IV ТАРАУ. ЗООНОЗДЫ ИНФЕКЦИЯЛАР 10 страница
Емдеуі. Жедел, жеделдеу, біріншілік- созылмалы бруцеллезбен ауыратын науқастар ауруханада емделеді. Екіншілік-созылмалы бруцеллезбен ауратын науқастар субкомпенсация және декомпенсация сатыларында ауруханада емделеді.
Этиотропты ем.Антибактериалді препараттарды қолдану бруцеллездің комплексті емінде маңызды орын алады. Антибиотиктердің аурудың бактериемия кезеңінде және метастазды ошақтар пайда болған кезеңінде терапевтік әсері жоғары болу керек. Әсіресе антибиотиктердің жасушалардың ішіне ену қасиеті жоғару болуы керек, себебі аурудың жиі кездесетін созылмалы түрлерінде қоздырғыш грануламалардың ішінде орналасады.
Бруцеллез кезіндегі этиотропты емінің 2 ережесін сақтау тиісті
1. 2 антибиотик тағайындау
2. күрс ұзақтығы 6-8 апта
БДЖҰ ұсынысы бойынша доксициклин және рифампицин, немесе доксициклин және стрептомицин, гентамицин, бисептол тағайындау қажет.
Бірақ, Қазақстан республикасында туберкулезге қарсы препараттарды басқа аурулар кезінде қолдануға тиім салынған. Сондықтан қазіргі жадайда доксициклинмен фторхинолондарды тағайындаймыз.
Стрептомицин сульфаті, басқа аминогликозидтер (канамицин, мономицин) тек қана жасушадан тыс орналасатын бруцеллаларға әсер етеді. Сондықтан бұл препаратты бактериемия сатысында басқа жасушаның ішіне енетін антибиотиктермен бірге қолдануға болады. Стрептомицин бұлшықет ішіне енгзіледі 0,5 г тәулегіне 2 рет. Препараттың ототоксикалық, нефротоксикалық жанама әсерлері бар. Сонғы жылдары бруцеллалардың стрептомицинге тұрақтылығы пайда болды (2,1%). Сондықтан бұл препарттың қолдануы шектелген.
|
|
|
Канамицин бұлшыкет ішіне енгзіледі 0,5 г тәулегіне 2 рет. Препараттың ототоксикалық, нефротоксикалық (протеинурия, гематурия, лейкоцитурия, цилиндрурия) жанама әсерлері бар. Қазіргі жағдайда бұл препарат бруцеллездің емінде қолдануы шектелген.
Бруцеллалардың гентамицинге жоғары сезімталдылығы бар. Әсіресе бұл препаратты иммундытапшалықтары бар науқастарға тағайындаған жөн. Гентамицинді 0,08 г тәулігіне 3 рет 10-14 күн бойы қолдануға болады.
Бұрын бруцеллез кезінде терациклиндер кең қолданған. Олар бактериалді жасушаның ішінде жиналады. БДДҰ ұсыныстары бойынша бруцеллездің емінде тетрациклиндер стрептомицинмен бірге 3-6 апта бойынша қолданылған. К.Б.Құрманованың зерттеулері бойынша тетрациклиннің қабылдау кестесі – 20 күн бойы 0,5 г тәулігіне 4 рет. Қазір терациклиннің орнына жартылай синтетикалық препарат доксициклин ауыз арқылы 0,1 г тәулігіне 2 рет қолданылады. Доксициклин рифампицинмен бірге қолданылады.
|
|
|
Рифампицин 0,3 г тәулігіне 2-3 рет. Бұл препараттың бактериоцидты әсері және жасушаның ішіне ену қасиеттері бар. Бірақ сонғы кездері бруцелллалрдың бұл препараттқа қарсы тұрақтылығы пайда болған.
БДДҰ (1986) ұсыныстары бойынша доксициклинді 0,2 мг тәулігіне 45 күн бойы рифампицинмен бірге 0,9 мг тәулігіне 45 күн бойы немесе доксициклинді 0,2 мг тәулігіне 45 күн бойы стрептомицинмен бірге 1,0 г тәулігіне 21 күн бойы тағайындау қажет.
