану.
B). жаңа және жүзеге асатын технологияларды ойлап шығару.
C). сулы және газды жабық циклдерді ойлап шығару.
D). өндірісті-аймақтық комплекстерді ойлап шығару және мекемелерді көшіру.
E). барлығы берілген нұсқалар.
51. Ареал – бұл?
A). жер бетіндегі жануарлар мен өсімдіктердің белгілі бір түрлерінің тіршілік ететін табиғи аймағы
52. Қоршаған ортада ластаушылар мен оларды тасушыларды табу үшін қолданылатын сезімтал ағзалар (биоиндикаторлар).
B). биоиндикация.
53. Тазарту режимі мен табиғи сулану процесінің бұзылуы нәтижесінде топырақта тұздардың жиналуы.
D). екінші ретті тұздану.
54. Гербицидтер - бұл?
A). арамшөптерді және басқа да қаламаған өсімдіктерді жоятын пестицид топтарынан тұратын заттар.
55. Депопуляция - бұл?
B). популяции санының кемуі .
56. Мониторинг түрлері?
E). ғаламдық , аймақтық және жергілікті .
57. Экологиялық мониторинг – бұл?
B). қоршаған ортаның сапасын жүйелік және үздіксіз бақылау.
58. Атмосфераның төменгі қабатының құрамы.
C). азот – 78,1%, оттегі – 20,9%, сутегі – 0,00005%, көмірқышқыл газы – 0,03%, т.б.
59. Аэроб – бұл?
B). тек қана оттегі бар ортада тіршілік ететін ағза
60. Анаэроб – бұл?
D). оттегі жоқ ортада тіршілік ететін ағза организм.
61. Бактерия – бұл?
C). микроскопи ялық ағзалар тобы.
62. Космос-бұл?
A). халықаралық қорғау нысанасы .
63. Бәсекелестік – бұл?
C). жақсы өмір сүру жолында түрлер арасындағы күрес немесе бәсекелестікті айтады.
64. Сирек кездесетін және жоғалу қаупі бар ағзалардың мазмұндалған тізімі.
B). Қызыл кітап .
65. Қызыл кітап нешеге бөлінеді?
D). ұлттық , халықаралық , жергілікті (об лыстық ).
66. Қандай да бір жүйелік топтардың жиынтығы қалай аталады?
E). фаун а
67. Барлық өсімдік түрлерінің геологиялық кезеңіне және тұрғылықты жеріне байланысты бірігуі қалай аталады?
A). флор а
68. Экологиялық популяция – бұл?
B). демэкология.
69. Берілген түрлердің жеке экологиялық түрі, яғни түр экологиясы дегеніміз не?
A). аутэкология.
70. Көптүрлілер қауымдастығының экологиясы, экологияның экожүйесі дегеніміз не?
C). синэкология.
71. Әрбір популяция белгілі бір құрылымға ие.
E). жастық, жыныстық, біркелкі және генетикалық құрылысы.
72. Популяция немен сипатталады?
A). санмен және тығыздықпен .
73. Даму цикліне немесе тіршілік ету ортасы шартының өзгеруіне байланысты жануарлардың орын ауыстыруы.
C). миграция.
74. Белгілі бір түрдің қоршаған орта шартына қарай бейімделуі дегеніміз қалай аталады? (3.)
E). адаптация
75. Улы заттар – бұл?
D). токсикант тар .
76. Ағзалардың пайдалы бірігіп тіршілік етуі қалай аталады?
A). симбиоз.
77. Абсорбенттер, заттардың жұтылатын денеге және заттарға барлық көлемінің сіңуі қалай аталады?
C). абсорбция.
78. Абсорбентке, жұтылатын дененің беткі бөлігіне заттардың сіңуі қалай аталады?
A). адсорбция.
79. Әртүрлі ортада және ағза денесінде заттардың (соның ішінде ластаушы заттар) жиналуы қалай аталады?
B). аккумуляция.
80. Экологиялық барьер дегеніміз не?