К.Б. Құрманованың зерттеулері бойынша келесі схема нәтижелі болған: доксициклинді 0,2 мг тәулігіне 20 күн бойы рифампицинмен бірге 0,6 мг тәулігіне 20 күн. 88,2%жағдайда науқастардың сауығы анықталған. Антибиотиктерді ұзақ уақыт пайдаланған жағдайда олар иммунитеттің күшін төмендетіп организмнің бруцелланы аластау күшін кемітеді. Әр түрлі зерртеулердің нәтижелері бойынша 20-күндік курспен салыстырғанда 45-күндік курстың айырмашылығы жоқ. Н.Д. Беклемишевтің пікірі бойынша, қоздырғышты аластайтын антибиотик емес иммунды жүйе. Сол себептен бруцеллез кезінде антибиотиктерді қабылдау курс ұзақтығын 20-30 күнмен шектеу қажет.
|
|
|
Сонғы жылдары фторхинолондар түзілді. Бұл препараттардың in vitro бруцеллаларға қарсы жоғары активтілігі анықталған. Бірақ бруцеллезбен ауыратын науқастардың емінде бұрын қолданбаған. Сондықтан біз осы препарттардың клиникалық тиімділігін зерттедік. Біздің мәліметтеріміз бойынша, фторхинолондар бруцеллез кезінде ең тиімді препараттар болып шықты. Оларды бруцеллездің барлық түрлерінде қолданүға қажет, себебі фторхинолондар бруцеллаларға қарсы жоғары бактерицидті әсер етеді және маңызды қасиеті - жасушалардың ішіне, әсіресе фагоциттердің ішіне жақсы енеді. Сондықтан фторхинолондарды бруцеллездің жедел түрлерінде, әсіресе созылмалы түрлерінде және монотерапия ретінде қолдануға болады.
|
|
|
Фторхинолодардың келесі схемаларын ұсынамыз: флероксацин (хинодис) 400 мг тәуелігіне 2 рет, пефлоксацин (абактал) 400 мг тәуелігіне 2 рет, ципрофлоксацин (цифлоксинал) 500 мг тәуелігіне 2 рет, офлоксацин (заноцин) 200 мг тәуелігіне 2 рет, левофлоксацин (таваник, локсоф) 500 мг тәуелігіне 1 рет. Фторхинолондарды 10 күн бойы тамыр ішіне енгізіп, сосын 10 күн бойы ауыз арқылы тағайындауға болады. Бірақ, фторхинолондардың тиімділігі қабылдау әдісіне қарамай өте жоғары денгейде болады. Жедел бруцеллез кезінде емдеу курсының ұзақтығы 20 күн, созылмалы бруцеллез кезінде – 30 күн, ал бірнеше (үшеу және одан артық) ошақтардың (локалді қабыну процестер) болуында, және олардың септико-метастатикалық сипатта болуында, ОЖЖ-ның (менингит, менингоэнцефалит, миелит), омыртқалардың (спондилит, спондилодисцит), жыныс жүйенің (орхит) зақымдануында емдеу курсын 45 күнге дейін ұзарту қажет, немесе доксициклин, рифампицинмен бірге тағайындауға болады.
Антибиотиктер аурудың патогенез сатысына байланысты пайдаланады. Антибиотиктердің ішінде жедел және жеделдеу сатыларында екі антибиотикті қолдану қажет: доксициклинге рифампицин, гентамицин, нетромицин, левомицетин қосып, немесе фторхинолондарды (ципрофлоксацин, пефлоксацин, флероксацин, левофлоксацин) монотерапия ретінде пайдалануға болады. Ал созымалы бруцеллезді фторхинолондармен емдеу керек, себебі олар жасушалардың ішінде мекендеген бруцелларға қарсы бактериоцидті әсерін атқарады.
Патогенетикалы қ ем
Қабынуға қарсы қолданылатын препараттар. Бруцеллез кезінде әр түрлі жергілікті қабыну процестер дамығаннан соң қабынуға қарсы нестероидты препараттарды (ҚҚНП) қолдану қажет. Солардың ішінде: бутадион 0,15 г тәүлігіне 3 рет 10–15 күн бойы, д иклофенак 0, 5 г тәүлігіне 3 рет 2-4 апта бойы, индометацин (метиндол) 0,025 г тәүлігіне 3 рет 4 апта бойы, и бупрофен 0,2 – 0,4 г тәүлігіне 3 рет 4 апта бойы. Бұл препараттарды инъекция ретінде, таблетка ретінде және жергілікті мазь ретінде қолдануға болады. Бұл препараттардың жанама әсері – ульцерогенді қасиеті бар. Жаңа бүынды ҚҚНП бұл әсерінің болмауынан олар бірінші орын алу қажет. Нимесулид 100 мг тәүлігіне 2 рет 2-4 апта бойы, мелоксикам 7,5–15 мг тәүлігіне 1 рет 2-4 апта бойы және басқалар.
Стероидты қабынуға қарсы препараттарды (преднизолон, дексаметазон) тек қана нейробруцеллез (менингит, менигоэнцефалит, миелит), жыныс жүйенің (орхит) зақымдануында қысқа курсымен қолдану қажет. Преднизолон 30 мг, дексаметазон 4-8 г, триамциналон – 20 мг тәүлігіне (орхит кезінде – 3 күн, ОЖЖның зақымдануында -5-7 күн).
Иммукорректорларды қолдану
Бруцеллездің патогенезінде иммундытапшылық дамығаннан соң, комплексті емде иммунокорректорларды қолдану тиісті. Бұрын бруцеллездік вакцина, пирогенал, левомезол, миелопид, спленин, тимустың препараттары (тимоген, тималин, тактивин, иммуномодулин және т.б.), витамин А, бруцеллездік сұйық аллерген, интерферондар қолданған. Қазіргі жағдайда вакцинамен және пирогеналмен емдеу әдістеріне тиым салынған, себебі гиперсенсибилизацияланған организмнде аллергиялық қайта құрылыу одан сайын өршіп нейробруцеллезге және басқа қауіпті асқынуларға әкеліп соғуы мүмкін. Гетерологиялық белокты препараттарда (тимоген, тималин, тактивин, иммуномодулин және т.б.) зиянды болуы мүмкін.
Сонғы жылдары рекомбинанты препараттар әр түрлі жұқпалы ауруларда (туберкулез, сепсис, вирусты гепатит) этиотропты препараттармен бірге қолдануы зерттеліп жатыр Рекомбинанты интерлейкин -2 (ронколейкин) 250 000 Б тері астына 72 сағат сайын, курсына 3- 5 рет жедел бруцеллез кезінде; 500 000 Б тері астына 72 сағат сайын 7-10 рет созылмалы бруцеллез кезінде этиотропты препараттармен (фторхинолондар) қолдану нәтижесінде науқастардың толық айығуы дамиды.
Рекомбинанты интерлейкин -1 бета (беталейкин) 0,0005 – 0,001 нг тері астына 72 сағат сайын 7-10 рет созылмалы бруцеллез кезінде қолданған нәтижесінде науқастардың толық айығуы дамиды.