E). техногенді ластаушылардың таралуына кедергі болатын аймақтық жолақтар .
81. Ағза ткандарында және ішкі органдарында тіршілік ететін ішкі паразит– бұл?
B). эндопаразит.
82. Белгілі ортада тіршілік ететін бір түрге жататын организмдер екінші түрге жататын организмдерді пайдалана отырып, бірге тіршілік ететін түраралық қарым –қатынастар типі.
B). комменсализм.
83. Нейстон қандай ағзалар?
D). судың беткі қабығы «су - ауа» шегінде тіршілік ететін.
84. Фотосинтез процесіне ауа құрамындағы қандай газ қатысады?
A). көмірқышқыл газы.
85. Бүкіл жер бетін сипаттайтын түсінік.
B). ғаламдық.
86. Ылғал жерлерді тіршілік ететін ағза
A). гидрофил.
87. Ағзаның орта шартының өзгерісіне толығымен үйренісе алмауы?
A). дезадаптация.
88. Ле Шателье – Браун принципі?
E). табиғи ортаға әсер неғұрлым күшті болса соғұрлым қарсылық та күшті болады .
89. Топырақ эрозиясы?
C). жел және су .
90. Топырақтың маңызды қасиеті.
A). құнарлылық .
91. Өндірісті табиғи ортаның нормативті-анықтамалық және есептік ақпараттарын қандай экологиялық документ сипаттайды?
B). экологи ялық паспорт.
92. Табиғи ресурстарды қорғау және қолдану барысында жаңа басқару жүйесін енгізу қажет және бұл заңдылық бір-бірімен байланысты үш аспектімен сипатталады.
E). саясаттық, экономикалық, әкімшілік.
93. Микроағзалар, жануарлар және өсімдіктердің белгілі бір зат алу мақсатында генетикалық құрамын өзгерту?
C). биотехнология.
94. Халық шаруашылығынан толығымен босатылған, заңымен қорғалатын ерекше аймақтар?
E). қорық.
95. Биогеоценоздарды немесе жеке түрлерді сақтау мақсатында халық шаруашылығына тиым салынған аймақ.
A). заказник.
96. Табиғатты сақтау мақсатында мәдени, ғылыми-мәдени, эстетикалық және сауықтандырылған кешенді аймақтық жер бөліктері.
B). ұлттық парктер.
97. Бұзылған жерлерді қалпына келтіру процесі қалай аталады?
A). рекультиваци я .
98. Микроорганизмдердің басқа ағзаларда ауру туғызу қабілеттілігі.
C). патогендік.
99. Қоршаған ортаны қорғау күні?
E). 5 маусым.
100. Пиролиз дегеніміз не?
C). жоғарғы температурада өңдеу .
101. Адамның және басқа да тірі ағзалардың сұранысын қанағаттандыру барысында табиғи шарттардың белгілі бір дәрежеге сәйкестендірілуі.
D). орта сапасы .
102. Қандай газдар «қышқылды жаңбыр» жаууына себепші?
B). SO2, NO2.
103. Технологиялық және беттік қыздырылған сулармен араласу барысында су температурасының жоғарлауы қалай аталады?
A). жылулық ластану .
104. Физикалық факторлар?
A). шу, діріл , температур а
105. Ағынды суларды биологиялық тазалау қондырғылары?
D). аэротенк тер .
106. Экологиялық аудиттің негізгі мақсаты?
C ). қоршаған ортаның ластану қаупінің алдын алу мақсатындағы ізденіс.
107. Мекеменің аудиторлық төлемін кім төлейді?
B). тексеріс жүргізілетін мекеме.
108. Түр белгісінің негізгі критерий болып не табылады?
A). хромосоманың негізгі сипаты, яғни олардың санын, көлемін және тобын анықтау.
109. Туу деңгейі өлім деңгейімен теңестірілген, популяция тепе-теңдігінің тұрақтылық күйін анықтайтын тығыздық.
D). тұрақтылықтың шекті тығыздығы .