Симптоматикалық ем
Зақымдалған ағзаларда дегенеративті-дистрофиялық өзгерістерді алдын алу мақсатымен алоэ, ФИБС, румалон, лидаза, ронидаза, гумизоль препарататарын қолдану қажет. Остеоартроздың дамуын алдын алу және артроздарды емдеу мақсатымен хондропротекторларды қолдану қажет. Оларды ұзақ уақыт бойы (2-3 ай бойы) және жылына 2-3 рет қайталап тағайындау керек. Гиалурон қышқылы, глюкозаминсульфат, хондроитинсульфат шеміршектің метаболизмін күшейтіп, буындардың қимыл қасиетін жоғарлатады. Остеопорозды алдын алу мақсатымен кальций препараттарын, витамин Д3, кальцитонинді тағайындау қажет. Жүрекқантамыр жүйе бойынша өзгерістер қалыптасқанда комплексті емді калий препараттарын (панагин, калий оротат), рибоксин, 1 ай бойы тағайындалады; дисциркуляторлы энцефалопатия кезінде церебралді гемодинамикасын қалпына келтіретін – винпоцетин (кавинтон), актовегин, трентал, гинко билоба препараттары (танакан), сосын ноотропты препараттарды (пирацетам, церебролизин) тағайындылады, өт жолдарының дискинезия, іштің қатуында спазмолитиктер (дротаверин, пиновериум бромид, дюспаталлин) тағайындылады. Зақымдалған тіндердің гипоксиясымен күресу мақсатымен глюкоза, витамин С, В1, метионин, рибоксин, никотин қыщқылы тағайындалады. Міндетті түрде анемияны емдеу қажет. Патологиялық психоэмоционалді бұзылыстар дамығанда седативті препараттар, психотерапия жақсы емдік әсер етеді.
Реабилитация. Бруцеллезбен ауыратын науқастардың реабилитациясы толық жүргізілуі қажет. Физиотерапевтік ем әдістерін – магнит, электр мен емдеу, жарықпен емдеу, ультрадыбыспен, инфрадыбыспен емдеу; бальнетеотерапия –пелоидтар, бишофит, гидробентонит; емдеу дене шынықтыру, рефлексотерапия, психотерапия кең қолдану керек.
Ескеру қажет: жоғары температуралы табиғи және физиотерапевтикалық факторларды тек қана бруцеллездің өршу сатысынан 6 айдан кейін тағайындауға болады.
Диспансеризация. Бруцеллезбен ауырған науқастар аурудың жедел түрлерінен кейін және созылмалы түрінің сонғы өршуінен кейін 2 жыл бой диспансерлік бақылауда болады.
Алдын алу шаралары.
1. Аурудың көзіне қарсы шаралар: ірі қара малды ет комбинатына тапсырып, ал ұсақ қара малды жою керек.
2. Ауруды тарататын жолдарын үзу үшін мал төлдегенде қолғап киіп, мал қораларын жинап жүн қырыққанда респиратор, маска қолдану қажет. Шикі және пастерленген сүтті міндетті түрде қайнатып, ал етті тағамдарды әбден пісіріп қабылдау қажет.
3. Бруцеллезге қарсы вакцина – тірі вакцина, B.abortus штамынан жасалған (ВА19). Жоғары айтылғандай, бұл вакцинаны қолданғаннан кейін адамдарда аллергиялық қайта құрылыстың нәтижесінде жоғары сезімталдық пайда болады. Олар бруцеллездің жедел түрімен ауырмайды. Бірақ, соңынан осы адамдарда ауырудың клиникалық көріністері байқалып, олар біріншілік созылмалы бруцеллезбен ауырады (А.С.Нъематов, 1992, Л.Е.Цирельсон, 1992). Сондықтан, 1995 ж бастап бруцеллезге қарсы адамдар егілмейді. Өкінішке орай, бұл ауыруды бақылауға алу қиындыққа түсіп отыр.
Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігінің №623 (15 желтоқсан 2006 ж.) бұйрығының көшірмесі «Есепке алу және тіркеу кезінде адамның аса қауіпті жұқпалы аурулары жағдайларын анықтау жөніндегі медициналық қызмет саласындағы стандарттарды бекіту туралы»
Бруцеллез жағдайының жіктемесі
Жедел бруцеллездің болжамды жағдайы (А23.9 – этиологиясы белгісіз бруцеллез) бес күннен астам жалғасатын, мына белгілердің кемінде төртеуімен сипатталатын күндіз елеулі ауысып отыратын қызба болғанда жіті ауру кезінде қойылады:
1) қалтырау және терлеу;
2) өте тез шаршап қалу және жалпы дімкәстік;
3) бауырдың ұлғаюы;
4) сүйек-буынның және жүйке-бұлшық еттің ауыруы;
5) полиаденопатия.