110. 1971 ж. ЮНЕСКО шешімімен қандай бағдарлама қабылданды?
E). « Адам және биосфера» атты халықаралық биологиялық бағдарлама.
111. Экодаму түсінігін ең алғаш енгізген кім?
B). Морис Строн г
112. Өлі органика (шымтезек,көмір, мұнай және газ, биогенді қосылыс) бұл?
D). биоген ді заттар .
113. Белсенді биомасса, жануарлар, өсімдіктер, саңырауқұлақтар және тірі ағзалар жиынтығы.
A). тірі заттар .
114. Клеткалы ағзалар екі үлкен топқа бөлінеді: ядросы аласа орналасқан және ядросы жоғары орналасқан.
C). прокариот тар және эукариот тар .
115. Абиотикалық факторларға қайсысы жатады?
A). физи калық , хими ялық және эдафи калық фактор лар .
116. Қалалардың өсуі мен дамуы, ауылдың қалаға айналуы, ауыл тұрғындарының қалаларға көшуі, қоғам өмірінде қалалар ролінің артуы.
B). урбанизация.
117. Биологиялық нормамен салыстырғанда ағзаның кейбір бөліктері мен органдарының дамуының жылдамдауы.
E). мутаген дер .
118. Қыс мезгілінде ауа-райының жағымсыз шарттары нәтижесінде немесе ірі өндірістік қалаларда шаң, тұман және түтіннің улы қоспасының түзілуі қалай аталады?
A). түтіннің лондон дық түрі .
119. Көліктерден шығатын газдарға жаз мезгілінде күн радиациясының интенсивті әсері нәтижесінде пайда болатын түтін қалай аталады?
D). лос-анджелес тік .
120. ШРК, ШМҚ, ШРН және т.б. экологиялық нормативтер нені сипаттайды?
C). қоршаған табиғи ортаның сапалық нормасын .
121. Табиғатты пайдалануда топтарды бақылау және қадағалау жүйесі?
A). инспекция
122. Жердің беткі қабатындағы атмосфераны ластаушы заттардың концентрациясы ШРК аспайтын мекеме маңындағы аймақ қалай аталады?
C). санитар лы-қорғаныс аймағы .
123. Аэропоника дегеніміз не?
A). Өсімдік тамырын әртүрлі қоректік ерітінді көмегімен ылғал ауада топырақсыз өсіру.
124. Дефляция нені білдіреді?
A) Топырақтың желден эрозияға ұшырауы
125. Жер ғаламшаларындағы ең жоғарғы тіршілік деңгейі қалай аталады?
B ) Биосфера
126. Ауру тудырғыш саңырауқұлақтарды құрту үшін нені қолданады?
B) Фунгицидтер
127. Судағы еріген органикалық заттарды микроорганизмдермен ыдырату қандай тазалауға жатады?
C ) Биологиялық
128. Жарық, температура, ылғалдылығы қай факторға жатады?
C ) Абиотикалық
129. Бәсекелестік қай факторға жатады?
E) Биотикалық
130. Антропогендік факторлар дегеніміз –
B) Адамның әсерінен туындаған факторлар
131. Улы заттар дегеніміз не?
D) Токсинді заттар (токсикаттар)
132. Экологиялық мониторинг бұл:
A) Байқау, бағалау және қоршаған ортаның жағдайын болжау
133. Конкуренция дегеніміз:
E) Күшті көрсеткіштерге жету үшін күрес, тайталас
134 Мониторингтің түрлері:
> ғаламдық,ұлттық, аймақтық, локальді
135 Ластану түрлері:
< variant> химиялық, физикалық, биологиялық, ақпараттық
136. Қатерлі ісіктің пайда болуынанемесе тууына себеп болатын зататр немесе физикалық агенттер
> канцерогендер
137. Шығарындыларды табиғи ортаға түсуіне байланысты төмендегідей жіктейді:
> атмосфера, гидросфера, литосфера, биота
138. «итай-итай» ауруы .... ластанғаннан кейін пайда болады
< кадмий
139. Қоршаған ортаның жағдайын бағалау үшін тірі организмдерді қолданатын әдіс:
< биоиндикационды
140. Минамато ауруын тудыратын металл
< Сынап
141. Мемлекет шегінде ғана табиғи ортаның қазіргі жай-күйін анықтауға рұқсат беретін мониторинг:
< ұлттық
142 Экологиялық бақылау бөлінеді?