22. Созылмалы бруцеллездің болжамды жағдайы ұзақ, алты айдан астам, барабар диагноз болмағанда толқын тәрізді және мына белгілердің кемінде бесеуі білінгенде созылмалы ауру кезінде қойылады:
1) толқын тәрізді, көбіне субфебрильді температураның жоғарлауы;
2) тершеңдік, қалтырау,
3) ауырсыну белгісі (нейро-артро-миалгия);
4) арртиттер және/немесе сакроилеиттер және/немесе спондилоартриттер;
5) миозиттер және/немесе невриттер;
6) полиаденопатия;
7) бауырдың ұлғаюы.
23. Бруцеллездің барлық нысандары үшін ықтимал жағдай болжамды жағдайдың анықтауға сәйкес келгенінде және мына белгілердің кемінде біреуі болғанда қойылады:
1) төлдеу науқанына қатысу;
2) жануарлармен контактіде болу;
3) етті бөлшектеу және дайындау;
4) шикі сүтті немесе қолдан өндірген сүт өнімдерін пайдалану;
5) жеткілікті деңгейде термиялық өңделмеген етті пайдалану;
6) белгілі бруцеллез бұрқ етуімен немесе расталған адамдардағы бруцеллезбен эпидемиологиялық байланыс;
7) агглютинация реакцисының оң нәтижесі.
24. Расталған жағдай мына белгілердің кемінде біреуі болғанда қойылады:
1) қан сынамасынан немесе басқа клиникалық материалдан Brucella Spp. бөліну;
2) нақты уақытта ПТР-дің нәтижесі оң болғанда;
3) ауру басталғаннан кейін науқастан алынған бір немесе одан астам қан сарысуы сынамаларында Brucella агглютинациялаушы антиденелер >/= 1:160 титрі немесе титрдің кемінде төрт есе ұлғаюы;
4) агглютинациялаушы антиденелер >/= 1:160 титрі және мына зерттеулердің кемінде біреуінің оң нәтижесі:
ИФА әдісімен IgG және/немесе IgM сыныбының бруцеллезге қарсы антиденелерін анықтау;
комплементті байланыстыру реакциясының 2- меркаптоэтанол тесті нәтижесінің оң болуы;
Кумбс реакциясы (антиглобулинді тест) нәтижесінің оң болуы, IgG сыныпты антилиппополисахаридті антиденелерді анықтау;
су еріткіш протеиндерге қарсы иммуноэлектрофорез.
КУ-ҚЫЗБАСЫ
Синонимдері: Ку-риккетсиоз, Ку-коксиеллез, австралиялық риккетсиоз Ку, пневмориккетсиоз, өкпелік сүзек, балкан гриппі, ортаазиялық қызба, термез қызбасы.
Анықтамасы. Ку-қызбасы – Coxiella burnetii қоздыратын, сануалуан берілу жолдарымен, клиникасы қызбамен, арнайы өкпе қабынуымен, орта жүйке жүйенің және басқа жүйелердің зақымдануымен сипатталатын жедел табиғи ошақты зоонозды ауру.
Тақырыптың өзектілігі. Ку-қызбасы әлемнің барлық елдерінде, әсіресе тропикалық аймақтарда таралған. Тек қана Финдляндия, Швеция, Норвегия, Дания елдерінде және Молдовияда ауру тіркелмеген. Совет Одағында 1957-1985 жылдары жыл сайын Ку- қызбасымен 350-1477 адам ауырған. Аурудың табиғи және антропургиялық ошақтары бар. Жабайы және үй жануарлар арасында ауру кең тараған.
Қазақстан республикасында Ку қызбасы жиі кездеседі, бірақ дәрегерлік қауым бұл ауруды анықтайтын зерттеу жұмыстарын жургізбейді, көбінесе бұл ауру басқа диагнозбен өтеді.
Дата добавления: 2018-11-24; просмотров: 406; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!