< variant> мемлекеттік, өндірістік және қоғамдық
143. Тірі ағзаларға бөгде болып табылатын улы қасиеті бар немесе тірі ағзалармен қарым қатынас жасағанда және қоршаған ортада айналу процессінде улылық қасиетке ие болатын заттар
> экотоксиканттар
144. ШРК – бұл:
< қоршаған ортада белгілі бір көлемі бар, адам денсаулығына зиян келтірмейтін зиянды заттар мөлшерін анықтайтын норматив
145. Атмосфераға көмірқышқыл газы түсетін негізгі көзді атаңыз
< жылу-энергетикалық кешен кәсіпорыны
146. Суаттағы эфтрофикациялар судың құрамында артуы
< микробиологиялық ластану
147. Қоршаған ортаға түсетін лас заттар қандай түрлерге бөлінеді?
< материалды және энергетикалық
148. Қандай шығарынды түрлері материалдыға жатады?
> газды-шаңды, ақаба сулар, қатты қалдықтар
149. Қандай шығарынды түрлері энергетикалыққа жатады?
> жылулық, жарықтық, шулы, радиоактивті, электромагнитті
150. Ақаба сулар –бұл
> өндірісте және тұрмыста қолданған сулар
151. Қай аппарат 5 мкм өлшемі бар шаңды ауадан тазартуда тиімді болып табылады?
> циклон
152. Ауаны шаңнан сулы тазартуда қандай аппарат қолданылады?
> скрубберлер
153. Атмосфералық ауаны зиянды газдардан тазарту үшін қандай әдістер қолданылады?
< абсорбция, адсорбция, жылулық, каталитикалық әдіс
154. Қандай газ көлік транспортындағы пайдаланылған газдың құрамында канцерогендік қасиетке ие?
< 3,4-бензапирен
155. Қандай аппараттарда ауаның газдан сұйықта жұту жолымен тазарту жүргізіледі?
< variant> абсорберлер
156. ТМД елдерінде ауа сапасының стандартында не қолданылады?
< ШРК – шекті рауалы концентрация;
157. Өнеркәсіптік өндіріс пен ластанған жердің тұрғын аумақтан ажырататын алқап – бұл
< санитарлы-қорғау аймағы
158. Планетаның стратосферадағы құрамында озоны төмен едәуір кеңістік -бұл
= «озон тесігі»;
159. Жабық аумақта ауа температурасы мен ылғалдылығының ұлғаюы, атмосферадағы көмір қышқыл газының жиналып қалуы Жер бетіндегі ұзын толқынды жылу сәулененуіне кедергі жасайды:
< парник эффектісі
160. Шаң бөлшектері және тұман тамшыларының үйлесімі - бұл
< тұмша
161. Атмосфераға зиянды заттар лақтырылатын жүйеге байланысты ластау көздері жіктеледі
< технологиялық және вентиляциондық
162. Қандай әдіспен еріген органикалық емес заттармен ластанған ақаба суларды тазартуға болады?
< нейтралдау, иондық алмасу әдісі
163. Қандай әдіс механикалық тазалауға жатады?
< отстаивание, фильтр леу
164. Қандай әдіс физико-химиялық тазалауға жатады?
< коагуляция, флокуляция
165. Қандай аппарат зиянды газдардан борпақ қатты денелерді жұтылу жолымен ауаны тазалауға негізделген ?
< адсорбер
166. Сұйық ортада жақсы еритін газдарды ауада тазалау үшін қандай әдіс пайдаланылады?
< абсорбция
Дата добавления: 2018-11-24; просмотров: 139; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!